* * *
Маайыс, привет:-)), диэбитинэн Виталий «ыҥыра» олорор эбит
Кыыс өөр баҕайы саҥата суох соҥуоран олорон баран, аат эрэ харата:
Дорообо диэбитэ.
Хайа-а, дорогая:-)), туох буоллуҥ? Неужто нездоровится? Как жаль:((, диэн уол айманан, арааһы ыйыталаһан барбыта да, Маайыс сатаан кэпсэтэриттэн ааспыта, бэҕэһээҥҥи дьахтар куолаһа кини кулгааҕар субу иһиллэргэ дылыта
Онтон, синим биир дии санаат, суруйбута:
Виталя, мин эйигин мэһэйдиир санаам суоҕа, этиэҥ этэ буоллаҕа дии, кэргэннээхпин диэн? Мин туох диэн утарыамый? Ол эрээри, бу кылгас да кэмҥэ, виртуально да буоллун, бэртээхэйдик сэһэргэһэр доҕордоно сылдьыбыппар эйиэхэ махтанабын, дьоллоох буол, Виталя диэт, толору уу-хаар бычалыйбыт харахтарынан ситэ тугу да көрбөккө, приваты саба баттаабыта, миркэтиттэн куоппута
Кыыс үлэтигэр олорорун умнан, кимиэхэ өһүрэрин дуу, кимтэн эмэ атаҕастаммыт курдук санаммытын дуу бэйэтэ да өйдөөбөккө, тоҕо эрэ ис-иһиттэн хоргутан, кистээн ытаабыта. Суох, Виталийга кыыһырар санаата суоҕа, туох диэн даҕаны кини уолу буруйдуой? Барыта мирк, чат буоллаҕа дии?! Хантан, кырдьыга да, ити ситим курдук илимҥэ иһирэхтик сэһэргэһэр киһини булуоҥуй? Барыта албын-түөкэй буолара баа буолуо дуо? Атына уруһуй, оо, дьэ буолан истэхпит. Баҕар, Виталий диэн киһи букатын да суоҕа, соруйан оҥорон-сэрэйэн көрөн ааттаныы буолуо. Ханнык эмэ оҕо дуу, пенсионер дуу албыннаабыт буоллун, хантан тугу билиэҥий?! Ол эрээри Маайыс сүрэҕинэн таайар курдуга, уол хаартыскаҕа көстөр сэбэрэтигэр куолаһа да дьүөрэлэһэрэ, толкуйдаах тыла-өһө, наҕыла, барыта сөп түбэһэргэ дылыта. Суох, кини сыыһыан сатаммат, уол дьиҥэр да баар киһи буолуо ээ. Оттон албын өттүн билбит суох.
Маайыс аны хаһан да миркэҕэ да, чатка да киириэм суоҕа дии саныы олорбута, тохтоло суох сүүрэр хараҕын уутун кыра оҕолуу илиитин тас өттүнэн хаһыйаат, кумааҕытын үрдүгэр түспүтэ. Бэйэтиттэн бэйэтэ кэлэйбитэ, барытын умнуохтааҕын туһунан букатыннаахтык сананан эрэрэ да
Сонно тута төлөпүөнэ өрө тырылыы түспүтэ. Бобуулаах кэмҥэ, бобуулаах сиргэ Виталий эрийэрин кыыс сүрэҕинэн сэрэйбитэ, туруупканы ылыан баҕарбатаҕа. Ол эрээри кини дьаһалын истиэн баҕарбат илиитэ, тоҕо эрэ тохтообокко, бэрт сорунуулаахтык тылыгырыы турар аппарааты ылан кулгааҕар даҕайбыта
Виталий уларыйан, кэһиэҕирэ охсубут куолаһын чуут билбитэ.
Машенька, иһит, тохтуу түс Мин эйигин албынныыр санаам суоҕа Ол эрээри итинник түбэлтэ буолбутун мин билбэтэхпин Оччотугар көрсүөххэ, мин туох баар кистээбит кырдьыкпын иһит, ол кэнниттэн бэйэҥ быһаарыаҥ этэ диэбитэ Виталий уонна ыарахан баҕайытык үөһэ тыыммыта
Маайыс сүрэҕэ тугу эрэ сэрэйэн «парк» гыммыта, туох да диэҕин билбэтэҕэ эрээри, бадаҕа, кини саҥата быһыылааҕа:
Ханна бааргыный? Аадырыһыҥ? диэбитэ.
