Дьиҥэр ити түбэлтэ элбэх киһини, ыалы аймаабыта. Бииргэ барбыт биир уолларын били баҕайылар букатын да ытан кэбиспиттэр, атынын улаханнык эчэппиттэр. Арай Виталийдара арыый инники өйдөнөн, нэһиилэ оронон тахсан суол чугаһыгар туора сыппытынан сирдэтэн, көрдөөччүлэр кинилэри булбуттар.
Ол кэнниттэн балыыһа, ыарыы, тугу да көрбөт туруктаах харахтар, тохтоон быстыбат төбө ыарыыта, хамсаабат илии-атах Ыарахан күннэр этилэр. Кини дьолугар, эдьиийэ тыаттан киирэн ыарыылаан абыраабыта. Сыппыта сыл кэриҥэ буолан баран нэһиилэ олорор, кыратык хамсыыр, саҥарар буолбута. Эдьиийэ киниэхэ олус бэркэ сыһыаннаһара, мэлдьи үөрэ-көтө кэлэрэ, сонуна баһаам буолара, аралдьыйара элбэҕэ, ол эрээри палаатаҕа киирбиттэр, атыттарга кэлбиттэр кинини куруук соһуйбуттуу, дьиктиргии көрөллөрүн кэнникинэн сатаан өйдөөбөт буолан испитэ, ааранан тугу эрэ кистииллэр дии санаан дьаархаммыта.
Биирдэ аҕаһын: «Сиэркилэтэ аҕалыый», диэбитин анарааҥҥыта тоҕо эрэ эмиэ умнан, устунан аралдьытан кэбиспитэ. Ол иһин соруһан туран, палаататтан эдьиийэ тахсыбытыгар, нэһиилэ уунан тэйиччи сытар суумкатын ороон, пудреницаны таһааран көрүнэбин диэн куһаҕан буола сыспыта. Кини иннигэр сөҕүмэр дьүһүннээх, кэбилэммит сэбэрэлээх, дьаабы да дьаабы, билбэт киһитэ олороро Сүрүүн, чахчы да кэйгэллэммит диэн маны этэн эрдэхтэрэ.
Виталий сэниэтэ суох илиититтэн сиэркилэтэ сиргэ кэлэн түспүтэ, икки аҥыы хайа барбыта. Оттон уол өөр да өр саҥата суох сыппыта, арааһы эргитэ санаабыта уонна кэскилэ түІнэстибит эдэркээн сааһыныын бырастыыласпыт курдук биири санаахтаабыта. Эдьиийэ да, сиэстэрэ да киирэн кэпсэтэ сатыыр саҥаларын уол истибэтэҕэ. Ити күнтэн ыла киниэхэ букатын атын олох аанын арыйбыта
Ама дуу, туох үлүгэрэй? Туох иһин? Мин эдэрбин эбээт? Субу соторутааҕыта туох баар барыта мин туспар чэпчэкитик да кыаллыах курдуга. Төһөлөөх үлэлиэм, дьоммун үөрдүөм этэй? Оо, абакка эбит, таптыам, кэргэн ылыам диэн ыралааҕым Ханнаный?! Бүттэҕим Доҕотторо мэлдьи киэн туттар бастыҥ уоллара, эчи даҕаны, эрэннэрэрэ суох маннык быстахха эһиннэҕэ?!
Ити ыар санаа кинини бобо туппута уонна ыбылы ылбыт ытарчатыттан ыһыктыбатаҕа. Виталий майгылыын уларыйбыта. Дьулаан сирэйигэр дьүөрэ кэбиһэн дьэбидийбитэ. Кимниин да санаатын үллэстэн сиһилии кэпсэппэт, үтүөрэргэ таласпат, туохха да кыттыспат-орооспот буола сатаабыта, күн сирин сырдыгар ымсыырбат, ырааҕы-ырааһы ыралаабат буолбута, ырыых-ыраах бэйэтигэр бүкпүтэ. Дьонуттан тыаҕа барбаппын, миэхэ дьиэтэ ылан кулуҥ диэн көрдөспүтэ. Аймахтара бары сүбэлэһэн биир хостоох дьиэни куорат киинигэр атыыласпыттара, көһөрбүттэрэ. Ол күнтэн ыла оннооҕор эдьиийин көмөтүттэн кыккыраччы аккаастаммыта, барыларын тэйиппитэ, соҕотох олорорго букатыннаахтык быһаарыммыта.
