Лёднік заканчваў партыю. Але апошнія шары раскаціліся неяк вельмі няўдалаі вельмі нечакана. Рэгінка тузанула Вырвіча за рукаў:
Вунь той дзядзька сунуў руку пад стол, націснуў, і шары ўбок пайшлі.
Вось халера! Граф Лудус выскаліўсяну дакладна воўк. Лёднік трохі падумаў, нешта павылічваў. Прыцэліўся.
Гэта сапраўды было падобна да магіі. Шар закруціўся ваўчком, пайшоў неяк па дузе.
Міхась Міцкевіч, былы шкаляр менскага езуіцкага калегіюма, моўчкі глядзеў на пусты зялёны стол, і вось цяпер Вырвіч яго пазнаваў. Гэтак жа сябрук выглядаў, калі настаўнік адабраў ягоныя ўлюбёныя астрагалы.
Публіка была ў захапленні. Пляскалі ў ладкі. Перагаворваліся, пераводзячы позірк з графа Лудуса на пана Айсмана. Людцам заўсёды ў радасць, калі хтось занадта ўмелы атрымлівае па носе, і графа ніхто не шкадаваў.
Пранціш паправіў змакрэлую аксамітную маску на твары і пакляўся сабе, што ніколі не возьме ў рукі карты.
Прынамсі, пасля таго, як выпе.
Больш бутэлькі.
А гаварыў, што гуляць не ўмееш.
У мяне была бурлівая маладосць, меланхалічна прагаварыў Лёднік, апранаючы каптан. У Лондане я хадзіў у адзін клуб пры Медычным таварыстве. Там быў такі маркёр, Джон Дзью, ён яшчэ пасля трактат напісаў пра майстэрства гульні ў більярд. Яно сапраўды блізкае з фехтаваннем. Займаўся са мною. Але я праўду казаўне гуляў даўно, сучасных правілаў мог не ведаць.
Пазёр.
Трэба было ўцякаць, пакуль раззлаваны ўшчэнт граф не прыдумаў якой помсты.
Ля ганка пахістваўся светлавалосы юнак у расшпіленым камзоле, ягоныя вочы былі чырвоныя і запухлыя ад недасыпу, слёз і віна. Камяк бруду паляцеў у спіну Лёдніка:
Здраднікі! Знішчылі Польшу, цяпер балююць!
Прайграўся ўшчэнт і адразу стаў патрыётам.
Колы брычкі падскоквалі на брукаванцы. Вінаваты Пранціш маўкліва сядзеў за фурмана. Дзесьці раставалі прывіды палаца, карэты і вёскі.
Дзякую, сын.
За спінай Вырвіча Лёднік абняў Алеся.
Ты ж тое самае для мяне рабіў. Але ў нас ёсць сапраўдны герой. Гераіня!
Чорны Доктар павярнуўся ў другі бок і пачціва пацалаваў руку паненкі:
Вы выратавалі мне жыццё, панна Рэгіна! Я вам абавязаны.
Яе вусны, вечна ўсмешлівыя, дрыжэлі.
Ён мог забіць вас, пан магік. I мяне.
Лёднік абняў дзяўчынку, прытуліў: усё-ткі дзіця, усё-ткі спалохалася. Князёўна трохі пасапла ў плячо Чорнага Доктара, паўздыхала.
А вы за гэта падорыце мне кінжальчык, пан доктар-магік? I марцыпаны. Многа.
Раздзел сёмыЯК ВЫРВІЧ З ЛЁДНІКАМ АМЕРЫКАНЦА З КАЛОДЗЕЖА ДАСТАВАЛІ
Бліскучыя ў вечаровым змроку градзінкі балюча ўдарылі па тварах
У кожнай хавалася маленечкая цукерка, і каб Вырвіч быў вечна галодным менскім шкаляром, яму было б крыўдна, што столькі дабра падае ў чорныя воды канала.
Але кампанія ў дзіўных уборах і масках, стоячы на мосце, шчодра сыпала рогат і карнавальныя пачастункі на праплываючыя ў святле паходняў і зораў гандолы, падобныя да чорных стручкоў. Парцалянавыя абліччы дзівоснай і мёртвай прыгажосці А вунь дзюбатая застрашлівая маска Чумнога Доктара. Лёднік калісьці ў такой сапраўднай хадзіў, без блішчынак
Ragazzo! Sei un bel ragazzo!
Дамы ў масках махалі юнаму зграбнаму шляхціцу, што стаяў у гандоле, дзівячыся на горад, нават зоры над якімбыццам канфеці, шпурнутыя сюды гіганцкай рукой тысячагоддзі таму.
Сядзь, Алесь, а то зараз прыйдзецца з вады вылоўліваць А ў гэтых прыўкрасных каналах гніль ды смяццё, прабурчэў старэйшы пан, захутаны ў чорны плашч, у чорным капелюшы і простай паўмасцы з серабрыстай тканіны, якая не магла схаваць драпежнага носу і пагардлівых вуснаў.
Ды хопіць, Бутрым, лекцый Дай хлапцу вольным паветрам падыхаць!
Ладны пан у пунсовым уборы з залатымі галунамі і масцы Арлекіна з чырвона-сінімі пісягамі шырока ўсміхаўся. Яшчэ адзін пасажыр гандолы, хлопчык гадоў дзесяці ў залацістым гарнітурчыку з белымі карункамі весела лавіў канфеці і тут жа спрабаваў іх на смак, пускаючы абгорткі, як матылькоў, у чароўную ноч.
Гандальер у паласатай куртцы завёў саладзенькую песню. Пан у чорным плашчы штосьці сярдзіта прамовіў спеваку, той на пару імгненняў змоўк, абварыўшы чужынца пагардлівым позіркам, і зноў заспяваў, яшчэ грамчэй.
