Бөриләр билән келишим түзүшкә ким әлчи болуп бариду? дәп сораптекән, һечкайсиси жавап бәрмәпту. Шу чағда тағ текиси копуп:
Җангилимизнин четидики бир мечитта түлкә дәйдиған бир мәхлүк бар, у хелидин буян тәсви тартип, сопилик киливатиду, гәпкиму уста, өзи һәммигә йекинлишалайду. Әшу мәхлукни халис вәкил килип әвәтсәк, дәпту. Башкилар:
Сөһбәт үстидә карап турушка кирғавулму биллә барсун, дәп мәслиһәт берипту.
Шундак килип, түлкә билән кирғавул бөриләрнин алдиға вәкил килип әвәтилипту.
Түлкә һарамзадә бу тәклипни бәжанидил кобул кипту, канчә ойман-дөнләрдин өтүп, бөриләрнин ғариға йетип берипту. У явуз бөрини хошамәт билән тазим килип туруп пичирлапту:
Һөрмәтлик бөрә жанаплири, «әлчигә өлүм йок, жарчиға көзүм». Мән өзлиринин халис колимән. Йекиндин бу ян жангалдики һайванлар өзлиригә карши бир якидин баш чикирип, жән килмакчи болған екән, пекир-кәминилири уларни бу яман нийитидин кайтуруп, бөриләргә карши мушт көтәргән тоғра әмәс, унин икки тал хәнжәр чишиға һечкайсинлар тән келәлмәйсиләр, униндин көрә, бөриләрнин падишаһиға йезип, сүлхи-тохтам килғининлар яхши, дәп мәслиһәт бәрдим. Һәммиси менин гепимни макул көрүп, бу хизмәтни ада килишка пекир-кәминилирини һозурлириға вәкил килип әвәтти, дәпту. Бөриләрнин башлиғи түлкинин гепигә ишәнмигәндәк болуп:
Сәнму жирткучларнин әвлади турсан, кандак килип жугач һайванларға вәкил болуп келәләйсән? дәп сорапту.
Йоксул жанаплири,
ишәнмисәнләр, әйнә әву дәрәкнин үстидә турған узун куйрук кирғавулдин сорап баксила, дәп кирғавулни шәрәт килип көрситипту, шуниндин кейин авазини техиму бошарак чикирип, хелә заманлар болуп калди, жанаплири, бешимға сәллә йөгәп, һайванларға йекин йәрдики бир мечитта дуа-тәләп килип, етикапта олтириватимән, бир күндә йүз мәртә өзлиринин һайванлар үстидин ғәлибә килишлирини худайимдин тиләймән, дәпту.
Бөриләр билән унин башлиғи түлкинин сөзини анлиғандин кейин, өзара мәслиһәтлишип, мундак дәпту:
Ундак болса, мону шәртлиримизни толук кобул килсун: Һәр айда бизгә оттуз төгә, оттуз кой, оттуз өшкә, оттуз ат, оттуз буға, оттуз тошкан иш килип, жангалда яшайдиған һайванларнин һәркайси хилдин һәр күнигә тоғрилап һәк төлисун, өз ихтияри билән алдимизға елип келип тапшурсун. Шундак килғанда, һужум килмаймиз, әбәдий хатиржәмлик болиду. Бу пикримизни толук йәткүз, дәпту.
Түлкә һарамзадә буни раса пурсәт дәп билиптудә, оттузға бирни кошуп, һайванларға мундак хәвәр елип кәпту.
Һәркайсиси һайванлардин һәр ейиға оттуз бирдин һәк төлисун, бу хизмәтни орунлашка оттуздин халис түлкә васитиси болсун, деди, дәпту.
Түлкинин хәвирини анлап, һайванлар еғир кайғу-мусибәткә чүшүпту. Шу чағда ат мәйданға чикип, мундак дәпту.
Қериндашлирим, силәр менин гепимгә кирмәй, өшкә вә төгинин пикри билән, түлкинин несиһитини анлап, дүшмән билән сүлхилишишни тәләп килдинлар. Әшу еғир шәрт билән әһвалимиз немә болиду? Бу шәртлиригә көнүш нәслиримизни курутуш дегән гәп әмәсму? Қени, әнди немә дәйсиләр, дүшмән бизгә һужум килса, карши турмай, кол коштуруп ятимизму?
Бу кетим төгә билән өшкә өзинин башта хата ойлиғанлиғиға пушайман килип, атнин пикрини кувәтләпту. Җангалдики һәммә һайванлар жәм болуп, бөриләрнин һужумиға карши атланмакчи бопту. Шу арида тошкан сәкрәп чикип:
Акилар, тукканлар, мән бу ишка катнишалмаймән. Бөринин чиши яман, силәрнин курал- яраклиринлар болған биләнму унин чишиға тән келәлмәйду. Менин терәмму непиз. Як, як, бу ишка аришалмаймән, мән коркимән, дәпту. Тошканнин гепигә кичиккинә козичак мундак жавап берипту:
Сенин курал-яриғин болмиған билән наһайити яхши жүгрәләйсән, достум, сән бизгә хәвәрчи болуп бәргин. жангалнин бир четидә туруп, бөриләрнин карисини көргән һаман киска айиғин билән дикилдап учкандәк хәвәр елип кәлсән, мана шу сенин хизмитин. Бу шәрәплик иш әмәсму, тошканхан?
Тошкан козичакнин гепини анлап, көзини раса бир алайтиптудә, аччик билән бешини силкип:
Як, як, мән баралмаймән, баралмаймән, хәвәр елип келимән дәп һәмминин алдида бөринин ағзиға берип турамдимән? Менин балилирим бар, катнашмаймән, дәп турувапту. Башкилар канчә-канчә несиһәт килсиму унумапту, һечкимнин дегинигә көнмәпту. Һайванларму унин корканчаклиғиға нәпрәтлинип зорлимапту.
Шундак килип, бөриләр күз күнлиринин биридә, зәһири толған үшшүк һәрисигә охшаш, вәһшийлиги чекидин ешип, жангалдики һайванларға һужум килишка башлапту. Җангалдики һайванларму бош кәлмәпту. Қирик кечә-күндүз жән бопту, болғандиму шундак каттик жән боптуки, һай, һай! «жалакку-жулук, валакку-вулук, таракку-турук, шаракку-шурук» өлгәнләр өлүпту, сак калғанлар сак, ахири һайванлар бөриләрнин бирини коймай, һәр тәрәптин дәссәп, янчип, чишләп, үсүп, чәйләп, уштидин-пуштиғичә уларни бу жангалға кәдәм басмас киливетипту. Тошканбай бу әжайип жәнни жангалнин ичидә марап туруп көрүпту, мәйданда һайванларнин канға бойилип жән киливатканлиғини көрүп, көзлири каранғулишип кетипту.
Һайванлар ғалип кәпту, бөриләр мәғлуп бопту, амма бир аксак бөрә һайванларнин көзини ғәләт килип, ғиппидә жангалнин башка четигә кечиптудә, чаткалликнин ичигә кирип кетипту. Буни көргән кирғавул, унин нәгә мөкидиғанлиғини көрүвелип, һайванларға хәвәр килайчу, дәп, аркисидин менипту.