Нацягаў Гіляры ў падпаветку дубовых дошак — добрую, панскую з іх узяўся труну майстраваць. І нагадзіўся якраз Юстап Заблоцкі на гэту работу. Прыйшоў ён да Змышлевічаў пазычыць жалезняка здохлае свінчо закапаць. Пачуў стук у падпаветцы. Зайшоў туды. Ажно ў Гіляра ўжо, можна сказаць, і па рабоце. Асталося толькі шкляною папераю пацерці, каб гладзей было. Ужо века збіваў ён.
— Памажы, божа, — Юстап майстру дае.
— На векі вякоф аман, — той адказаў.
Недачуў Гіляры. Падалося яму, што Заблоцкі, шляхечы яго гонар шануючы, далікатнага «пахвалёнага» яму даў.
— Каму ты такую добрую дамавіну робіш?
— Сабе. А каму я рабіць буду?!
Добра, доўга паглядзеў Юстап на Гіляра: пры сваім розуме чалавек ці ўжо крыху блытацца пачынае? Не ўпадабаў Заблоцкі шляхціцаву работу.
— На ліха яна табе, — кажа на труну. — Хіба жывы туды ўлезеш ды будзеш смерці чакаць?
— Не твая бяда, — крыху зазлаваў Гіляры. — Дык табе жалезняка трэба? — не заходзіў шляхціц з мужыком у доўгую гаворку. — Ён недзе ў сенцах стаіць. Хадзем. Там возьмеш, — вывеў Заблоцкага з падпаветкі, каб барзджэй адбратацца ад яго. — Ну, як твой сын? — у сенцах, даючы жалязняк, папытаў Гіляры.
— А гэта будзем бачыць, — нічога пэўнага не сказаў Юстап. — У яго яшчэ ўсё наперадзе.
Не любіў Заблоцкі гаворкі пра сына, як пахваліцца не было чым.
— Трэба ісці, — кажа. — У нядзелю пагаворым, як будзе час.
На гэтым і разышліся баркаўскія багатыры. Панёс Заблоцкі жалязняк дадому, а Змышлевіч зайшоў у хату. Там узяў паркаль, што на гэтым тыдні набраў у Хлюпску, ды вярнуўся з ім назад у падпаветку.
Сваім розумам Гіляры на свеце жыве. Ведае ён, што і нашто робіць. Чужое звягі яму не канечне слухаць. Не патрэбна яму ні нядзеля, ні мужыцкія зборні на прызбах. Жыў ён будзе, калі і пра Юстапчыка не дазнаецца. Не надта патрэбен Савостаў акзамент. Ці ён здаў яго, ці не — Гіляру ўсё роўна.
Прынёс Змышлевіч паркаль у падпаветку. Развярцеў, зірнуў — харошы, квяцісты. Памацаваў — моцны, не дзярэцца.
«Гэтакага тавару пашкадаваў бы прымак на труну набраць», — тое думаў Гіляры.
Абабіў ён тым квяцістым, моцным паркалем усярэдзіне дамавіну, папушчаў знадворку брыжы. Не паглядзеў шляхціц на Юстапавы кпіны. Аздобную і даўгавечную змайстраваў сабе хату. Палажыў у галавах маленькую падушачку з мяккага, дробнага, знарок укошанага і высушанага мурожнага сена. Чуваць быў моцны пахучы чабор. Цяжкі і доўгі сон быў бы жывому чалавеку на такой падушцы. Ніколі б прымакі па Гіляравай смерці такой яму выгады не прыстараліся.
Сваю ўласную дамавіну зверху пагладзіў, усярэдзіне памацаў Змышлевіч. І здаволен ён быў.
— …Ніколі б… І матарыялу, і работы пашкадавалі б прымакі, — сам сабе пад нос прабубніў Гіляры.
Ды і на свае памінкі мала ён меў надзеі. Боязна яму было, што так непамінаны і астанецца, будзе прэць у зямлі. На прымакоў не чакаючы, і пра гэту жалобную бяседу паклапаціўся баркаўскі шляхціц. Схаваў чырванец у труне пад падушкаю. Палажыў туды і свае строі на смерць: штаны, кашулю, крамныя шкарпэткі, новую, ні разу не надзяваную жакетку з сукна сваёй работы. А на гэту адзежу, каб мякка было, каб не пабіўся, калі як незнарок зварухне хто, гарнец даўнейшай царскай гарэлкі палажыў.
— От нечага, — казаў, — будзе што выпіць на хаўтурах.
Тым часам ужо па ўсіх выборах на той свет было. Цяпер толькі прыставіў Гіляры века да свайго месца, моцна яго цвікамі прыбіў. І каб хто ў яго: «Маеш хату на смерць?» — папытаў, «У свірне на гары яна смерці чакае», — не доўга думаючы, адказаў бы Гіляры. Там у шляхціца дамавіна стаяла да спасёнага дня, калі трэба будзе.