Субу сүүрэ-көтө сылдьыбыт бэйэкэтэ курус кириэһи-лэҕэ эрэ олорор кыаммат эдэр киһиэхэ кубулуйуута дьиҥ иһигэр киниэхэ ордук ыара. Хайдахтаах санаа оонньооһунун, санаа самныытын, санаа кэхтиитин турууласпытын кыһалҕалаах эрэ сэрэйиэ эбитэ ини? Бэйэтэ туругун таска биллэрэ сатаабата, ким да көмөтүн ылыммата олоххо туруулаһыытын бэлиэтэ этэ. Били анаммыт үлэтигэр кинини хамнастыыр эрэ туһуттан дьиэҕэ олорон тугу эмэ гынарыгар сөбүлэнэллэригэр, көҥүллүүллэригэр үөрэппит преподавателэ, кырдьаҕас киһи сүүрэн-көтөн кэпсэппи-тин уол хойут сэрэйэн эрэ билбитэ. Онон Виталий аһылыгар уонна эмигэр туттар син сөп соҕус хамнастаах буолбута. Инбэлиит диэтэххэ үлэтин ымпыгын-чымпыгын билэрин бары соһуйа хайҕаабыттара, кэнникинэн ыйытааччы, сүбэлэтээччи даҕаны элбээбитэ. Уол онно кыһаллыбата. Киниэхэ саатар эрэ буоллаҕа. Ыйтан ый, сылтан сыл ситигирдик ааһан испиттэрэ.
Биир үтүө күн киниэхэ урут хаһан эрэ үөрэнэр эрдэххэ билсэ сылдьыбыт кыыһа, хантан эрэ истэн, кини ханна олорорун булан, кыра оҕотун сиэппитинэн киирэн кэлбитэ. Эрэйдээх-буруйдаах дьылҕатын дуомун ытаммыта. Эрин, кинини оҕотунуун атаҕастаабыт киһини, үүрбүтүн уонна манна куоракка күрээбитин кэпсээбитэ, аҕыйах кэмҥэ бу дьиэҕэ кинини тулуйарыгар көрдөспүтэ. Виталий саҥарбатаҕа. Таптаабатар да, урут кыыстыын билсэ эрэ сылдьыбыт эдэр сааһын өйдөбүлүгэр Аняны, аны кэлэн кимниин билсиэмий да диэн, киниэхэ олорорун утарбатаҕа. Бастаан утаа Аня арааһы-сонуну астаан, аһатан-сиэтэн, таҥаһы-сабы тэҥҥэ сууйан-сотон, кырдьык, сырдык сардаҥаны ыспахтыыр кэриэтэ кини соҕотохсуйбут киэһэлэрин киэргэтэргэ дылы гыммыта
Онтон Саҥа дьыл түүн Аня киниэхэ хоонньугар киирэн ытаабыта-соҥообута, мэлдьи кинини эрэ таптаабытын туһунан сипсийбитэ, көрдөспүтэ-ааттаспыта Уол бэйэтэ да киһи ымсыырбат дьылҕатыттан төлөрүйэр-быыһанар кыаҕа суоҕун бэркэ билэрэ. Ол иһин киниэхэ синэ биирэ: тугу да саҥарбатаҕа, оргууй аҕай ытаан санна дьигиҥниир эдэр дьахтар санныгар илиитин уурбута
Ити итинэн ааспыта. Аня уруккутун курдук эгэ-дьэгэ буолбат буолбута, сороҕор туохтан эрэ эмискэ кыйыттар-кыыһырар, ардыгар аһыы арыгы сыттаах кэлэн иһити-хомуоһу тыаһатар идэлэммитэ. Тырыттар-тымтар кэмигэр киһини тэйитэр кэдэрги соҕус кэмэлдьитин уол абааһы көрбүтэ. Бырааптаах хаһаайка кэриэтэ тимир-тамыр туттара, ол быыһыгар хастыы да күн мэлийэн хаалара. Оҕотун тыаҕа таһаарбыта, бэйэтэ ханна эрэ үлэлиир аатырбыта. Кинини, босхоҥ буолбут сордооҕу, солото суох солкоҕо суулуурун-оҕолуурун, көрөрүн-истэрин уонна сылайарын-сындалыйарын туһунан дьоҥҥо оІорон кэпсиир идэлэммитэ.
Биирдэ Виталий тулуйбатаҕа:
Аня, эн биһикки туох да сыһыаммыт суох, миигин сылатыма, дойдулаа, миэхэ булкуһума, диэн холкутук эппитэ.
Онуоха дьахтар утарбыта:
Ээ, эрэйдээх, миигинэ суох хайдах кыаныаххыный? Дьэ, туох да диэ, мин эйигин көрөрбүн киһи барыта, оннооҕор тэрилтэҥ кытта билэр. Син биир ситиһиэм: миигин ойох ылбытыҥ эрэ баар буолуо, саатар, пенсияҕын аҥаардаһаа инибин? дии-дии күл да күл буолбута, куукунаҕа баран эбии истэ быһыылааҕа, бэркэ хорсуннук туттан төттөрү-таары хаампыта.
