Павел Алегавіч умасціўся на краі ложка, тварам да суразмоўцы.
— Я ўсё зразумеў, брат, — пачаў ён. — Табе здаецца, што ты вынайшаў веласіпед ці адкрыў Амерыку, а цяпер намераны ашчаслівіць чалавецтва. Дык вось што я табе скажу. Нават не ўнікаючы ў тваю працу, ведаю на ўсе сто, што яна і выедзенага яйка не вартая.
— Ды што ты.
— Пачакай! Гэтае маё сцвярджэнне грунтуецца на звычайным жыццёвым вопыце. А ён мне гаворыць, што ніводнае геніяльнае адкрыццё не рабілася чалавекам твайго ўзросту. Адкрыцці робяцца маладымі, Славік, амбітнымі і здаровымі — тымі, у каго будзе час іх ажыццявіць, знайсці, як мы ўжо казалі, практычнае прымяненне. І нават калі дапусціць, што цябе азарыла, і ты нешта адкрыў, то шанцаў на ажыццяўленне свайго праекта ў цябе няма аніякіх.
— Ёсць, ты не ведаеш.
— А таму, — зыкнуў Павел Алегавіч, заглушаючы братавы словы, — супакойся і засунь свае славалюбныя планы куды падалей. А іначай будзе кепска, брат. Я не жартую. Мне Вольга сказала, што ты паслаў сваё тварэнне ў райаддзел адукацыі. Дык вось. Гадоў пятнаццаць таму за табой бы ўжо прыехалі. З мэтай ізаляцыі. Разумееш?
— Ад чаго?! — абурыўся Славік. — Ад чаго мяне ізаляваць?!
— Не бойся, цябе б не забралі ў турму. Цябе б проста, зыходзячы са звычайнага чалавекалюбства, лячылі. Разумееш? Не? Гэта калі садзяць у палату з сапраўднымі вар’ятамі і шпіляюць уколы, ад якіх ты месяцамі знаходзішся ў прастрацыі. Цябе могуць праз пэўны час выпусціць, але без уколаў ты ўжо жыць не зможаш, браток, і неўзабаве патрапіш туды зноўку. Цяміш? Не? А праз год-два лекі зробяць з цябе стопрацэнтнага ідыёта, ты будзеш адно бязглузда лапатаць ды мачыцца і гадзіць пад сябе.
Брат глядзеў на Паўла Алегавіча, вылупіўшы вочы пад акулярамі.
— Аднак не бойся. Пакуль цябе не забяруць, не. У нас цяперака капіталізм, і тваё здароўе дзяржаву мала турбуе. Але! — Павел узвысіў голас. — Але гэта толькі тады, калі ты не будзеш дужа настойлівы. Калі ж ты не спыніш свае допісы ў інстанцыі, калі, не прывядзі Бог, уздумаеш даслаць сваю пісаніну ў Акадэмію, то крыўдуй на сябе: прыедуць і забяруць. Зразумеў? А павязуць цябе, брацік, не ў Мінск, дзе я змагу да цябе наведвацца, а найхутчэй — у Магілёў, а гэта ад мяне задалёка. Падумай, Славік. — Ён устаў. — Я не заклікаю цябе паліць тваю пісаніну. Чытай, наталяйся, цешся. Але толькі сам з сабой.
Павел Алегавіч рашуча пакінуў пакой. У прыхожай ён наткнуўся на Вольгу, якая, відаць, падслухвала пад дзвярыма.
— Шыза, форменная шыза! — злосна кінуў ёй дзевер. — Як жа мы з табой яго прамаргалі! — Ён схапіў сваю сумку, што стаяла на абутковай паліцы, сарваў з крука летнюю куртку.
— Ты куды, Паш! Абед жа. — разгублена глядзела на яго Вольга; у дзвярах свайго пакоя з’явіўся нейкі памяты Слаўка.
— А я ўжо сыты! — павярнуўся да іх тварам Павел Алегавіч. — Во дзе, па горла! — Ён шмаргануў рукой ніжэй падбародка, адамкнуў уваходныя дзверы і выйшаў.
— Дык ты што — болей не вернешся?! — галёкала яму ўслед братавая.
— Не ведаю! — крыкнуў Павел Алегавіч ужо з першага паверха; тут яму стала шкада Вольгу і ён дадаў: — Можа, вечарам! Калі не — пазваню. — Хоць пэўна ведаў, што не застанецца тут начаваць.
«Гарбатага магіла паправіць!» — сноўдалася ў яго галаве жахлівая думка.
14
Павел Алегавіч доўга хадзіў па горадзе. Жвавай хадой намагаўся суняць ліпучае, неадчэпнае раздражненне. Бачыцца, размаўляць і як-небудзь пераконваць брата ён не жадаў. Прынамсі, сягоння.
Адвячоркам Багатку вынесла на мост. Унізе паблісквала шырачэзная стужка ракі. Ззаду, за высокім бетонным бардзюрам, тарахцелі і грукалі аўтамабілі. У небе не было ні воблачка. Чэрвеньскае сонца плавіла дарожнае пакрыццё, ад яго ішоў густы задушлівы пах.
Павел Алегавіч налёг грудзьмі на высокае біла, паставіў сумку пад ногі. Задуменна глядзеў на раку. Яе рэчышча з добры кіламетр ішло не згінаючыся. Правы бераг, дзе горад, высокі. Левы нізкі — там паплавы, пашы. У трохстах метрах паперадзе гарадскі пляж. Там пагорак найменей круты, а ля вады — ладная пясчаная пляцоўка. На пяску і ў вадзе поўна народу. Збольшага пялёхкаюцца ля берага, мала хто адважваецца хаця б наблізіцца да сярэдзіны — рака славіцца сваімі вірамі, быстракамі, халоднымі падводнымі плынямі.
І, як заўсёды, колькі акіне вока — лодкі, лодкі і лодкі. Надзіманыя, драўляныя пласкадонкі, чаўны. Нехта рыбачыць, нехта проста катаецца. Вунь, далёка-далёка, узнімае пену маторка. З-за лукавіны вынікнуў рэйсавы цеплаход. Пільнуецца правага берага, дзе глыбей.