Җир кояшы
Җир кояшы
Туган якта ничәнче көн
өермәле ап-ак буран.
Ак бураннар арасында
дөнья шавын тыңлап торам.
Гүя океанда һәлакәт
дулкын кага кыяларга.
«Кошлар кайтыр микән язын
тупылдагы
шәрә калган ояларга?»
Исән-имин саклансын дип,
буш нигезгә берәр ырым
калдырганмы хуҗалары?
Дога булсын шушы җырым
арган-талган канатларга,
гарасатта, ялгыз калып,
давыл кичкән корабларга.
Җиде төннәр уртасында
күңел әзер кабатларга
шул доганы.
Ак өермә, пыран-заран
килә кошлар. Чак-чак кына
ухылдый җир, нидер ава,
имәннәрме шартлап сына:
Әйтерсең лә чаң кага Җир
бөек галәм упкынында.
Җанга килгән аврал хәлен
тоям кебек дулкынымда.
Җир чайкала. Сүнә-яна,
сүнә-яна күңел уты!
Океандагы кораб төсле
авылымның һәрбер йорты,
һәрбер уты
сүнә-яна,
яна-сүнә
Баганалар «SОS!» хәбәрен
китерә кебек ава-түнә
һәрбер йортка!
Бу минутта
нихәлдә сез, кәрваннарым!
Җылытамы Җир кояшы
Җилгә каршы барганнарны,
максатка юл ярганнарны?
Сез нихәлдә, һәлакәткә
күкрәк куеп алгы сафта
барган ирләр?
Җиргә хәтәр килгән чакта
ут юлына төшүчеләр,
койма булып гарасатка?
Көтмәгәндә шушы төндә
циклон тавы күмеп китте
йөрәгемне
туган якта.
Зилзиләме бик еракта?
Якындамы? Кайсы якта?
Ни сулышлы давыл-буран?
Әллә кайсыдыр тарафта
уяндымы
атом-уран?
Шуышып чыгып оясыннан
дулый мәллә тыныч атом?
Хиросима истәлеге
җанланамы балачакның?
Каян килгән бу пошаман,
нинди хәвеф бу күңелдә?
Уфтанамы атом-төпчек
әллә безнең Чернобыльдә?
Сез нихәлдә, җан төбендә
бөреләнгән үлән-яфрак?
Хәвефле төн куенында
бу җыр туа,
сезне яклап!
Саумы, Намус, иҗат көче!
Тәвәккәллек рухы, саумы?!
Нихәл, Вөҗдан? Байрак булып
кичаламсың көрәш-дауны?!
Нихәлдә соң, и чал Анам?!
Иминлекме йөрәгеңдә?
Саумы әле хыял-бөре
гомереңнең тирәгендә?
Дәшми Ана. Һәйкәл кебек
тынып калган, карап мичкә.
Исәп чоры: гомеркәйләр
үтмәгәнме үкенечкә?
Кисәү белән дәшми-тынмый
айкый ахак күмерләрне
Уйлый бугай ут эчендә
ялкынланган гомерләрне.
Йөздә шәүлә, күмерләрнең
чүпли җете ахакларын.
Шау күмерләр шаулаталар
гомер кичкән самавырын
Туган йортның якты уты
ак давыллы төнне яра.
Тыныч утын саклап йортның
яши Ана
яна-яна
Җир кояшы!
«Кырларымда»
Кырларымда, әни, иминлекме,
агарамы борчак басулары?..
Тәрбелидә йөргән торналарым
кайтты микән быел? Барсы дамы?
Керләреңне, әни, җил аламы,
тәрәзәңдә миләш чайкаламы?
Каз үләнле чишмә сукмагына
чиләгеңнән сагыш чайпаламы?
Камылларга тулган зәңгәр таңмы,
кызардымы яфрак өрәңгедә?
Сибәлиме спас яңгырлары
Бәрәңгегә?!
Капкаң бик еш ачылып ябыламы,
кояшлымы һаман ишегалды?..
Эңгер төшкәч, карт-корылар гаме
биләп ала микән күрше тауны?..
Мин, тау чаклы сорау өеп, тагы
онытканмын, әни:
үзең саумы?!
