Больш за ўсё тут мяне турбуе хворы дзясятнік. Пры чым тут ён старшыня над работнікамі, майстровымі, ніжэйшая ступень наглядчыка, загадчыка, нарадчыка (зірні ў слоўнік Даля)?
Яшчэ мы хадзілі на так званыя касіны, то бок на танцавльныя зборы, што ладзіліся ў спадара Гайдукевіча на Высокім рынку, недалёк ад дому маёй цётачкі. Хораша ж бывала закружыцца ў вальсе і забыцца пра ўсё на свеце. Павел танчыў выдатна і на такіх зборах паводзіўся вельмі артыстычна. Тут я хачу адцеміць, што касіны часцей ладзіліся для важкіх шляхецкіх фігураў. А хто былі мы?! Паўлаў дзед і бацька не прайшлі разбору шляхты, бо не прадставілі дакументаў на пацверджанне сваёй знатнасці. Грошаў тады ў іх вялося няшмат, дык хабар якому Кручкову ўсунуць не выпадала. Добра, што хоць у горадзе жыхарылі, а то, глядзіш, і ў прыгон маглі б запраторыць. Неяк абышлося. Бацька Паўла яшчэ і перастрахаваўся, змяніўшы прозвішча. І заміж даўнейшага Александровічы выйшлі Аляксандравы. Маё ж прозвішча Клыкоўская хоць і выдавала на шляхецкае, але адпаведных папераў наша сямя ніколі не мела. Мы былі патомнымі мяшчанамі. Вось жа на касінах даводзілася бываць па знаёмству і ціхенька, як і іншыя мянчане, удаваць з сябе дробную шляхту. Дарма што, гэта было не зусім прыемна
На адных касінах я адышла ў дамскі пакой, бо пакаштаванага шампану было занадта, і далейшае трыванне магло спавадаваць бяду. Зрабіўшы пільнае, я рушыла назад у залю і літаральна натыркнулася на Вайніслава, каторы зявіўся немавед скуль. Я няспрытна адхітнулася і, страціўшы раўнавагу, апынулася ў ягоных абдоймах. Нашы твары былі блізка-блізка. Я адчувала ягонае дыханне. Мы глядзелі адно адному проста ў вочы. І я дагэтуль не магу апісаць той сілы, з якой мае вусны паімкнуліся да ягоных. Мы пацалаваліся. Я ўсім целам адчула, што ён таксама хацеў гэтага, але ўсё ж неўзабаве адхіліўся і прашаптаў: «Не варта, Наташанька, надужываць тутака, бо люду ж многа, дый твой Паўлуша падыйсці можа». Я пагадзілася, і мы паасобку прайшлі ў залу. Нарачэны нядбала пацікавіўся маёй марудай. Я прыкрылася адказам пра жаночыя рэчы. Ён не зразумеў, сказаўшы, што яшчэ ж не час. Я засмяялася. Павел сцяміў недарэчнасць ушчатага дыялога і паведаміў пра тое, што на касінах прысутнічае спадар Боўт. Я «здзівілася» і прамовіла з зацікаўленай абыякавасцю: «Так? Насамрэч? Ну мабыць вы зараз зноўку пра Бабаяна баяць будзеце». Паўлуша расплыўся ўсмешкаю і прашаптаў нешта пра каханне да мяне. Тады мы павіталіся з Вайніславам, а мілы мой запрапанаваў, каб я і Слава патанчылі покуль сам адлучыцца трошку. Дурненькі. У танцы я ледзьве стрымлівала калачэнне і адчувала, што хочу не толькі цалаванняў-танцаванняў. Набралася мужнасці і назвала Славачку дзень і час, у каторы ён мог бы завітаць да мяне. Я ўжо знала, што хросная з мужам выяжджаюць на вёску з адгосткамі да прыяцеляў, а Павел у Койданава па справах, звязаных з будоўляй нашага дома. Хітрай я выявілася.
Ля чужой жонкі адабюць пячонкі, прашаптаў Вайніслаў.
Даганяючы не нацалуешся, настойліва сцвердзіла я і дадала, але пастарайся быць непрыкметным.
Верагодна, Славу даймалі сумневы, ці не шампанам былі пакліканыя ўсе мае прамовы. На другі дзень я зусім не пашкадавала аб учарашнім, а спужалася толькі таго, што Славачка ў слушны час можна не прыйсці.
Але ён прыйшоў. Пацалаваў мне руку. Дастаў з сваёй торбачкі пляшку хатняга парэчкавага ліквору і пушку нечаканае раскошы чакалядных цукерак, што прадаваў у нас ці то Эркерт, ці то Баброўскі. Я пачала балбатаць усялякую чаўпяжню, што зусім не станавіла зместу маіх сапраўдных мысляў. Слава ўсміхаўся і таксама казаў нешта бязмежна адцягненае. Выпіўшы па пары кілішкаў, мы перайшлі да фартэпіяна, бо мой любасны госць папрасіў пайграць што-кольвек. Я трошку раззлавалася, але села за інструмент і ўрэзала ўласны эцюд пад назовам «Майстра сваёй справы». Калі адгучалі апошнія акорды, я зірнула з-пад лоба на яго і пачырванела.
Славачка, хадзі ка мне
Так, Наташачка, іду.
Тое, што адбылося пасля немагчыма напоўніцу перадаць чарніламі на паперы. Мы чынілі з ім выкшталцоныя рэчы, пра якія з Паўлам я і падумаць не смела, але марыла ў вольную часінку. Даруй, чытачу, але мне цяжка паўстрымацца ад апісання таго, што вельмі баялася зліяць на гэтыя старонкі раней.
Славачка падхапіў мяне на рукі, прыхінуўся вуснамі да маіх вуснаў і панёс мяне трапяткую ды знямоглую ад жадання ў мой пакойчык. Я, як умела тлумачыла яму дарогу. Выяўлялася, што і ён палаў невыцерпным жаданнем, бо нат сукенкі з мяне не зняў, а толькі апусціў зашпількі ды расшнураваў гарсэт. Нагія мае грудзі ўздымаліся, а смочкі нагадвалі мініяцюркі Камянецкай вежы. На іх і прыпала атака Славінага языка, аблога Славіных вуснаў. Я заходзілася ад невераемных пачуццяў, а рукі яго пяшчотна, але досыць хутка падымалі мае спадніцы-сарочкі ажно да галавы ды мкнуліся да маёй сярэдзіны, што гарэла невыносным пякельным агнём. У паўпрытомнасці я ледзьве разумела адбыванае. Мне мярэсціліся Баян і брат Адама Міцкевіча, манастырскі перапісчык і салонны фальсіфікатар, кароль Ягайла, што паліваў кветкі на сваёй магіле і магілёўскі генерал-губернатар, што размаўляў па-беларуску з імператарам пра тое, што будзе пасля сучаснасці Апамятаўшыся ад гэтага наслання, я ўзнялася, дапамагла Славачку вызваліцца ад адзення і ў чародны раз паказала дарогу, толькі зусім іншую, чым кагадзе Усё. Больш не магу. Няўжо гэта мая рука вывела такія стыдобныя радкі?! Божа, нават цяпер, адужаная праз зладзюжны climax, я дрыжу, як арабінавы куст. Многае аддала б, каб хоць на гадзінку вярнуцца ў той дзень і запазнаць усё наноў.