Виталий саҥата суох компьютерыгар нөрүйэн олорбута, киҥэ-наара алдьаммыта, үлэлиэх санаата төннүбүєєєтэ. Таах олоро сатаан чатка киирбитэ, тылга тииһэ сатаан, кыһыытын-абатын таһаара таарыйа, итиннэ толугураһан олорор дьону хаадьылаан, этиспитэ буола сатыы олорбута. Санаатыгар ити тыллары барытын куһаҕан-быртах майгылаах Аняҕа этиэхтээҕэ да, тыл таһааран айдааны күөдьүтүөн кини баҕарбатаҕа Ол иһин айылааҕын, этиһиэн баҕалаахтары интернет илимигэр булан, бэркэ итийэн этэ-тыына олордоҕуна, арай кып-кыһылынан чыпчыҥнаан кыыс «кэлбитэ» уонна «тук-тук-тук, к Вам можно?» диэбитигэр эмиэ оргуйан турбута, буруйа суох кыыс үрдүгэр түспүтэ, киниэхэ быдьар соҕустук бары абатын-сататын таһааран испитэ
Онтон, арай биирдэ өйдөөбүтэ, уоскуйан хаалбыт этэ. Хаһан да кимниин да буолбатаҕын курдук, олус бэркэ кэпсэтэ-сэлэһэ, оннооҕор дьээбэлэһэ олороруттан бэйэтэ да соһуйбута. Туох чэпчэки тыыннаах кыыһай диэн санаан аһарбыта. Улам, оттомноох тыллардаах суругу хос-хос аахтаҕын аайы, маннык сэһэргэһиигэ олус да наадыйарын кэмниэ-кэнэҕэс бэйэтэ да өйдөөбүтэ быһыылааҕа.
Ити киэһэ Аня хотууска кэлбэтэҕэ. Сарсыныгар, кимэ эбитэ буолла, биир киһилиин киирэн, тыаҕа тахсарын туһунан, онно балачча буолуон биллэрээт, мэлис гыммыта. Онуоха Виталий, туох эрэ ыарахан сүгэһэри түһэрбиттии, үөһэ тыыммыта.
Ити күнтэн ыла Маайыс диэн кэрэ кыыс кини курус тыыннаах кэриэтэ олоҕор баар буолбута. Кини улугурбут этигэр-сиинигэр саҥа тымыр тыган киирбиккэ дылыта. Уол, бу сытар буолуоҕуттан ыла, тоҕо эрэ, дьэ, суунуон-тарааныан, минньигэстик аһыан баҕарар буолбута. Күннэтэ кэпсэтиини күөртээри эрдэттэн бэлэмнэнэн саҥа билсиитин күүтэр идэлэммитэ. Кыыс диэтэххэ, олус дириҥник, оттомноохтук толкуйдуурун уол кырдьыга да сөхпүтэ, дьикти интэриэс кини кутун биир муннугар киирэн кирийбитэ, туох эрэ кэрэни түстүөх кистэли иҥэриэхчэ кутугунаппыта. Уол хаартыскатын көрдөрүөн иһин, саҥатык хантан кэлиэй? Баара да буоллар, киһиэхэ буолуохтааҕар, кыылга да киһиргэнэр кэрээнэ суохха дылыта. Ол иһин, син биир бу кыыстыын мин туохпун ситимниэмий дии санаат, урукку хаартыскаларын мунньан, биир-биир ыыталыыр буолбута. Санаатыгар, Виталий ити хаартыскалары булан ыытар-бэрийэр кэмигэр эмиэ эдэр, киһи кэрэхсиир мөссүөннээх, таптыан-таптатыан баҕалаах курдук сананан, аралдьыйан ылара. Сорох ардыгар эчэйиилээх этим дуу диэн эчикийэ санаабатах түгэннэриттэн соһуйара уонна бу тухары Маайыстыын курдук кими да кытта ис-иһиттэн арыллан-хомуллан астына сэһэргэспэтэҕэ ырааппытыттан курутуйара. Ол эрээри уһун да уһун түүннэр киниэхэ мэһэй буолбуттара Маша, Машенька, Маайыс кыыс, лыҥкынатар куоластаах наһаа да намыын барахсан, ама, түүл дуу, үһүйээн дуу курдук симэлийиэ буоллаҕай? Оо, тугун баҕас куруһай кинини көрбөт дьылҕалааҕа, таптыыр-таптатар кыаҕа суох, оһолломмут буруйугар, олоҕун устата тулуйуохтаах муҥа буоллаҕа? Итинник санаа кинини утуйар уутун аймыыра, ардыгар, араас санаа эргичитэн-урбачытан, олус хаарыйан-эрэйэн, сордоох хараҕыттан халаан уутун халыс гыннарара. Бэрдэ диэн биирэ: Виталийы бу түгэҥҥэ туораттан ким да көрбөтө, кини ыгыллан-тууйуллан мөлтөөн ылар кэмчи кэмин, муҥун, ытыыр сэдэх түгэнин туоһулара сиэрэй обуойдаах түөрт эркиннэрэ саҥата суох иһийэн тураахтыыллара, эмэгэти эрэ санатар, эчэйбит эдэркээн уолга көмөлөһөр кыахтара суоҕуттан киһини ордук самнарар тыыннаналлара