Өч яшьлек Ильяс
Бүген өч тулды Ильяска
Өй тулы бәйрәм яме
Авызында конфет тәме,
Үзе бигрәк хәйләле.
Тик шул менә, тырышса да,
Сөйләшә белми әле.
Шуңа юньләп сорый алмый
Ни кирәген үзенә.
Бармагын гына төртә дә
Янындагы әнисенең
Карап тора күзенә.
Беркөн шулай иртә белән
Кереп киткән күршегә.
Янәсе, хәл белешергә,
Дусты белән күрешергә.
Күрше апа, аны күргәч,
Шатланып каршы алган.
Сөендерим әле диеп,
Учына конфет салган.
Конфетны кабул итсә дә,
Тик ул чыгып китмәгән:
Бармагын күтәргән тизрәк,
Имеш, тагын берәү кирәк.
Күрше апа, моны аңлап,
Янә берне өстәгән.
Ильяс очкан өенә,
Конфет тоткан көенә.
Тәмле конфет бирделәр дип,
Күңелләре сөенә.
Шул арада төш җиткән,
Ярты көн узып киткән.
Ашын ашап, конфет белән
Чәен дә тәмләп эчкән.
Конфет яраткан балага
Ике конфет күп түгел.
Искиткеч татлы ризыкны
Тагын сорый бит күңел.
Янә кергән күршегә,
Сузган килеш кулларын.
Атлаган саен йөргәнгә,
Белә керү юлларын.
Гаҗәпләнгән күрше апа
Бу балага ни булган?
Ильяс, бер дә читенсенми,
«У-у-у» дип нык кычкырып,
Конфет куелган шкафка
Елмаеп төртеп куйган.
Апа шундук төшенгән;
Шушы тәмле конфетларны,
Күңеле булсын инде дип,
Учын тутырып биргән.
Ильяс чыгып йөгергән,
Әнигә дә, абыйга да
Бирәм хәзер дип сөенеп,
Бу юлы кычкырмый гына
«У-у-у» диеп көлгән.
Җан җылысы бирик балага
Өелеп килгән мәшәкатькә сылтап,
Читләшәбез бала-чагадан,
Күпме сабый җылы алмый кала,
Кырыслык та уза чамадан.
Балабызны таңнан ташлап китеп,
Кичен генә кайтып күрәбез,
Бер дә юкка җен ачуы белән
Дөмбәслибез, тотып сүгәбез.
Кемнәр үсәр, кемнәр туар икән
Наз күрмичә калган баладан?
Без үзебез аннан «эт» ясыйбыз,
Дөньяларын төреп карадан.
Онытылып китеп, бала күңеле
Ураса да әллә кайлардан,
Борчу салып, хәсрәт китерсә дә,
Йөз чөерү гөнаһ алардан.
Бәгырьләрдән тамган нәүмиз җанны
Урам кочагына ташламыйк.
Ата җылысын, ана назын күреп
Үссен бала сабый чактан ук.
Бер уйласаң, хәсрәт кенә түгел,
Шатлыклар да газиз баладан,
Язмышларга олы мәгънә иңә,
Бәхет иңә фәкать алардан.
Бөек шәхес, чын дуслары белән
Горурлана татар кешесе.
Нәфрәт тудыра ялкау, ялагайлар,
Шәфкать белмәс иблис ишесе.
Кол Шәриф
Казансуны тутырып татар каны,
Мәетләрдән изелеп татар җаны
Бөелә-бөелә аккан бер мәлдә
Шәһит киткәннәрнең исемнәре
Килер буыннарга күчкән дә
Хакыйкатьне гел агартып тора,
Хәтерләрне гел яңартып тора
Гасырларны узган көннәрдә.
Милләт бәйсезлеген сакларга дип,
Газиз җиребезне якларга дип,
Гарасатның канлы дәһшәтенә
Халкы белән кергән Кол Шәриф.
Җимерелгән кальга урынында
Кырылып яткан яугирләр турында
Алтын юллар тезгән чал тарих.
Фәлсәфәче, шагыйрь, сәясәтче,
Казан ханлыгының имамы
Кол Шәрифнең чиксез зур абруе,
Бәк, морзалар кыйбла табалмыйча
Төрле якка сугылып йөргәндә дә,
Саклап калган милләт иманын.
Яраннары, якыннары белән
Казан әйләнгәндә ат менеп,
Ихтирамга һәм зур данга күмеп,
Сәламләгән бар да бил бөгеп.
Аны күргәч, хәтта Хан ат төшкән,
Сәламне дә әүвәл үзе биргән,
Хушлашканда хөрмәтенә төргән,
Чапанының итәген үбеп.
Зирәклеген, гыйлемлеген җигеп,
Казан белән Мәскәү арасында
Күп эшләрне җайга салган ул.
Яхшылыкка яман җавап биргән
Кара гяур котырынгач кына
Кулына кылыч, калкан алган ул.
Явызлыгын җуймас, нәфесе туймас
Иван козгыннары, өерелеп,
Җиребезне килгәч таптарга,
Шәкерт, муллаларны яугир итеп,
Дошман яуларына каршы китеп,
Ут уйнаткан алгы сафларда.
Тик кайда соң, кайда илаһи көч,
Хыянәткә каршы торырлык,
Бугазыннан алып, бер селтәүдә
Юк булганчы җиргә орырлык?
Җиңеп булмый торган шул хыянәт
Җиткән Кол Шәрифләр башына.
Инде ничә гасыр, хәтер саклап,
Баш орабыз кабере ташына
Казансуны тутырып татар каны,
Мәетләрдән изелеп татар җаны
Бөелә-бөелә аккан бер мәлдә
Шәһит киткәннәрнең исемнәре
Килер буыннарга күчкән дә
Хакыйкатьне гел агартып тора,
Хәтерләрне гел яңартып тора
Гасырларны узган көннәрдә.