Туманнырбыт харахтарын быһа симпитэ, олоппоско сытар суумкатын харбаат, таһырдьа ыстаммыта Бобуулаах тэрилтэ эрэ, кистэлэҥ үлэ эрэ бу түгэҥҥэ кыыс төбөтүгэр туох да суоҕа, арай баара: сыччах дууһатын кыланыыта, сүрэҕин ооккотун дьикти бүтэҥитик битигириир дьулаан тыаһа
* * *
Маайыс, этиллибитин курдук, аһаҕас ааны оргууй арыйан, хараҥа баҕайы хоско киирэн кэлбитэ да, тугу да бу диэн өйдөөн көрбөтөҕө, ким да баара биллибэт курдуга. Чочумча турбахтаабыта, эмиэ албын буоллаҕа диэн мунаара таалбыта. Онтон харахтара борук-сорукка дьэ үөрэнэн, кэҥэс хос иһигэр түннүк анныгар бэрт көлөттүгэс көрүҥнээх күөхтүҥү кириэһилэ турарын бэлиэтии көрбүтэ уонна онно киһи олорор буолуохтааҕын сэрэйбитэ эрэ.
Кырдьык, ол кэтит кириэһилэҕэ Виталий олороро. Кини кыыс киирэн иһэр тыаһын ыраахтан истибитэ уонна сыыспытын өйдөөбүтэ. Хас эмэ ыйы быһа хараҕар ойуулаан-оҥорон көрбүт кыра хатыҥыр кыыс туттуута буолбатах быһыылааҕа. Маайыс, кини таптыы охсубут кэрэчээн кыыһа, букатын атын эбит, күүстээх чоруун атахтардаах, бигэтик үрдүк хобулукка дугуммут буолуон сөбө, эдэр кыыс холугар киэҥ соҕустук атыллыырыттан сэрэйдэххэ, бэрт уһун атахтардаах быһыылаах, ол аата уҥуоҕунан лаппа үрдүк эбит диэн быһаара охсубута.
Онтон Маайыс киирбитигэр илэ бэйэтин саҥата суох тонолуппакка көрбүтэ, тылыттан маппыта: кини иннигэр үрдүк бэйэлээх, сип-синньигэс бииллээх, күөкэйбит уһун моойдоох, хойуу баттаҕын кэтэҕэр хомуйан чөкөппүт этиэхтэн эриэккэс кыысчаан, килбиктик эрээри, сорунуулаахтык туттан турара. Ама дуу Виталий били өйүгэр оҥорбут хартыыната сонно сууралла охсубута, түргэнник кыыс сирэйин, сырдык сэбэрэтин көрө охсуон баҕарбыта, ол иһин нэһиилэ:
Маша, дорообо, кэлиий, чугаһаа, аас Бырастыы гын, мин бу баарбын эрэ диэбитэ.
Кыыс соһуйбута:
Уот уотуҥ ханан холбоноруй? диэн ыйыппыта.
Виталий:
Суох, түбүгүрүмэ, мин манна светильниги холбуом, диэбитэ уонна, хайдах эрэ бэрт нүһэрдик нөрүс гынан, сиргэ ханна эрэ баар көстүбэт кнопканы даҕайбыта быһыылааҕа
«Оо!!!» диэн соһуйан саҥа аллайыан, Маайыс иһиттэн саҥата тахсыбатаҕа. Кини иннигэр Виталий буолбатах, чахчы да атын киһи олороро Хаар маҥан баттахтаах, сирэйэ баас дуу, чэр дуу буолбут, сабыччы түспүт халтаһатыгар мэһэйдэппит соҕотох харахтаах, олуона көстүүлээх хаһан да харахтаабатах дьиппиэн дьээдьэтэ этэ. Кыыс, куттанан төттөрү сүүрүөн, турар сиригэр хам хатаммыт курдуга, дөйбүт да быһыылааҕа.
