Барда. Көр, оҕолооҕун син саныыр эбит ээ. Барахсаммын ньии Кырдьык барсыбытым буоллар, ама да мин буолларбын ити бэйэлээх киһини кытары сатаан олоруом суоҕа үһү дуо? Үйэм тухары сопхуос хотонугар булкуллуо суох этим, кэбирээтэ, куолаһа титирэстээтэ, хараҕа ууланна. Ээ, чэ, аастаҕа эбээт. Уой, хата хотоммор хойутаабыппын дии, сыллыый, бара охсуум.
Аҕам ити кэлэн барыытын туһунан дэриэбинэ дьоно билэ-истэ охсубут этилэрэ. «Хотууна аҕата били манна «Ильич уотун» аан бастаан киллэрбит киһи эбит ээ, билигин ГЭС энергетигэ, үөрэх-хаар бөҕөлөөх мааны киһи буолбут». Ол быыһыгар сорохтор: «Бу кыыстан атын оҕото суох үһү даа? Мотуруус, дьэ оччоҕуна, сэрэн! Дьэбириэй диэн киитэрэй омук, ити соруйан кэлэн барар. Бачча улааппыт, бэйэтин хаана баһыйбыт бэлэм оҕону, «үөрэттэриэм эҥин» диэн, онон-манан албыннаан, аны былдьаан ылаарай», диэн түөрүйэлээн, ийэм эрэйдээх сүрэҕин-быарын быллыгыраталлар, килбик тапталын кэмчи үөрүүтүн үрэйэллэр
Кини ол кэннэ кэлэ сылдьыбатаҕа. Эппитин курдук, ити сыл сайыныгар соҕуруу барбыт этэ. Эһиилигэр, сааскы уһун өрөбүл саҕана, бэрт ыраах сиртэн биһиэхэ сурук тигинээн кэлбитэ. Дойдуларыгар этэҥҥэ олохсуйан эрэллэрин, кэргэнинээн иккиэн үлэ булбуттарын, квартира атыыласпыттарын туһунан кэмчи кэпсээнинэн саҕаламмыт сурук үгүс тыллара миэхэ анаммыттар. Былырыын манна кэлэ сылдьыбытын куруук долгуйа ахтар эбит. «Кыысчааныам, эн олоххор инники сыалыҥ үчүгэй киһи буолуу, талбыт идэҕинэн төрөөбүт дойдугар сулууспалааһын, сөбүлүүр киһигин кытары олоххун холбоон, ыал ийэтэ буолан, удьуор быстыбатын хааччыйыы», диэбит. Саха сирин ыччаттара ордук хото Ленинград, Калининград, Рига, Вильнюс институттарыгар үөрэнэллэрин уонна мин онно тиийдэхпинэ, билсэ-көрсө туруохпутун быһаарбыт. «Регина иккиэҥҥитигэр итии-истиҥ эҕэрдэ ыытар», диэн суругун түмүктээбит уонна туспа бандеролунан хаартыска ыытарын эппит.
