Івановіча быццам аглушылі паленам па галасе. Нарэшце да яго дайшло. Ён як ашпараны выскачыў на вуліцу і хутка, прыціскаючы да бакоў локці, пабег...
Ён уляцеў у кватэру і ў адзенні, як быў, упаў на канапу. Праз хвіліну белая ад страху жонка, не ведаючы, што рабіць, насілася па кватэры — з мужам здарыўся нервовы прыступ. Але памагла валяр’янка, памог валідол, ручнік мокры на галаву — і хвілін праз колькі Івановіч ачуняў; больш таго, аказалася, за дзень жонка раздабыла яму пару пачак «Астры», так што пакуль неяк жыць можна было.
Увечары пацішэлы, з асунутым тварам Івановіч сядзеў з пенсіянерам на лаўцы і толькі смаліў адну за адной.
— Я ж казаў, — радаваўся Міраслаў Раманавіч, — уоё паступова прападае. I нічога, ніякай рэакцыі! Але добра хоць тое, што прыпякае. Можа, хоць трохі заварушацца.
— Не ведаю, што ў гэтым добрага...
— Трэба, — пенсіянер налёг на кавеньку і пракруціў глыбокую дзірку, як бы паказаўшы гэтым, што менавіта трэба, — бунтаваць. Супраціўляцца. А мы — шчаслівыя, нам буханку хлеба далі. I пачак «Прымы». Мы дзякуем за гэтае шчасце — маглі ж і не даць! — і нікому яго не аддадзім!
— Дык калі тое і рабіць, што бунтаваць, дык нават хлеба не будзе.
— Трэба пацярпець... Не век жа будзе горш. Пераходны перыяд — так заўсёды было.
— Заўсёды было... I сапраўды. Пацярпіце — вось скінем цара, і стане лягчэй; пацярпіце — мы вас трошкі паморым голадам, трошкі раскулачым, трошкі пастраляем, але ж гэта часова, пераходны перыяд, а там не вы, дык вашыя ўнукі пажывуць як след... Як падобна, праўда? Падумаеш, цыгарэт няма! Пацярпі — і не ты, дык мо ўнук пакурыць...
— Даліся табе гэтыя цыгарэты! — раззлаваўся Міраслаў Раманавіч. –Па мне, дык хай бы іх хоць зусім не было!
— А па мне, дык хай бы і хлеба не было, і каўбасы — і без іх пражыць можна... Варта толькі на крышку дапусціць, што ад нечага ў цяперашнім можна і трэба адмаўляцца дзеля вялікага светлага заўтра — чамусьці заўсёды гэтае заўтра, якое ніколі не наступае, адводзіцца ўнукам — варта толькі прамовіць гэтыя словы, і ўсё! Пайшло раскручвацца!..
Міраслаў Раманавіч толькі плюнуў, падняўся і пакульгаў у пад'езд.
Калі хто курыў і пасля кідаў, ведае, што самы цяжкі дзень — чацвёрты. На чацвёрты дзень, перад канцом працы, з Іваіновічам пачало адбывацца нешта няладнае. У ім пачала кіпець глухая, страшная злосць — страшная ад таго, што не ведаў, на кім ці на чым ён павінен гэтую злосць спагнаць. У яго проста свярбелі рукі. Ён успомніў, што жонка сёння спяшалася на працу і нічога не зварыла есці. «Добра, галубка... Даўно ўжо трэба было з табою разабрацца...»
Ён сабраўся і пайшоў дадому, радуючыся, што гэтая нечаканая злосць знайшла выйсце.
Каля павароткі на сваю вуліцу (а гэта было якраз насупраць лазні) ён падняў галаву, і... Знаёмы мужчына, толькі сёння апрануты ў шорты, у белую кашулю і ў белай кепачцы, стаяў перад ім і свяціўся, як ранішняя ружа.
— Дазвольце вам прэзент... — мядова праспяваў ён, выцягваючы з партфеля нейкі пакунак, але глянуў на Івановіча, ды так і застыў з разяўленым ротам.
Мужчына знік.
Івановіч чамусьці папляваў на далоні, пастаяў з апушчанай галавою, потым паплёўся ў свой двор.
Невядома, якая ліхая сіла так падгадала, што якраз гэтым вечарам Міраслаў Раманавіч выйшаў на вуліцу раней, чым звычайна. Ён сядзеў сабе ціха на сваёй лавачцы, чытаў газеты, але, убачыўшы Івановіча, ледзь не выпусціў з рук кіёк.
— Зміцер... што з вамі?!
Замест адказу Івановіч марудна апусціўся перад ім на калені.
— Дзядзька Міраслаў, дайце цыгарэту... З тых запасаў, што для светлага заўтра...