Дык памятай, чаго наймаўся!
Сказаў i далей паiмчаўся.
- Ну, ўжо ўвялi цялят у вушы!
Ох, да i людзi ж! што за душы!
Гаворыць мацi абурлiва.
- Чаму не скажуць? ото дзiва!
Той самы "Тэш", каб падлiзацца,
Гатоў хоць чорту запiсацца,
Яшчэ прыбавiць i размажа!
У гневе дзядзька Антось кажа.
Апавяданае здарэнне
На iх наводзiць засмучэнне.
- Ну, што ж? цярпi, маўчы зацята,
Бо так выходзiць, небажаты.
Наняўся, кажуць, як прадаўся!
Мiхал зласмешна адазваўся.
Х. НА ПАНСКАЙ СЛУЖБЕ
У той жа дзень, праз час каторы,
Прыйшоў сюды Марцiн з каморы,
Ляснiк таксама пры кватэры.
Загады розныя, паперы
Яму ў ляснiцтве даручалi,
Калi з наказам пасылалi.
Яшчэ здалёк, аж каля клiна
Антось заўважыў тут Марцiна.
- Ну, прэцца ўжо Марцiн з наказам!
Згарэў бы ты, панок, з iм разам!
Дабра так пану пажадалi,
Але з цiкавасцю чакалi,
Што iм Марцiн тут заспявае.
- Ну, што нам васпан сказаць мае?
- Наказ прынёс я да васпана!
Наказ такi, каб заўтра зрана
Твой брат Антось шоў да адбору,
А сам Мiхал аб гэту пору
Настройваў лыжы да сялiбы
Падбаць панам наконта рыбы;
Бяры там невад з рыбакамi,
Паноў парадуй шчупакамi:
Галодны, можа, небаракi,
А мо абрыдлi iм прысмакi
Вяндлiны, мяса i катлеты,
Павысыхалi, як шкiлеты,
Iх вецер з ног чуць не скiдае!
Марцiн тут жарту падпускае.
- Ну вось, ужо i даў задачу!
- Ты нездаволены, як бачу;
Але пастой, Мiхал, даслухай,
Тады ты ўжо глуздом парухай:
Пан прыказаў яшчэ васпану,
Злавiўшы рыбы, каб тады жа
Сам васпан вёз i да Нясвiжа
Таму другому калашману,
Што падпiраюць князеў замак,
Для цешчаў iх i розных мамак.
- Наказ нiчога для пачатку!
Што ж далей будзе, пане-братку?
Э-гэ-гэ-гэ! не мець спакою!
Мiхал затрос тут галавою.
Ой, дасца гэта служба ў знакi!
На карк уссядзе д'ябал ўсякi.
Хiба ён лiтасць, сэрца мае?
Ўжо двух у службу запрагае:
Адзiн на рыбу - той ў адборку...
Няма на iх, вужак, паморку,
Вось на такiх чартоў лазатых,
На гэтых джынджыкаў праклятых!
Быў чалавек, што можна б ладзiць,
Дык вось няма - памёр! Не вадзiць
На добрых нам паноў нiколi.
А вось такi "Рак", лiха долi,
Не будзе мець табе i зносу.
Так, брат: для нашага ён лёсу!
I ёсць жа прыказка такая:
"Клянi ты пана - пан сычае!"
Мiхал хадзiў i бунтаваўся
I на ляснiчага злаваўся.
- Iдзе работа, сеяць трэба,
Ляжыць няўзораная глеба,
А ты й каня бяры ў прыдачу...
Сказаць-то лёгка - даў задачу!..
Ото бяда! ото галеча!
А меў бы кут свой, чалавеча,
Цi ж бы служыў? цярпеў бы здраду?
Даўно б у морду плюнуў гаду!
Пайшоў ты к лiху! правалiся!
Сам гэтым хлебам падавiся!
- Вось тут-та, брат, i гора тое
I гэта лiха насланое,
Што нам няма дзе зачапiцца,
I мусiм з гэтым мы згадзiцца,
Пад дудку панскую скакаць
I iх загады выпаўняць.
Цябе ж дзяруць, як тую лiпку!
Марцiн з кiшэнi вынуў пiпку,
Цыбук заядла прадзiмае
I пiпку пальцам набiвае.
- Цьфу! лае, бэсцiць з-за нiчога!
А мух, брат, мух у носе многа!
I так нясецца ён, васпане,
Тычына шапкi не дастане!
Не пазiрае табе ў вочы,
Глядзiць, бы воўк той, заўжды скрыва
I заўжды злосны ён надзiва,
I заўжды лаяцца ахвочы...
Ды чорт яго бяры, Мiхале!
Што зробiш гэтакай завале?
Ось будзем жыць сяк-так памалу,
Цi гэта ў першы раз Мiхалу
Такiя справы мець з панамi?
Няхай яны лепш здохнуць самi,
Чым мець праз iх яшчэ згрызоты.
Хiба ж, Мiхале, мы сiроты?
I пан, калi нам пашанцуе,
Пад нашу дудку затанцуе:
Няпраўда - згiне племя злое!
- Калi ж та будзе свята тое?
Хiба як возьме нас магiла?
Не наша, браце, а iх сiла!..
Адно, брат, тут: старацца трэба
Прыдбаць сваю скарынку хлеба,
Бо людзi кажуць: "Хлеб служачы
Не надта добры хлеб - сабачы!"
I не сабака страшан воўку,
Калi прыйшлося сказаць к слоўку,
Мой пане-браце, мой Марцяга,
А непрыемна яго звяга!
Яшчэ крыху паразважалi
I трохi злосць сваю сагналi.