Нэйлсан толькі ўсміхнуўся.
- Не гэтак часта даводзіцца бачыць белых, мабыць, раз у жыцці глыток віскі мне не пашкодзіць.
Ён наліў сабе крыху ў шклянку, дабавіў содавай і трошкі адпіў.
- Урэшце я зразумеў, чаму гэта месца вызначаецца гэткай незямной прыгажосцю. Тут на імгненне затрымалася каханне, як пералётная птушка, якая, выпадкова напаткаўшы карабель сярод акіяна, села на мачту і ненадоўга склала свае стомленыя крылы. Водар цудоўных пачуццяў панаваў у паветры, як пах свідзіны на лугах маёй радзімы ў маі. Мне здаецца, што там, дзе людзі моцна кахалі ці моцна пакутавалі, назаўсёды застаецца слабы водар пачуццяў, быццам яны цалкам не паміраюць, быццам гэтае месца набыло нейкую духоўную значнасць, якая нейкім чынам адбіваецца на тых, хто сюды трапляе. Шкада, што я не магу ўсё гэта больш зразумела выказаць, - ён усміхнуўся, - але ўсё адно, наўрад вы б і тады што-небудзь зразумелі з таго, што я хачу сказаць.
Нэйлсан крыху памаўчаў.
- Мабыць, гэта месца здавалася мне такім прыгожым, таму што тут я спаткаў каханне. - Ён паціснуў плячыма. - А мабыць, проста майму эстэтычнаму густу імпанавала ўдалае спалучэнне маладога кахання і адпаведнай аправы.
Нават чалавек не такі тупы, як шкіпер, наўрад ці што-небудзь скеміў бы з таго, пра што апавядаў Нэйлсан, які сам нібыта кпіў са сваіх слоў. Быццам пачуццё, што выклікала гэтую шчырасць, розуму здалося смешным. Нэйлсан сам называў сябе сентыментальным, але калі да сентыментальнасці далучаецца скепсіс, з гэтага бог ведае што можа атрымацца.
Нэйлсан з хвіліну якую памаўчаў і раптам зірнуў на шкіпера з непрыхаванай цікаўнасцю.
- Ведаеце, мне ўвесь час здаецца, што я вас ужо недзе бачыў, - сказаў ён.
- Не помню, - адказаў шкіпер.
- Дзіўна, але твар ваш мне быццам знаёмы, я ўсё хачу прыгадаць, дзе і калі вас сустракаў.
Шкіпер паціснуў плячыма.
- Ужо трыццаць гадоў я на астравах. Дзе ж тут запомніць усіх, з кім давялося сустракацца.
Швед паківаў галавой.
- Ведаеце, часам бывае, знаёмым здаецца месца, дзе ніколі не быў. Вось і цяпер я адчуваю прыкладна тое ж, калі гляджу на вас. - На твары яго з'явілася дзіўная ўсмешка. - Мабыць, вы былі начальнікам галеры ў старажытным Рыме, а я рабом ля вясла. Вы кажаце, пражылі тут трыццаць гадоў?
- Трыццаць, як адзін год.
- А не сустракалі вы чалавека па мянушцы Руды?
- Руды?
- Я ведаю яго толькі па гэтай мянушцы. Сустракацца нам не давялося. І ўсё ж я ўяўляю яго выразней, чым, скажам, сваіх братоў, якіх я бачыў дзень пры дні шмат гадоў. Ён жыве ў маім уяўленні, як Паола Малатэста або Рамэо. Зрэшты, вы, мабыць, не чыталі ні Дантэ, ні Шэкспіра?
- Мабыць, не, - адказаў шкіпер.
Нэйлсан, разваліўшыся ў крэсле, паліў цыгару і адсутным позіркам сачыў за струменьчыкам дыму ў нерухомым паветры. На вуснах яго гуляла ўсмешка, але вочы былі сур'ёзныя.
Ён зірнуў на шкіпера. Празмерная сытасць яго выклікала агіду. На твары ляжаў адбітак бязмежнага самазадаволення, характэрнага таўстунам. Гэта было абуральна і нервавала Нэйлсана. Аднак кантраст паміж створаным ім вобразам і госцем забаўляў яго.