Да чаго бязглузды горад.
У Пранціша не было чым абвергнуць крыўднае для самага чароўнага горада свету вызначэнне. Сапраўды, тры дні як у Венецыі, а нічога не дабіліся. Да Пане Каханку не дабраццаразязджае па балях дзень і ноч. Самы шал карнавалу! Ні дожа, ні судовага, ні дробнага пісарчука Найсветлай Рэспублікі Серэнісіма не адловіш для сурёзнай гаворкі. Толькі і патрапілі, што схадзіць на пляц ля сабора Святога Марка ды падзівіцца на калоны. Пранціш змушаны быў прызнацца, што нат у шкалярскім юнацтве не ўскараскаўся б Затое паненка Агалінская заявіла, што ўзлазіла на куды вышэйшае дрэва сяквою, з вершаліны якога, як сцвярджаў ейны пан-бацька, ліцвінская зямля відаць. Размаўляла паненка зараз трохі прышэптваючы, бо за час падарожжа выпаў верхні зуб.
Леўвунь стаіць, на вяршыні слупа. Лёднік заявіў, што драпежніка перарабілі з паганскай хімеры. Ды няхай хімера А як дастаць? Тут жа, перад Палацам Дожаў, дзень і ноч варта. Нат карнавальныя хвалі аб гэтых малойцаў у мундзірах разбіваюцца. Бо дожыгэта не ліцвінскія магнаты, якія хаця б на словах шануюць адносіны «пане-браце». Ніводзін з іх, як Пане Каханку, з пянымі шляхцюкамі абдымацца не будзе. На іх простым смяротным толькі здалёк глядзець: ходзяць у сваіх высокіх дзіўных капелюшах, як жывыя помнікі, а вакол ахова.
І самае крыўднае, што пан Гервасій Агалінскі дзесь тут, у Палацы Дожаў з вытанчанымі каменнымі карункамі арак і калон. Не ў пакоі з пазалочанай ляпнінай, а ў адной з дзевятнаццаці жахлівых камер падземнай турмы Поццы, або Турмы калодзежаў. Пад самым дахам палацаПёмбі, Свінцовая вязніца. Але туды садзяць толькі дзяржаўных злачынцаў высокага палёту. А пана Гервасія здалі Трыбуналу, як звычайнага забойцу.
І без асабістай просьбы Караля Радзівіла, на якога нібыта рыхтаваў замах Агалінскі, у мясцовы Трыбунал не сунешся.
І вось чарнавусы пан Рысь са світы Пане Каханку, той самы, з-за чыйго ліста заварылася каша, паведаміў: ёсць шанец! Князь прыедзе з Мурана, з загараднага вясёлага дома ў тэатр. Трэба лавіць яго ў ложы.
Вось і слізгалі яны цяпер у гандоле па чорных каналах, пад гарбатымі мастамі, адным з якіх праводзяць вязняў у страшную венецыянскую турму.
«Аморэ! Аморэ!»
І кянці не трэба, каб апянець ад гэтых мігатлівых агнёў і звонкіх руладаў, ад рухавых таямнічых постацяў Каламбін і Смеральдзінці пацалунак атрымаеш, ці стылет пад скабы? Заваблівы жаночы смех растае ў вузкім, як сцежка да смерці, завулку, і так хочацца забыцца на ўсёі бегчы, даганяць кароткае карнавальнае шчасце-ачмурэнне Хай і вылавяць назаўтра тваё цела ў адным са смярдзючых каналаў незадаволеныя смеццярыда тваіх мёртвых вуснаў прыліпла шчаслівая ўсмешка, што ператвараецца паступова ў жаласны выскал Ніхто не зважыць на след ад каралавай памады, што не змыла марская вада з тваёй шчакі, як змыла з тваёй кашулі кроў. Ніхто не будзе шукаць, чый залацісты волас змяіцца між тваіх скурчаных пальцаў.
А ўладарка гэтага золата ўсё гэтак жа смяецца з-пад белай парцалянавай маскі на адным з гарбатых масткоў, і паказваецца з-пад чорнага аксаміту плашча вострая дзюбка серабрыстага туфліка
Чароўная і згубная, як найлепшае віно, Венецыя!
Ад Пане Каханку сапраўды за тры сажні патыхала віном. Ён, апрануты ў сармацкі стройсерабрысты жупан, гранатавы кунтуш, мусіць, і гузікі на жупане з тым жа надпісам«fiducia amicorum fortis», асунуўся ў выгодным фатэлі і драмаў, не зважаючы на позіркі.
А пазіралі на ягоную ложу ўвесь час: уладальнік шаснаццаці гарадоў з далёкай Сарматыі быў знакамітасцю. Хадзілі легенды, як на княскіх прыёмах жывыя верабі выляталі са шматпавярховых пірагоў, білі фантаны віна, замест напояў у кубках на сталах аказваліся залатыя манеты. Але стравы падаваліся такія тлустыя, цяжкія для страўніка, што толькі ў дзікай сармацкай краіне падобнае могуць есці.
Твар князя быў чырвоны, як і ягоная лысіна, а вочы не адплюшчваліся. Хаця на сцэне на ўсе засаўкі буялі жарсці, і чароўная Беатрычэ ніяк не магла зяднацца з адважным Фларында. У глыбіні ложы стаілася пышная пані, лена абмахваючыся веерамвідаць, мясцовая княская метрэса, бо Пане Каханку любіў такіх кабетаў, каб адной рукой не абхапіць. Мо таму жвавенькая Тэрэза Ржавуская не выклікала ў яго сімпатыі?