– Ключавое слова – «гаварыла», – вылецела ў спадарожніка.
– Так, апошнім часам чамусьці не згадвае. Хаця гэта зразумела. У яе ж там хлопец, які цяпер і мужам стаць паспеў…
– А вы часта з ёй кантакт трымаеце?
– Не сказаць, каб часта, але што рэгулярна, то дакладна. У асноўным праз сеткі і антыскайп. Але калі яна прыязджае ў Гомель, то абавязкова бачымся – прагульваемся, ходзім у кавярню. Але ведаеце…
– Што?
– Гэта ўсё не тое. Калі б яна заставалася тут, было б іначай. Было б больш жыцця і больш праўды. А так яна паказвае толькі парадны бок свайго існавання… Іншым разам гэта мяне натуральным чынам вар’юе. Але я не магу ёй сказаць нічога супраць. Яна ж каралеўна! Упірлівая паненка! Пакрыўдзіцца адразу і выкрасліць з кола сяброў. А я гэтага, нягледзячы на ўсе яе – прабачце за слова! – зэхеры, зусім не хачу…
Ягор з разуменнем кіўнуў.
– Яна, дарэчы, не збіраецца разам з мужам пераязджаць сюды? – яму кепска давалася гульня ў абыякавасць.
– О, я пыталася ў яе пра гэта! І яна сказала, што ні ў якім разе, бо ёсць прычыны…
«Самую важкую прычыну я цудоўна ведаю», – зазначыў ён сам сабе, але ўголас агучыў іншае:
– У Румыніі добра?
– Яна казала, што там у яе гарантаванае працоўнае месца з высокім заробкам. Маўляў, лабараторыя пры нейкім багатым фондзе забірае з рукамі і нагамі.
– А муж? Таксама па навуковай сцяжыне пойдзе? Ці, можа, у зоркі матацыклетнага спорту – прабачце і вы! – намыліўся?
Дзяўчына хіхікнула.
– Па шчырасці, Марына з гэтым увесь час нешта цямніла, – шчыра прызналася яна. – З іншых яе слоў я зразумела, што Марку будзе працаваць разам з ёй. Ледзьве не пад адным дахам. Здаецца, яго бацькі дапамаглі. Як казаў у такіх выпадках мой дзядуля, ґэльт фарэнфэрт. Грошы вырашаюць.
Выпадковыя суразмоўцы акурат паспелі прайсці праз цэнтральную частку парку і спусціліся да Лебядзінай сажалкі – рэчышча старажытнага ручая, на беразе якога калісьці ўзнік Гомель. На старасвецкім каменным мастку круціліся гамяльчане і госці горада. Нехта фатаграфаваўся, нехта проста назіраў за лебедзямі. Але позіркі Ягора і Насты чамусьці спыніліся на маладой пары, якая стаяла пасярэдзіне моста і самазабыўна цалавалася. Ягор непрыкметна пракаўтнуў сліну. Нядаўняя студэнтка зрабіла выгляд, быццам не заўважыла ні гэтага каўтка, ні палкай парачкі на мосце. Спадарожнік паспеў у думках падзякаваць ёй за гэта, але яна зусім нечакана абрынула яго хісткі спакой пытаннем:
– А вам цікава ведаць, чым жыве Марына, бо ніяк не можаце забыцца на яе?
– На яе немагчыма забыцца, – адганяючы разгубленасць, вырашыў не віхляць Ягор.
– Але ж Марына, як бы там ні было, зрабіла свой выбар, – гнула дзяўчына далей. – Хай ён і сто разоў няправільны, з вашага пункту погляду.
– Можа, Бог выпрабоўвае такім чынам наша каханне, – лёгкім узмахам рукі Руткоўскі адкінуў апошнія элементы маскіроўкі.
– Той самы бог, пра якога вы кніжку напісалі? – стаўшы перад мостам, задала Наста новае пытанне і выпрабавальна зірнула суразмоўцу проста ў вочы.
– Хто ведае, – выціснуў ён з сябе без лёгкасці папярэдняй рэплікі.
– А на іншых жанчын глядзець не спрабавалі? – не збаўляла абаротаў Ройтшванец. – Вы ж падабаецеся многім…
– Нават табе? – мужчына няўважна перайшоў на «ты».
– І мне ў тым ліку, – не пнулася аднеквацца Наста.
Нейкія імгненні яны стаялі моўчкі, пільна гледзячы адно на аднаго і нічога пры гэтым не робячы. Злева ад моста гучала акустычная гітара, пад якую спявалі вернікі адной з пратэстанцкіх галін. «Но вот заря взошла, и вера чистая прогнала прочь тоску и всю печаль». Справа, дзе сярод іншых інструментаў верхаводзіла дуда, звінеў жаночы голас. «Закіпела ў калодзежы вада, забалела ў молайца сэрца».
Калі б нехта стаяў з секундамерам, то засек бы, як на сёмай секундзе ўсё перамянілася. Бяздзеянне Ягора і Насты, нібыта ў яркай успышцы растаяўшы, абарвалася гарачымі абдымкамі і прагнымі пацалункамі. Перапыняючыся на нейкую хвілю, яны зноў злучаліся вуснамі, цалкам адключыўшыся ад вакольнага свету. Для іх тады не існавала ні людзей, ні музыкі, ні спеваў. У вулічным тлуме нярэдка каханне ўскіпае.
