– Угу.
– Цяпер уявіце заміж твараў Баярскага і Церахавай – мой і Анастасіі Мажар, – скончыў я.
– Гм, – памуляў капітан сківіцамі. – Але… – ён яшчэ крыху падумаў, – там была такая фраза, што каханне добра ставіцца да роўных па статусу…
– А хто вам сказаў, што мы з Анастасіяй Мажар не роўныя?
– Гэтага мне ніхто не казаў, – адрэзаў капітан. – І сляпому бачна вашае адрозненне, – дадаў ён. – Што ж, – загаварыў пасля непрацяглай паўзы даўжынёй у падкурванне цыгарэты, я таксама папрасіў агеньчыку, – гэта многае растлумачвае.
Капітан зноў выйшаў з-за стала і сеў побач са мной на яго вугал, склаўшы на грудзях рукі.
– Навошта вы сказалі, што наркотыкі вашы? – знянацку спытаўся ён, гледзячы мне ў вочы. Я не чакаў такога рэзкага пытання, таму ненадоўга разгубіўся, але хутка адказаў:
– А чые ж яны, па-вашаму?
– Верагодна, Анастасіі Мажар? – няўпэўнена вымавіў ён.
– Выключана, – запярэчыў я. – Насця ніколі не ўжывала наркотыкі.
– Колькі гадоў вы знаёмы? – перапыніў мяне капітан.
– Тры тыдні, – ляпнуў я, не падумаўшы.
– Гм, – твар капітана наведала незразумелая ўсмешка, але, нібы цень, тут жа рэтыравалася, – гэта шмат аб чым гаворыць.
– Аб чым? – занепакоіўся я.
– Вы ў курсе, спадар беларускі пісьменнік, што закаханыя, як правіла, сляпыя?
– З чаго вы ўзялі, што я закаханы?
– Ну, як жа, – здзівіўся капітан, – толькі што вы тлумачылі свае адносіны з Анастасіяй Мажар на прыкладзе фільма «Сабака на сене»…
– Я шмат чаго гаварыў, – прамовіў я. – Але гэта не азначае, што ўсе мае словы – ісціна, бо я не Бог.
– З Богам вас ніхто і не параўноўвае, – задумліва прамовіў капітан. Ён зноў сеў за стол, забарабаніў па стрэшцы пальцамі. На дзіва, пальцы міліцыянта нагадвалі жаночыя, зрэшты, як і ў мяне. Такімі пальцамі толькі розных Моцартаў ды Бахаў на піяніне граць. – Вы вельмі супярэчлівы чалавек, – расцягваючы кожнае слова, нібы гуму, адзначыў капітан. – Не баіцеся, што некалі вам давядзецца несці адказнасць за кожнае вымаўленае слова?
– Не, – адказаў я, – толькі таму, што маю праўду, як я яе разумею, можна будзе прачытаць у маіх кнігах.
– А да іх далёка…
– Не зусім. Усяго чатыры кілаграмы гераіну.
– Вы вельмі любіце гуляць у словы, спадар беларускі пісьменнік.
– Прафесія вымушае.
– Што ж, тады падумайце і пагуляйце ў словы на адзіноце, – сказаў капітан і выклікаў вартавога сяржанта.
– Допыту не будзе? – пацікавіўся я.
– Аб чым вас дапытваць? – усміхнуўся капітан. – Тое, што мне было патрэбна ўведаць, я ўведаў.
Мяне зачынілі ў камеры папярэдняга зняволення, і маўклівая цішыня чорным пледам прыкрыла мне плечы. Я адчуў сябе вельмі стомленым за дзень і заплюшчыў вочы, але сон не ішоў. Зрэшты, мне і не хацелася спаць. Я ўспомніў да драбніц кожны эпізод падзей сённяшняга дня, але ні на адным не спыніўся. Навошта? Я спыняўся толькі на вобразе Насці. Яна стала іншай, не падобнай на сябе. Дзе падзелася тая кава, тая багна млявай чысціні ейных вачэй? Заміж яе я ўбачыў шэры попел, зыбучы пясок і халодную сталь стылету. І гэты маскарад… Адкуль ён? Што сталася з маёй Насцяй? Куды яна падзелася? А гераін? Пры чым тут гераін, і што я раблю ў пракуратуры? Мне гэта патрэбна? Такое ўражанне, што я – звычайны абывацель – трапіў у танны галівудскі трылер выканаўцам пасрэднай, але ключавой ролі. Герой, закаханы ў гераіню, які ўвесь фільм недзе швэндаецца і думаць не думае аб дапамозе каханай, раптам у самы цікавы момант з’яўляецца гэтакім джэнтльменам і бярэ ўсю віну на сябе, адпраўляючыся за краты. Каханая дорыць яму мілую ўсмешку і працягвае весяліць гледачоў іншымі прыгодамі. А я… я… пофігу гледачам. Яны папляскалі ў ладкі, здзіўленыя маім высакародствам, падумалі, што я поўны дурань, і забыліся на мяне, як і гераіня. Яе чакае свет, поўны радасці і жыцця. Няўжо я на самай справе такі ідыёт, ці мне толькі здаецца? Мне пляваць, адкуль гэты дзярмовы гераін зваліўся на маю галаву, і адкуль ён узяўся ў Насцінай кватэры, пляваць! Я не ведаю і ведаць не хачу, чым займалася Насця на працягу тыдня – часу, за які я ні разу яе не бачыў. Я толькі аднаго хачу. Вярніце мне Насцю. Маю Насцю, чуеце! Яшчэ ўчора я сумняваўся ў сваіх пачуццях да яе, сёння ўсе сумненні – прэч! Я гатовы закрычаць на ўвесь свет, што кахаю Насцю Мажар і мне без розніцы, хто яна! Графіня, царыца, наркаманка ці русалка! Без розніцы! Як да лямпачкі тое, чым яна займаецца. Мне не патрэбны яе тлумачэнні пра ейны занятак, я хачу ейнага кахання!