Иминлекме, әни, йөрәгеңдә?!
Әни язы
Ак яулыгын арттан бәйләгән дә
тәрәзәдән карый ап-ак шомыртларга.
Әни,
Бу синең Яз,
синең Язың!
Синең гомереңә
бу Яз күп түгел ул,
нур туфаны аткан
имин минутларда!..
Юлларда мин.
Гел биләмдә.
Аэродромнарда йөрдем,
космодромнарда,
йөрдем
Араларның чыгып аръягына.
Җирне күрдем давыллар,
циклоннар уртасында.
Айдан кайттым.
Ә син һаман
җирдә нәни бер йортта,
шул тәрәзә каршысында
сагынасың!
Җирнең бер кузгалмас ноктасында.
(Ә морҗадан төтен чыга!)
Бүген өстәлемдә
бил тиңентен
тюльпан утыра көлеп суда
Ә без, уллар,
кычкырабыз:
Ана кадерле.
(Әнкәй, чыда!)
Кала өелеп синең хакта
тик матур сүзләр,
кәгазь өемнәре,
ә үзебез синнән еракта,
читтә һаман.
Йә ерак хыяллар сихерли, тарта
Сине гомерлек көтүгә
дучар итә
бала!
Әнкәй!
Син яшәгән гомернең һәр мизгелендә
Җир йөзендә
игелек арта!
«Сез дә картаясыз, таллар»
Сез дә картаясыз, таллар,
үзгәрәсез көз алдында.
Күз алдында
әнкәм утырып байый
(төшә кояш!),
Сеңлем ап-ак яка кайый
көзге алдында.
Кояш төшә үлән арасына,
сулар менә ярга.
Җилләр китә күчеп тау артына,
Кошлар төшә ялга
Сез дә картаясыз, таллар,
үзгәрәсез күз алдында
Замананың купшы кызы
көзге алдында!..
Хатын-кызның баешыннан да моңсу
бер җыр юктыр бу дөньяда!
Туган йортта сентябрь
«Кырларымда»
Кырларымда, әни, иминлекме,
агарамы борчак басулары?..
Тәрбелидә йөргән торналарым
кайтты микән быел? Барсы дамы?
Керләреңне, әни, җил аламы,
тәрәзәңдә миләш чайкаламы?
Каз үләнле чишмә сукмагына
чиләгеңнән сагыш чайпаламы?
Камылларга тулган зәңгәр таңмы,
кызардымы яфрак өрәңгедә?
Сибәлиме спас яңгырлары
Бәрәңгегә?!
Капкаң бик еш ачылып ябыламы,
кояшлымы һаман ишегалды?..
Эңгер төшкәч, карт-корылар гаме
биләп ала микән күрше тауны?..
Мин, тау чаклы сорау өеп, тагы
онытканмын, әни:
үзең саумы?!
Иминлекме, әни, йөрәгеңдә?!
Әни язы
Ак яулыгын арттан бәйләгән дә
тәрәзәдән карый ап-ак шомыртларга.
Әни,
Бу синең Яз,
синең Язың!
Синең гомереңә
бу Яз күп түгел ул,
нур туфаны аткан
имин минутларда!..
Юлларда мин.
Гел биләмдә.
Аэродромнарда йөрдем,
космодромнарда,
йөрдем
Араларның чыгып аръягына.
Җирне күрдем давыллар,
циклоннар уртасында.
Айдан кайттым.
Ә син һаман
җирдә нәни бер йортта,
шул тәрәзә каршысында
сагынасың!
Җирнең бер кузгалмас ноктасында.
(Ә морҗадан төтен чыга!)
Бүген өстәлемдә
бил тиңентен
тюльпан утыра көлеп суда
Ә без, уллар,
кычкырабыз:
Ана кадерле.
(Әнкәй, чыда!)
Кала өелеп синең хакта
тик матур сүзләр,
кәгазь өемнәре,
ә үзебез синнән еракта,
читтә һаман.
Йә ерак хыяллар сихерли, тарта
Сине гомерлек көтүгә
дучар итә
бала!
Әнкәй!
Син яшәгән гомернең һәр мизгелендә
Җир йөзендә
игелек арта!