Амаль страціўшы адчуванне рэальнасці, яны пашыбавалі з парку. Узаемнае жаданне было такім вялікім і неўтаймоўным, што кіламетр з гакам да Ягоравага дома здаваўся адлегласцю касмічных маштабаў. Давялося выклікаць міжпланетны дырыжабль – таксоўку, на якой, не перастаючы цалавацца, яны імгненна адолелі плошчу і тры кварталы. Адолелі, каб потым забегчы ў пад’езд, падняцца на другі паверх, ускочыць у кватэру і пачаць, нарэшце, хоць у нечым новае жыццё.
6
Неспадзяваны сеанс сувязі з Зямлёй доўжыўся з гадзіну, улічваючы сінхранізацыю. На пасяленцаў ён зрабіў дваістае ўражанне. З аднаго боку, праглядаліся прычыны для радасці. Факт сеанса ўмацоўваў думку, што на іх не забыліся, што дагэтуль спрабуюць дазнацца пра лёс удзельнікаў місіі. Сама ж магчымасць сувязі сведчыла пра змену надвор’я да лепшага. Бура яўна адступала. Хоць не адна яна магла справакаваць працяглы перабой.
З іншага боку, змест размовы быў даволі дзіўным. Прынамсі, на самым яе пачатку, калі штаб касмічных палётаў «Coböl Engineering» стаў цікавіцца спісам ацалелых асоб. Руткоўскі перад тым няпэўна паведаміў, што на сувязі «Bog Blueberry Station», не называючы ні свайго псеўданіма, ні прозвішча каханай. Таксама дадаў стандартную фармулёўку, якой вучылі на курсах па падрыхтоўцы да экспедыцыі: «База разгорнутая на 70 адсоткаў. Умовы аўтаномнага існавання на базе прымальныя».
У адказ пайшоў пералік прозвішчаў усіх дзесяці пілотаў. Ягор паведаміў, што ніхто з іх не выжыў. Лагічным было б пачуць пасля гэтага пытанне пра навуковае падраздзяленне каманды. Але штаб удакладніў, колькі ўвогуле чалавек уратавалася, і толькі потым прагучала пытанне пра іх прозвішчы. Ацалелыя назвалі сябе. Штаб змоўк. Павісла доўгая паўза. Здавалася, што хаваліся за ёй зусім не тэхнічныя праблемы. З’явілася і імкліва нарастала прыкрае адчуванне, быццам там, на Зямлі, папросту не ведаюць, як на пачутае рэагаваць. Быццам у штабе таропка дабіраюць розуму, каб адным прысядкам выпрацаваць уцямны падыход да пары астранаўтаў, што здолелі ўнікнуць гібелі на Марсе.
Калі паўза скончылася, штаб пацвердзіў галоўнае заданне місіі – распрацоўка радовішча мінералу дысбуэндыю, патрэбнага для вытворчасці лекаў ад сіндрому татальнай адзіноты. Што праўда, замест звыклай назвы хваробы пасяленцы пачулі іншую, удакладненую – сіндром усеагульнай асацыяльнай млявасці. З Зямлі асобна растлумачылі, што гаворка ўсё пра тую самую немач. Але прычыну перайменавання не раскрывалі. Паабяцалі неўзабаве звязацца паўторна, каб даць больш дэталёвыя інструкцыі. Датуль жа загадалі рыхтавацца да працы на радовішчы мінералу. Гваздовіч усунулася з пытаннем пра сітуацыю з былым сінтатадзінам на Зямлі. Адказу не далі. Нібы ўвогуле не чулі пытання.
– Нешта яны там туманяць, – заўважыў Ягор апасля.
– Проста сувязь кепская, – падбадзёрвала Марына найперш саму сябе.
– Сувязь, зважаючы на цяперашняе становішча, акурат цярпімая, – не згадзіўся мужчына. – Асінхрон удала згладжваўся. Але іх пытанні… Адкуль такая цікавасць да лёсу пілотаў і няўвага да долі ўсіх іншых?
– Пэўна, хацелі высветліць, ці могуць ацалелыя самі вярнуцца, – нясмела падзялілася здагадкай пасяленка.
– Вярнуцца? – з неўразуменнем выбухнуў Руткоўскі. – На чым бы мы маглі вярнуцца? На беспілотніку? Ці мо на спіне Варгіна? Нешта я не бачыў у нас тут адпаведнага модуля. Можа, ён быў на самім караблі. Але ты і без мяне ведаеш, што сталася з караблём… Пра пілотаў штаб спраўляўся з нейкай іншай прычыны. Але не магу даўмецца, з якой. Па шчырасці, я думаў, што калі не пра ўсіх нас, дык пра шчасліўца Дампа абавязкова запытаюць. Мне чамусьці здавалася, што гэты паўліністы фацэт у іх мусіў быць на асаблівым рахунку…