Я тоже не трогала барана, оправдывалась дикая кошка.
Так все хищники оправдывались и переходили на другую сторону. Потом вышли вперед все травоядные животные. Они тоже приводили различные доводы, что не трогали барана, обьясняя тем, что они травоядные животные.
Остался лишь один длинноухий трусливый заяц. Этот несчастный даже не понял толком, что произошло. Он все переживал, что волк может съесть его.
Ну, длинноухий, все высказались. Что ты скукожился, что ты забился в угол, вытаращил глаза? пристал к нему лис.
Заяц пуще прежнего испугался. Он уже видел как эти хищники нападают на него. Страх сковал его. Тут умный и справедливый козлик решил помочь трусишке. Тряся бородкой, он подошел к зайцу, слегка толкнул его рожками и прошептал ему на ухо:
Эй, глупец! Все придумали какие-нибудь оправдания для себя. Что же ты молчишь? Будешь так сидеть в углу, все подумают, что ты имеешь какое-то отношение к этому делу. Ну, все же знают, что ты не ешь мяса. Скажи, что барана может быть съели хищники.
Несчастный косой, только хотел было открыть рот, но тут прорычал волк:
Это ты съел барана? Говори!
Да, правда, правда, бормотали все животные, стараясь отвести беду от себя. Барана съел заяц. Это точно. Иначе, он давно бы оправдался, да, да.
А ну, отвечай! бешено заорал волк.
Отвечай, глупец! торопил зайца лис.
Ну, признавайся, другого выхода нет, косой! Из-за тебя пострадать можем все мы, гудели животные.
Эта несправедливость сжимала сердце козлика. Животные все знали, что заяц не ест мяса, но все же закрывали глаза на правду. Козлик проклинал такую несправедливость, но дома его ждала козочка, она только что родила козлят. Поэтому, думая об их безопасности, он не смог выйти вперед и сказать правду. Заяц уже готов был сказать правду, но он увидел гневно сверкающие глаза волка и от страха упал в обморок. Слова, кото-рые он хотел сказать, потерялись.
Баранасъеля, произнес он в беспамятстве вместо того, чтобы сказать: «Съел не я».
Вот так, несчастный заяц стал жертвой своей трусости и кровожадности волка.
ҚОРҚҚАҚ
өшкә-кой, буға-марал, төгә-тайлак һәммиси болуп бир жанғалда яшайдекән.
Җангалдики жугач һайванлар дәриядики кейиктәк, судики беликтәк ойнап-күлүп хатиржәм отлап жүргән күнләрнин биридә, йекин әтрапта бир топ бөрә пәйда болуп, һайванларнин аксак-чолак, коза-ботилак, ахири, житим-йесирларни уруп-сокуп кетипту, уларға һечбир арам бәрмәпту.
Күнләр өтүп, айлар кетип, бөриләрнин вәһшийлиги һәддидин ешипту, һайванларнин ғәм-кайғуси чекигә йетипту. Буниндин ғәзәпләнгән ат сәкрәп оттуриға чикиптудә, жангалда яшайдиған жимики һайванларнин бир йәргә жиғилишини сорап, хәт-хәвәр әвәтипту. Бу хәттин хәвәр тапкан ушшак-чон чарипак һайванлар тошму-тоштин бир сорунға жиғилипту. Шу чағда ат жиғилғанларға мундак дәпту:
Бурадәрләр, бөрә дегән хумпәр жангилимиздики балиларни, коза-пахлан, текә-тайлакларни өлтүрүп, кирип, атини балидин, балини атидин айрип, тинич-аман күн көргили коймайдиған болуп кәтти. Бөриләрни жангилимиздин йок килмиғичә һечкайсимизға яхши күн йок. Менин гепимни макул көрсәнлар, һәммимиз бирлишип, колумизға курал-ярак алайли, бөрә дегән касапәтнин һужумиға карши жән килайли. Қени, силәр бунинға немә дәйсиләр?
Һайванлар кулаклирини дин тутушуп:
Дурус гәп килдин, әкиллик атвай. Бөриләрни йок килмиғичә һечкайсимизға аманлик йок, шундак килайли, дәпту. Шу арида өшкә оттуриға чикип:
Тохтанлар, жамаәт, тохтанлар! Уруш килишниғу килимиз, урушни немә билән килимиз? Қурук колумиз биләнму? Силәр бөриләрнин өткүр чишлирини билмәмсиләр?! Унин чишиға учрап калсак, дунияда сак каламдук. Худая товва дәп, шу жедәлни коюп, сингән ненимизни йәйли. Найити йесә, бир жилда бирнәччимизни йәп кетәр? Шу бирнәччә коза-тайлакни дәп уруш килсак, балаға калимиз, һәммимиз вәйран болуп түгәймиз, дәпту.
Өшкинин бу гепини анлиған башка һайванлар бирдәм хиялға чөмүп, делиғур болуп капту, узун боюн төгиму ағзини макилдитипту. Бу чағда ат сөзгә чикип:
Өшкинин гепи тоғра әмәс, достлирим, биздә курал йок дегини немиси?! Биз һәммимиз өмлишип бир туғнин астида жәм болсак, курал-ярак дегән өзимиздә бар.
Мана мән каттик путум билән бөринин путиға тепимән. Өшкә ағинә, сән бешиндики каттик мүнгүзүн билән бөринин бикиниға үсүп, косиғини тешисән. Ешәквай, сенин туйиғинму менинкигә охшаш каттик, унин үстигә һанрайсән, авазиндин бөриләр коркуп кетиду, төгиму достум, сәнму ғәм килма, тапининни бир атсан, бәәйни чарәк ташни аткандәк тегиду, бөрә шу йәрдила жан бериду. Башкиларму өзәнларға лайик курал-яриғинлар бар. Мана шу куралларни әпләп ишка салсак, әлвәттә, бөриләрни йәр билән йәксән килип, тописини асманға соруветимиз.
Атнин бу сөзини анлиғандин кейин, төгә «боф» дәп сөзгә киришипту:
Уғу шундак, атвай, карап баксам, өшкинин гепи орунлук. Дүшмән билән тән болимиз, дәп кан төккичә сүлхи килип, биллә өткинимиз яхши. Биздин кәтсә, найити һәр жилиға бирнәччила кичик бала курван болар. Илажи бар, әлчи әвәтип, һужум килмасликка тохтам түзәйли, дәп гепини түгитипту.
Башка һайванларму: «Төгинин бойи егиз, әклиму чон» дәп ойлишип, бөриләр билән сүлхи-тохтам түзмәкчи бопту, атнин шунчә килған несиһәтлиригә кулак салмапту. Аридин бири чикип: