- Вам тут, відаць, маркотна, - сказаў ён.
- Нічога, я чалавек звыклы, вось ужо дваццаць пяць гадоў, як я тут.
Шкіпер моўчкі паліў, не ведаючы, пра што яшчэ гаварыць. А Нэйлсан, відавочна, не хацеў парушаць маўчання. Ён задумліва разглядаў свайго госця. Гэта быў высокі чалавек, вышэй шасці футаў, таўстун, з поўным у чырвоных плямах і фіялетавых прожылках на шчоках тварам. Налітыя крывёю вочы, магутная шыя. Ён быў зусім лысы, калі не лічыць доўгіх кучаравых і амаль белых пасмаў на патыліцы. Высокі бліскучы лоб замест таго, каб паказваць на вялікі розум, наадварот, рабіў твар яго дурнаватым. На ім былі блакітная фланелевая кашуля і даволі паношаныя сінія штаны.
Сядзеў госць у крэсле, выпнуўшы жывот і шырока расставіўшы тоўстыя ногі. Цела яго страціла гнуткасць. Нэйлсан спытаўся ў сябе, як мог выглядаць гэты чалавек у маладосці. Амаль немагчыма было ўявіць сабе, што гэтая туша была некалі гарэзлівым хлопчыкам.
Шкіпер выпіў віскі, і Нэйлсан падсунуў пляшку бліжэй да яго.
- Частуйцеся.
Шкіпер нахіліўся і ўзяў пляшку сваёй вялізнай лапай.
- А як вы тут апынуліся? - спытаўся ён.
- Я прыехаў сюды з-за свайго здароўя, з-за хворых лёгкіх, дактары казалі, што і года не працягну. Як бачыце, яны памыліліся.
- Я хацеў спытацца, як здарылася, што вы апынуліся менавіта тут?
- Я чалавек сентыментальны.
- А!..
Нэйлсан бачыў, што шкіпер нічагуткі не зразумеў, што ён хацеў гэтым сказаць, і ў яго вачах мільгануў кплівы агеньчык. Але, мабыць, менавіта таму, што шкіпер быў такі грубы і тупы, Нэйлсан вырашыў пагаварыць з ім.
- Калі вы ішлі па мастках, наўрад ці што-небудзь бачылі навокал, а гэта месца, між іншым, лічыцца вельмі прыгожым.
- Дый дом у вас харошы.
- Як я сюды прыехаў, яго якраз і не было. Тут стаяла круглая туземная хаціна з высокай страхой, пад вялікім дрэвам з чырвонымі кветкамі, акружаная, як плотам, кратонавымі кустамі з жоўтай, чырвонай, залацістай лістотай. Далей усюды раслі какосавыя пальмы, грацыёзныя, як жанчыны. Яны стаялі ля самай вады і круглы дзень любаваліся сваім адбіткам.
Я быў тады яшчэ малады - о божа, гэта было чвэрць стагоддзя таму назад! - і я стараўся нацешыцца ўсёй прыгажосцю свету за той нядоўгі час, што мне застаўся да смерці. Калі я ўпершыню сюды трапіў, у мяне дух зайшоўся, думаў, што заплачу. Ніколі ў жыцці не бачыў такой прыгажосці. Мне было ўсяго дваццаць пяць, і я храбрыўся - паміраць не хацелася. Мне тады здалося, што прыгажосць гэтага месца дапаможа мне пагадзіцца з лёсам... Калі я сюды прыехаў, адчуў, што ўсё маё мінулае жыццё некуды знікла - Стакгольм і Стакгольмскі ўніверсітэт, і потым Бон, быццам гэта было нейкае чужое жыццё; быццам толькі цяпер я спазнаў тую рэальнасць жыцця, пра якую шмат гавораць нашы дактары філасофіі - між іншым, я і сам доктар філасофіі. «Адзін год, - сказаў я сабе, - мне застаўся адзін год. Я пражыву яго тут, а потым можна і памерці».
Якія мы неразумныя, сентыментальныя, меладраматычныя, калі нам дваццаць пяць, але, мабыць, калі б не гэта, мы не былі б такія ўмудроныя ў пяцьдзесят... Піце, дарагі, піце! Не звяртайце ўвагі на маю балбатню.
Ён паказаў на пляшку, і шкіпер дапіў сваю шклянку віскі.
- А вы чаму самі не п'яце? - спытаўся ён, узяўшы пляшку.
- Я не п'ю, - усміхнуўся швед. - У мяне ёсць другая, больш тонкая магчымасць ап'янець. Але, можа, гэта проста фанабэрыя. Ва ўсякім разе, дзейнічае даўжэй, а вынікі менш згубныя.
- У Штатах, кажуць, цяпер нюхаюць какаін, - сказаў шкіпер.