Ол бандероль уһаабатаҕа, сотору кэлбитэ, арыйбыппыт, бэрт кичэллээхтик сууламмыт хас даҕаны хаартыска баара. Иккитэ халыҥ хордуоҥҥа сыһыарыллыбыт, былыргы ательеҕа оҥоһуу, биир соторутааҥҥы соҕус эрээри, түһэриитэ мөлтөх буолан, болоорон хаалбыт уонна иккитэ били былырыын кэлэ сылдьан түһэртэрбит хаартыскалара. Кэннигэр «Семейный сбор. Справа за плечом у деда мои родители, слева, в матроске я, а с бабушкой Либузя. За бабушкой дядя Гершель с женою. 1940 год. Шауляй» диэн быһаарыы суруктаах хаартысканы көрөбүт. Маҥнайгы кэккэҕэ саха дьахтарыныы бэрт намылхай, номоҕон көрүҥнээх сааһырбыт түөтэ олорор. Эбэтэ. Хохуукка курдук мап-маҥан биирдээх-иккилээх кыысчааны, Либузяны көтөхпүт. Чээн, барахсаны да! Кинини кытары хара көстүүмнээх дьоһумсуйа туттубут икки аҕамсыйбыт киһи сэргэстэспит. Үрдүк сэлээппэлээхтэр, сабыстыгас хойуу хаастаахтар, сэбирийэн түспүт уһун бытыктаахтар. Ортокута эһэтэ, онтон бу абаҕата буолуо», ийэм быһаарар. Эһэлэрин уҥа өттүгэр кэргэнниилэр тураллар. Эр киһи кылгас хара баттаҕын кэннин диэки ньалҕаарыччы тарааммыт, маҥан хаалтыстаах, хара көстүүмнээх, илин сиэбиттэн сыапачыка сабырыйан түспүт. Дьахтар киэнэ талыыта-талбата, кэрэтэ кинини кытары сэргэстэспит. Туруору саҕалаах кылабачыйан көстөр хараҥа былаачыйалаах, түөһүгэр броштаах, санныгар эриллэн түспүт хойуу суһуохтаах, төбөтүн кыратык кынтаччы туттубут, уоһун аҥаар уһугунан мичээрдээбит. Ийэтэ Катарина, аҕата Аарон. Оттон бэйэтэ? Ээ, бу. Эһэтин аттынан матроска көстүүмнээх биэстээх-алталаах уолчаан чоҕулуччу көрөн турар. Хаҥас диэки дьээдьэ Гершеллээх. Төгүрүк иилээх ачыкылаах, будьурхай кугас баттахтаах эр киһи оройугар кыра төгүрүк бэргэһэни ууруммут, хара көстүүмүн таһынан кылбаа маҥан шарфигы түһэриммит. Кэргэнэ буоллаҕа, аттыгар сэргэхтик сэгэлдьийбит эдэр кыыс турар. «Мааны, үөрэхтээх да дьоннор эби-ит, айабыын. Бу кырдьаҕастарын көрүүй, чахчы ытыктанар, сис ыаллар буолуохтаахтар. Ол сэрии саҕана ыһылыннахтара», ийэм аһынан үөһэ тыынар. (Дьиэ кэргэни ааһан, бүтүн дойдуну, омугу үрэйбит ытылҕаҥҥа сэрии эрэ буолбакка, атын ынырыктаах сыһыан эмиэ сабыдыаллаабытын биһиги оччолорго төрүт билбэт этибит).
Иккис хаартыскаҕа наар оҕолор түспүттэр. Боччумнаахтык туттубут соломо кугас төбөлөөх, мап-маҥан алын кылаас үөрэнээччилэрин ортолоруттан хара баттахтаах Ноэли начаас булан ылабыт. Оттон били болоорон хаалбыт хаартыска куоппуйа эбит, кэннигэр «Покровск, 1952 год» диэн суруктаах. Кимнээхтэри эрэ кытары дьиэ иһигэр түспүттэр. Ноэль 18-таах хастаах быһыылаах, хап-хатыҥыр, үлэһит-хамначчыт көрүҥнэммит, боростуой сибиитэрэлээх. Ийэтэ, били талба-мааны дьахтар барахсан, ыран-дьүдьэйэн, баттаҕа убаан, сирэйэ харааран, кыччаан, хараҕа ыраах чөҥөрүйэн, мунна эрэ тоҥсойон хаалаахтаабыт. Баара-суоҕа 12 эрэ сыл иһигэр! «Кыһалҕа бөҕө кыһайан маннык көрүҥнэннэҕэ» диэн быһаарабыт. Астаах остуол тула сүрдээх иллээх-эйэлээх дьиэ кэргэн үөрэ-көтө олорор. Саас ортолоох саха дьахтара уонна кини бараллаата дьэбириэй киһитэ эт тутан мытырыйан эрэр сиэнчэр кыыһы ортолоругар уктубуттар. Бу былырыын манна түспүт күлүкпүт. Онтон манна аҕабын кытары түспүппүн, кини олорор, мин турабын.