506
Дәрига – үкенеч, кызганыч.
507
Җан-дилилә – җан-күңел илә.
508
Ирсаль әйләдем – җибәрдем, күндердем.
509
Тауил гомер рузый кыйлсын Ул бакый – Ул (Алла) мәңгелек озын гомер бүләк итсен.
510
Дәригъ итмәм – кызганмам.
511
Рузый кыйлсын – бүләк итсен, багышласын.
512
Халка изһар әйләмә – халыкка белдермә.
513
Ниһан әйләмә – яшереп тотма (ягъни: безгә җиткез).
514
Япсаң – яшерсәң (капласаң).
515
Мөкъәддәр – тәкъдир, язмыш.
516
Мисальдә – чагыштыруда.
517
Герифтар – дучар.
518
Гъәнбәр – хуш исле үлән; мәхәббәт гъәнбәрендән – мәхәббәт ароматыннан.
519
Сүзеңнең рәһбәрендән – сүзеңнең сөрешеннән.
520
Нигярем – гүзәлем, чибәрем.
521
Йуйма – җуйма.
522
Ивгә – өйгә.
523
Кызма – кызыкма.
524
Сари – таба.
525
Гъисйан Алла – Аллага каршы баш күтәрүче.
526
Нәданә гъәсъбәи Алла – белмәгәнгә Алла әҗере (җәзасы).
527
Мотыйгъ булу – буйсыну, баш ию.
528
Бакып анлара дөз күзне – аларга күзне туры төбәп.
529
Хөкме уганый – Ходаның хөкеме.
530
Къәный – кайда.
531
Һөдаи Алла – Алланың тугры юлы.
532
Ярин – киләчәктә, алда.
533
Мәүля – хуҗа, ия; монда: Алла.
534
Къәлбене – йөрәген, күкрәген, күңелен.
535
Ул дәмдә – шул мизгелдә.
536
Айгай – әйткән, әйтер.
537
Китән – мамыктан, киндердән эшләнгән ак тукыма.
538
Тузан увакыны – тузан вагын (увак – уалу).
539
Лапта (лапти) – чабата.
540
Кәзеб – ялган.
541
Возу кыйлу – тәһарәт алу.
542
Рәхманый – рахманныкы, ягъни Алла юлындагы кеше.
543
Зирагъәт – игенчелек, иген игү.
544
Тагъәт – буйсыну (Аллага); дини йолаларны үтәү.
545
Сайуң (санаң) – санагыз.
546
Кяһиллек тагъәте – ялкаулыкка, үшәнлеккә баш ию.
547
Монафикъ – икейөзле.
548
Дөхтәри (дөхтәрне) – кызны.
549
Мәүляйа нийаз кыйлу – Ходага ялвару.
550
Хәмед-сәна кыйлу – мактау, олылау сүзе әйтү.
551
Хушнуд – риза, канәгать.
552
Ярагын – әзерлеген.
553
Дилваз – яхшылап, матур итеп.
554
Сөфрә – ашъяулык.
555
Тәбәссем – елмаю.
556
Зилләт – түбәнлек, белемсезлек.
557
Гъише нуш кыйлсаң – типтереп калсаң (алдануны татып карасаң).
558
Әфзаль – өстен.
559
Самит торсаң – кычкырышсыз, ягъни тыныч торсаң.
560
Уйлә – шулай.
561
Дөкәнсә – бетсә.
562
Мосахибдән – иш һәм әңгәмәдәшлектән.
563
Ки дә әйтсен ушал дәмдә – әйтсен ки шул чакта.
564
Дәрдеңә – чиреңә, кайгыңа.
565
Пусә кыйлмак – үпмәк, үбү.
566
Нәхренә – муенына.
567
Ләззати алма – алма ләззәтләре.
568
Мәһәрә – мәһәргә.
569
Рәүнәкъ – нур, яктылык; монда: гүзәллек.
570
Биңзәр – охшар.
571
Күрәнләр хур диеп сайа – күргәннәр хур дип исәпли (саный).
572
Ләгълә (ләгългә) – асыл ташка (алсу һәм кызыл төстәге ташка).
573
Ләтыйф дорыр – матурдыр, күркәмдер.
574
Җиһан эчрә – җиһан эчендә: җиһанда, дөньяда.
575
Хәлаикъ эчрә – халыклар эчендә, кешеләр арасында.
576
Сартын – өчен, хакына.
577
Мәдх (мәдех) – мактау, дан.
578
Ирадә – теләк, ихтыяр, омтылыш.
579
Күңлем зыйасы – күңлем нуры, яктылыгы.
580
Күрмәен – күрмичә.
581
Җәһдеңдә әфгяр – яныңда җәфаланучы.