Маша, бырастыы гын, мин барытын быһаара сатаан көрүөм Тулуйан истиэҥ дуо? диэн кини билэр куолаһа, суох ити сирэйтэн буолбатах, ханна эрэ ити эҥээртэн иһиллэргэ дылы буолбута.
Кыыс чугаһаабытыгар кини сирэйин Виталий, дьэ, табан көрбүтэ: муус-маҥан нарыын-нарын иэдэстэрдээҕэ, ойуу курдук дыргыллыбыт уһун хойуу хаастардааҕа, кип-киэҥ, кыратык ыйаастыгас, өйдөөх харахтарын көмүскээбиттии уһун-уһун кыламаннара ибигирэһэллэрэ, сүһүөхтээх үрдүк мунна кинини ордук тупсарара эрээри быдан тоҥуй көрүҥнүүргэ дылыта, хайа уонна чараас бэйэлээх быыкаайык уостара уолу олус долгуппуттара Биир кырааска сыстыбатах, кэрэтийэ сатаан кэмэ суоҕу бистибит билиҥҥи кыргыттартан чахчы ураты кыыс кини соҕотохсуйбут курус ыыспатыгар дьикти хартыына кэриэтэ биирдэ буола түспүт эбит.
Бачча бэйэлээх, таҥара табатын курдук кэрэ саха кыысчаана хайдах соҕотох үһүө? Хаһан кинини киһи диэхтиэй, тэҥниэй диэн санааттан сонно харааста быһыытыйбыта, бэйэтин бодотуттан бэйэтэ абаран, соххор хараҕыттан соҕотох таммах сүрэҕэлдьээбиттии ыгыллан тахсан чэрдээх иэдэһигэр, ханна да барыан билбэттии, мунаарбыттыы ыйаммыта
Кыыс чугаһаабыта, кириэһилэҕэ олорор киһи иннигэр тобугуттан тардыһан оргууй олорбута уонна дьиктиргээбит харахтарынан кинини тонолуппакка одуулаабыта.
Виталий, эн?..
Мин, Маша, бу мин, дьиҥнээх илэ бэйэм эн иннигэр олоробун, эн дьүүлгүн истээри. Үөхтэххинэ да, кэлэйдэххинэ да, эргиллибэттии куоттаххына да тулуйарга бэлэммин диэбитэ киһи нэһиилэ иһиллэрдик.
Ким да, тугу да ыган таһааран саҥарбат ыарахан чуумпута тыҥаабыта. Онтон Виталий кэпсээн барбыта
* * *
Сабыс-саҥа инженер идэлэммит кыһыл дипломнаах уолу куорат саамай биллэр институтугар үлэҕэ анаабыттар. Күһүөрү аан бастаан үлэҕэ барар кэмэ чугаһаабытын баттаһа, бултуу диэн, тыаҕа тахсыбыттар. Көмүс күһүн кэрэ көстүүтүнэн астынан, аатыгар эрэ булчуттар тыанан-өрүһүнэн бэркэ сылдьыбыттар.
Биир ардахтаах күн тыа саҕатыгар турар үүтээҥҥэ тохтоон хонон ааһарга быһаарыммыттар. Арай ол түүн хаайыыттан куоппут алта адьырҕа киһи кинилэргэ кэтиллэ биэрбиттэр, бары тэриллэрин, сэптэрин-сэбиргэллэрин, сааларын-саадахтарын былдьаан, туоҕа да суох хаалларарга, халыырга санаммыттар. Хабыр хапсыһыы буолбут.
Ол сылдьан, уоттаах хардаҕаһынан кинини төбөҕө саайан эрэр курдуктара эмискэ ылы-чып, хабыс-хараҥа буолбута. Биирдэ өйдөммүтэ хойуу инчэҕэй кытыан быыһыгар сытар эбит, төһө өр туймаарыйан сыппыта биллибэт, сыҕарыйа сатаан, илиитин-атаҕын көннөрө сатыыра да, кыаҕа тиийбэтэ, хамсаата да халлаана төттөрү эргийэн, эмиэ харыстала суох хараҥа сатыылыыра