Халайик! Овчи ғожамнин бир койи йокап кәткән екән, буни биз жангал әһлидин көрүватиду. Ким йегән болса, өзини мәлум килмиса, һәммимизнин нәслини курутмакчи, шуна бир кой үчүн һәммимиз түгәшмәйли, кени, болайли
У шундак дәп, аркидинла чәкчәйгән вәһший көзлирини кәһри билән һәммигә бир-бирләп тикип чикипту вә ялаветиш есидин чикип калған тумшуғидики кан жукини дәрһал ялаветипту, аркидинла:
Мәнму у койни йемидим һәм көрмидим. Әгәр йегән болсам, растимни ейтаттим. Қени чапсанирак болунлар, неманчә езилип олтиришип кәттинлар?! дәп алдирапту.
Унин вәһший туркидин вә ахмак гәплиридин дирилдишип, гәпнин тегини чүшәнгән һайванлар койни кимнин йәп кәткәнлигини билишсиму, лекин бешиға палакәт йеғип, аваричиликкә келиштин әнсиришип, унчукмай жим олтиривапту.
Мәнму йемидим, дәпту түлкивай һелигәрлик билән күлүп, найнаклап туруп, әгәр йегинимни бирәр йәрдә кайсинлар көргән болсанлар, үз-хатирә килмай дәнлар!
Мәнму йемидим, дәп өзини аклапту ява мөшүк.
Мәнму йемидим, дәпту сүсәр төрә.
Шундак килип, барлик гөшхор һайванлар өзини аклап, бир тәрәпкә чикипту. Андин отхор һайванлардин алдида йүзләрчә, аркидин калғанлири һәрхил сәвәпләрни тепишип сөзләп, көрмигәнгә чикип, өзлирини биртәрәпкә елишипту.
Ән ахирида корканчак узун кулак тошканханла капту. У бечарә бүгүнки мәжлиснин мәхситиниму түзүгирәк чүшәнмәпту. Немишкә десиниз, унин пүтүн әс-яди: «Бөрә мениму йәп коярму?» дегән жан кайғуси билән екән.
Һә, узун кулак! Һәммәйлән өз гепини дәп болди. Сән немишкә шүмшийип, чәкчийип булунға кирип кәттин? дәп сорапту түлкә бирдинла уни кистап.
Тошкан бечарә, булар мени йәветидиған болди, дәп техиму коркуп, тили калвалишипту.
Шу чағда әкиллик текивайнин рәһими келип, сакаллирини аччик билән силкип, тошканнин кешиға келип, мүнгүзи билән бикиниға аста түртүптудә, кулиғиға шивирлап, әкил үгитипту:
Һәй, надан! Һәммиси бир сәвәп тепип, өзини аклап болди. Мундак коркуп жим олтарсан, ахири бу иш сана токулуп калиду. Һәммиси сенин гөш йемәйдиғанлиғинни билиду, мошу сәвәп билән өзәнни акла! Буни гөшхор һайванлар йегәнду, дегин!
Бечарә тошкан титирәп, әнди еғиз ачай дәп турушиға:
Һәй, узун кулак! Хүдүксинип унчукмиғининға кариғанда, койни сән йегән охшимамсән? Ейтә! дегән бөринин дәһшәтлик уни жангалда янрап кетипту. Тошкан һошини йокитип, техиму мәндәп кетипту.
Раст, раст, дейишипту көплигән һайванлар бөринин гепини кувәтләп вә өз бешидин палакәтнин узаклаватканлиғини һис килип, койни чокум тошкан йәпту, болмиса, жүрәклик гәп килған болатти.
Қени, ейтә! дәпту бөрә техиму ғалжирлик билән кистап вакирап.
Болмамсән, гомуш! дәпту түлкә алдиритип.
Әнди икрар килмай болмиди, тошканхан, дәвәткин! Сән үчүн һәммиси балаға калмайли! дәпту башкилар сала-сүлхи килишип.
Бу адаләтсизликтин жүриги ечишип, туралмай калған текивай шунчә жамаәтнин тошканнин гөш йемәй, от йәйдиғанлиғини билип туруп, һәкикәттин көз жумуп, тошканни курван килип беришкинигә ғәзәплинип кетипту вә жамаәткә ләнәт окупту, өзи оттуриға чикип, бу һәкикәтни сөзләшни нәччә рәт ойлиған болсиму, лекин өйидә хотуни өшкихан йени туғутлук, икки бовиғи жиғлап калғачка, донғийип чикип келип, аилисигә палакәт келиштин әнсирәп бирәр нәрсә дәләлмәй, тит-тит болғиничә илажисиз капту.
Шу чағда тошканму жан үмүтидә һошиға вә ғәйрәтлинип, өзини аклимакчи бопту, лекин әндила еғиз ачай дәп турушиға көзи бөринин дәһшәт билән һөмийип, пакирап
турған көзигә чүшүп, вужуди отта ериғандәк юмшап, һошидин кетипту. Ағзидин болса, демәкчи болған сөзинин әкси чикипту.
Қойни, м м мән, йе йе йедим дәпту.
Шундак килип, бечарә тошкан коркунчаклиғинин касапити билән явуз бөринин төһмитинин ечинишлик курвини бопту.
КТО СЪЕЛ БАРАНА?
У меня пропал единственный барашек, лучше сами признавайтесь, кто из вас его съел. А не то я уничтожу все ваши выводки!
Волк, лис и другие хищники испугались охотника. Они долго о чем-то шептались между собой. На другой день лис стал подходить к каждому жилищу:
Завтра у господина волка вас ожидает важный разговор! говорил он, виляя хвостом.
Назавтра все лесные жители, начиная от дикой кошки до мелких мышей, и даже трусливые зайцы, собрались у волчьего жилища.
Для всех вас есть важное сообщение от нашего достопочтенного господина волка, льстиво проговорил лис, слушайте все внимательно!
Лис с почтением поклонился волку, приглашая его на середину. Волк был страшен, глаза его покраснели от злости, морда была испачкана в крови. Он значительно прокашлялся, расправил плечи и надменно проговорил:
Лесные жители! У господина охотника пропал баран. В этом он винит всех нас. Он грозит вырезать все наше потомство, если похититель не признается. Из-за одного барана погибнуть могут все! Волк уставился на всех выпученными глазами.
Тут он вспомнил, что забыл почистить свою окровавленную пасть. Он быстренько облизал морду и продолжал:
Я тоже не ел барана, и даже не видел его. Я бы сказал правду, если бы знал. Ну-ка быстрее признавайтесь, кто украл барана? Нечего тянуть!
Все жители понимали, кто съел барана. Но никто не хотел пострадать, поэтому они продолжали молчать.
Я тоже не трогал барана, хитро проговорил лис, кто видел, что это я съел барана, пусть скажет мне прямо в лицо!