Вядома, я эгаіст. А хто не эгаіст? Пакажыце мне яго, тыркніце ў яго пальцам, я хачу памацаць яго навобмацак! Няма неэгаістаў. Альтруісты канулі ў лету! За проста так зараз нічога не робіцца. Нават шклянку вады за проста так сын не прынясе хворай маці. Толькі калі яна паставіць на стол пляшку самагонкі. Я ведаю, што кажу, бо сам з вёскі, бо сам нешта падобнае рабіў, пакуль ува мне не прачнуўся дух паэзіі, які б не прачнуўся ніколі, каб не нарадзіліся Кафка і Дастаеўскі, Мапасан і Бальзак, Булгакаў і Томас Вулф, Фіцджэральд і Джойс, Хэмінгуэй і Борхес, Пруст і Картасар… Я мог бы назбіраць такіх прозвішчаў легіён, але што з яго толку? Хіба ён мне дапаможа ў адносінах з Насцяй?..
Усю ноч мне не давала Насця спакою. Я варочаўся на мулкім ложку, успамінаючы ейнае цела, ейныя дотыкі. Насця залятала ў закратаванае акно камеры Маргарытай на мятле і сціскалася ў куце Марыяй-Магдалінай. Затым проста Насцяй туліла, хавала сарамліва свае грудзі, нямоцна кусаючы вусны, за выратавальную фланэль маёй клятчатай кашулі…
Раніцы я не памятаю.
Памятаю толькі, як адчыніліся дзверы камеры, затым зноў зачыніліся, і мяне прывялі ў той самы кабінет да капітана, так падобнага на актора Шчарбакова, што я ледзь утрымаўся, каб не папытацца, ці сваякі яны. Капітан вачыма паказаў мне на крэсла перад сталом, і я цяжка сеў. Ён моўчкі сачыў за мной, гартаючы нейкія паперы. Сёння ён быў у форме і выглядаў больш суровым.
– Вы вольны, спадар беларускі пісьменнік, – нарэшце вымавіў ён.
– Вы закрылі справу? – не зразумеў я.
– А яе ніхто не адкрываў, – усміхнуўся ён.
– Тады, з якой прычыны…
– Прычына чакае вас у двары пад клёнамі, – перапыніў ён і загадаў сяржанту: – Правядзіце грамадзяніна…
Я нічога не разумеў.
На вуліцы сонца балюча разанула па вачах, і я не адразу прыкмеціў Насцю. Яна стаяла ў трох кроках ад мяне і толькі што шпурнула недакурак у зграйку галубоў, якія зусім не спалохана адскочылі крыху, апроч аднаго. Левая лапка яго была абматана чырвонымі тоўстымі ніткамі.
На нейкае імгненне нашыя з Насцяй позіркі сустрэліся. Я закурыў і рушыў у процілеглы ад Насці бок. Гэта не было ніякім манеўрам. Я не чакаў, што яна кінецца за мной з воплямі дараваць ёй усё, але і сам сябе не разумеў. Нешта знутры загадвала не аглядвацца і ісці ўперад. Толькі хада мая была нейкая запаволеная, як у робата Вертэра з дзіцячага баевіка пра Алісу Селязнёву. Ногі не слухаліся мяне, упарціліся падпарадкоўвацца, ды й сам я ганіў сябе на чым свет стаіць за свой учынак. Але яна магла таксама пайсці, убачыўшы маю абыякавасць. Не, гэтага не можа быць! Чаму не? Я рэзка абярнуўся. Насця стаяла на тым жа месцы, апусціўшы галаву, уся ў чорным, як і ўчора, малюючы нешта нагой на асфальце.
Зноў паволі я рушыў ёй насустрач. Насця прыўзняла галаву. Зрабіла адзін крок наперад, другі… І тут яна кінулася да мяне бегма, я таксама пабег да яе, распасцёршы рукі.
– Мікола, даражэнькі, – прыціскаючыся да мяне ўсім целам, гундосіла Насця, пакрываючы пацалункамі мае вочы, шчокі, лоб, нос, шыю, – даруй мне, калі ласка, дурніцы. Не хацела я нічога дрэннага…
– Гэта ты мне даруй за ўсё, што я зрабіў, – узяў я ейны твар аберуч, углядаючыся ў чужыя вочы, з якіх цяклі слёзы, раз’ядаючы, як серная кіслата, туш і цені, што чорнымі пісягамі закратоўвалі мой любімы тварык. Сказаўшы гэтыя словы, якія мне так цяжка даліся, я моцна пацалаваў Насцю.
– Ты праўда на мяне не сярдуеш? – спыталася Насця, шморгаючы носам і размазваючы чорныя краты па шчоках, як шакалад.