582
Герифтар – дучар, тоткын, әсир.
583
Вәли – вәләкин.
584
Мәризъ – чир, авыру.
585
Гыйляҗы – дәвасы, даруы.
586
Валлаһ – валлаһи (Алла исеме белән ант итәм).
587
Биһуш – һушсыз.
588
Нәгяһ – кинәт, көтелмәгәндә.
589
Әгяһ булу – уяу булу, сак булу.
590
Гъәҗиб – гаҗәеп, искитәрлек.
591
Җайдай – дөресе: йайдай (йай – җәя).
592
Сайдай – санады, исәпләде.
593
Биңзәр – охшаш, шикелле.
594
Кәлямең тутыйа биңзәр – сүзең (сөйләвең) тутый кошка охшар.
595
Мисле – мисалы.
596
Улсайчы – булса иде; булсаң иде.
597
Ике садрең – ике күкрәгең.
598
Нийәт бирү – ниятләп куйган нәзерне бирү.
599
Мәхбүб – сөекле, сөйгән яр.
600
Вәликән – ләкин.
601
Әлем – кулым.
602
Ходауәндә – йа Ходаем.
603
Кашында – каршында.
604
Фиракъең – аерым булуың, аерым торуың, бергә булмавың.
605
Әксәр күәрмен – бик, көчле көярмен.
606
Нәгышлап (нәкъешләп) – бизәп, чигеп.
607
Гомри гъоссә белән мәхзүн кыйларсән – гомерне сагыш белән кайгылы (хәсрәтле) кылырсың.
608
Фөрйади-зарый – зардан кычкырып егълауны.
609
Кузыну – кызулану, исәрләнү; кәпәренү (куз – «утлы күмер» тамырыннан).
610
Мөгъәккъиб әйлә[йү]бән дәхи кәлямем – тагы сүзләремә аңлатмалар ясау белән.
611
Җиһан зольмәт ирер – дөнья караңгыдыр.
612
Җөнанем – йөрәгем; бәгырем; күңелем.
613
Зәһи халь! – Нинди хәл!
614
Сәр-асим – гаҗәпләнгән, таңга калган, исе китеп пошынган.
615
Мәхзүн җөнанем – күңелем хәсрәтле.
616
Нәбиләр хаккычөн – пәйгамбәрләр хакы өчен.
617
Исергәү (исеркәү) – истә тоту, игътибар итү; хөрмәт күрсәтү.
618
Мөдилл улың – дәлилле булыгыз; монда: ышаныгыз.
619
Чәндан – шул кадәрле, шул тикле.
620
Тәзвиҗ – никахлау.
621
Хәлегъ идәм – аерам; талак кылам.
622
Ләхза – чак, мизгел (кыска вакыт).
623
Тәфәххөсъ әйләң халем әкъуалемдән – хәлемне сүзләремнән тикшереп (күзәтеп) аңлагыз.
624
Хәҗәр – таш.
625
Сөммә – янә, тагын.
626
Бәгъдә – аннан соң, соңра, соңыннан.
627
Висалә ба җәнанә – җәннәт белән кавышырга.
628
Гяһ-гяһ – вакыт-вакыт.
629
Чәнаникә – шуның шикелле, шуның кебек үк.
630
Кәлямләр – сүзләр.
631
Висалең бәрһәмендин – синең белән кавышудан.
632
Герифтар – дучар, тоткын, әсир.
633
Гизләмәсмен – яшермәсмен.
634
Дөхтәр – кыз бала.
635
Гыйльме мәтълабын – теләк гыйлемен, теләккә ирешү гыйлемен.
636
Кәрам берлә мәрарәгә тәскин бир – юмартлык белән ачынуларга тынычлану (сабыр) бир.
637
Кәлямем – сүзем.
638
Бу мәктүб халигә кыйлсаң итагъәт – монда: бу хаттагы хәлгә карап гамәл кылсаң.
639
Би-сыйфат – чагыштыргысыз.
640
Күңел һәуасы – күңел теләге; күңел ашкынуы.
641
Дәрдемнең дәуасы – хәсрәтемнең дәвасы.
642
Әлене – кулын.
643
Гөзидә – сайланган, сайлап алынган (бердәнбер).
644
Җар – хәбәр, белдерү, игълан; кычкырып дәшү, ачык.
645
Зыйасы – яктысы, нуры.
646
Тутыйа – минераль кушылдык (күз даруы).
647
Кәлям – сүз.
648
Сөннәт – пәйгамбәр эшләргә кушкан эш.
649
Филхаль (фи-л-халь) – шунда ук, шул чакны ук.
650
Гаиб йир – аулак җир, яшерен җир.