Рэдка цяпер згадваецца імя Эміля Абрамавіча Абрамовіча, які нарадзіўся ў Гродне ў ліпені 1862 года. А між тым гэта яркая асоба ў сацыял-дэмакратычным руху канца ХІХ стагоддзя. У 1884 годзе Эміль Абрамовіч стварыў гурток у Дэрпце, калі вучыўся там ва ўніверсітэце. Пасля пераязджае ў Вільню і актыўна займаецца рэвалюцыйнай прапагандай. Затым стварае гурток у Кіеве.
У 1892 годзе быў арыштаваны. Пасля турэмнага зняволення ў Кіеве, Санкт-Пецярбургу Абрамовіча выслалі ў Сібір, дзе ссыльны працаваў урачом. У 1912 годзе надрукаваны артыкул Абрамовіча ў Правде пра славуты Ленскі расстрэл рабочых. Памёр наш зямляк у Сібіры ў 1922 годзе.
У кагорце слаўных ураджэнцаў Гродна і тых, хто спрычыніўся да гісторыі горада, асаблівае месца займаюць рупліўцы на ніве прыгожага пісьменства. Згадаем некаторых з іх. У 1909 годзе нарадзілася празаік, дзіцячы пісьменнік Зінаіда Бандарына. I цяпер, праз паўвека пасля першага выдання, цікавасць у самага шырокага кола чытачоў, прынамсі, у тых, хто не раўнадушны да беларускага слова, выклікае яе аповесць Ой, рана на Івана Ёмка, лаканічна і разам з тым па-майстэрску расказала пісьменніца пра маленства, юнацтва Янкі Купалы.
Васіль Быкаў пражыў у Гродне амаль трыццаць гадоў Многія свае вядомыя творы народны пісьменнік Беларусі напісаў менавіта тут. А Данута Бічэль-Загнетава, Міхась Васілёк, Юрка Голуб, Марыя Шаўчонак, Аляксей Пяткевіч, Вольга Іпатава, Аляксей Карпюк. .. У кожнага з іх свая сувязь з Гродна. Не часта ў кантэксце гісторыі беларускай літаратуры згадваецца імя паэта Міхася Кар пенкі. Яно і зразумела: жыў у асноўным у Туркменіі, пісаў вершы на рускай мове, выдаваўся ў Ашхабадзе і Нукусе (Узбекістан). За журналісцкую руплівасць атрымаў званне заслужанага работніка культуры Туркменскай ССР. А вытокі, пачаткі яго літаратурнай работы у Гродне. Першая паэтычная публікацыя у Гродзенскай праўдзе. Першыя ўрокі літаратурнага майстэрства браў у Міхася Васілька. I пісаць пачынаў на беларускай мове, калі яшчэ вучыўся ў Гродзенскім культурна-асветніцкім вучылішчы.
Не чужы для Гродна чалавек і паэтэса Аўгіння Кавалюк, якая сваё жыццё звязала з Расіяй: доўгі час жыла ў Санкт-Пецярбургу. А вучоны-кнігазнаўца Мікола Нікалаеў (ураджэнец Шчучына) часта наведваецца з Санкт-Пецярбурга ў Гродна, нават чытае лекцыі студэнтам мясцовага ўніверсітэта. Жаданне вяртання, жаданне жыць адным лёсам з Айчынай, роднай старонкай. I гэта ўпрыгожвае нашых землякоў. А цікавыя людзі, у сваю чаргу, упрыгожваюць сам горад.
Горад пісьменнікаў і кветак
Некалькі гадоў назад пошта прынесла бандэроль з вёскі Хорск. Нават не распакоўваючы, я зразумеў, ад каго падарунак. Сваю кнігу даслаў настаўнік-пенсіянер і краязнавец Міхась Уладзіміравіч Шэлехаў. Мы з ім землякі пухавіччане. А пасля заканчэння педагагічнага інстытута лёс закінуў яго, ураджэнца вёскі Бахаравічы на Міншчыне, у самы цэнтр беларускага Палесся на Століншчыну. Настаўнічаў у сельскіх школах. Болын чым дваццаць гадоў быў дырэктарам сярэдняй школы ў Давыд-Гарадку. I ва ўсе гады свайго настаўніцтва, і пазней, ужо, займаўся краязнаўчай работай, збіраў памяткі пра край, які захапіў яго душу і сэрца.
А да кнігі Давыд-Гарадок. Час і людзі прадмову напісаў археолаг Пётр Лысенка, які назваў мясцовага даследчыка Герадотам Палескага краю. Чытаю з тае прадмовы: Невялічкі Давыд-Гарадок падараваў беларускай культуры паэта Леаніда Дранько-Майсюка, пісьменнікаў Георгія Марчука і Уладзіміра Глушакова, пісьменніка, кінарэжысёра і сцэнарыста Міхаіла Шэлехава (дарэчы, сына Міхася Уладзіміравіча Шэлехава) і мастака Уладзіміра Уродніча, скульптара Аляксандра Дранца, народнага скульптара малых формаў Уладзіміра Казелку. Цяпер да ліку славутых землякоў давыдгарадчане з поўным правам могуць далучыць і свайго земляка гісторыка Міхаіла Шэлехава, свайго, мясцовага Герадота і летапісца Падрабязна расказваючы пра гістарычныя вехі Давыд-Гарадка, Міхась Уладзіміравіч мала спыняецца на лёсах ураджэнцаў палескай старонкі. Гэта ўвогуле і зразумела, бо краязнавец мяркуе зрабіць працяг даследавання. I тады ўжо, спадзяёмся, чытач ад крые перад сабою многія цікавыя і адметныя біяграфіі землякоў. А людзі ж тут і сапраўды павінны нараджацца асаблівыя, да навук і мастацтва схільныя. Як жа іначай можа здарыцца ў горадзе, перапоўненым кветкамі? Вось і ў Міхася Шэлехава чытаем пра родную старонку: Здавён пераходзіць з пакалення ў пакаленне ў Давыд-Гарадку нейкая дзіўная, паўднёвая любоў да гародніны, кветак, да раскошы зямлі. Ды і самі сядзібы ў гарадчукоў узор практычнасці і высокай культуры.