Sceptyczna lub zakochana w pannach Bimpa młodzież anaheimska utrzymuje, że jest w tym humbug31, niemniej jednak rozstrzygnie się to ostatecznie dopiero wieczorem. Tymczasem ruch koło cyrku powiększa się z każdą chwilą. Z pośrodka długich szop drewnianych, otaczających właściwy płócienny cyrk, dochodzi ryk lwów i słonia; papugi, poprzyczepiane do kół zawieszonych przy szopach, wrzeszczą wniebogłosy, małpy huśtają się na własnych ogonach lub przedrzeźniają się publiczności32 trzymanej w oddaleniu sznurami, rozciągniętymi wkoło budynków. Nareszcie z głównej szopy wyjeżdża procesja, której celem zaciekawić do tego już stopnia publiczność, żeby aż skamieniała. Czoło procesji stanowi ogromny wóz zaprzęgnięty w sześć koni z piórami na głowach. Woźnice w kostiumach pocztylionów francuskich powożą z siodła. Na wozach stoją klatki ze lwami, w każdej zaś klatce siedzi lady z różdżką oliwną. Za wozem postępuje słoń pokryty kobiercem, z wieżą na grzbiecie i łucznikami w wieży. Trąby grają, bębny biją, lwy ryczą, bicze klaskają, słowem – cała karawana, jak gomon33, posuwa się naprzód z hałasem i wrzawą. Nie dosyć na tym: za słoniem toczy się maszyna z kominem jak u lokomotywy, podobna do organów, na której para gra, a raczej kwiczy i wyświstuje najpiekielniej narodowe Yankee Doodle. Chwilami para dłużej zatrzymuje się w dudzie, a wtedy z dudy wychodzi zwyczajny świst, co jednak nie zmniejsza entuzjazmu tłumów, które słuchając tej pieśni kwicząco-parowej, nie posiadają się z radości. Amerykanie krzyczą: „Hura!”, Niemcy: „Hoch!34!”, Meksykanie: „Eviva!”, Cahuillowie zaś wyją z zadowolenia jak dzikie zwierzęta, które pokąsał giez.
Tłumy ciągną za wozami, miejsce naokół cyrku wyludnia się, papugi przestają wrzeszczeć, małpy przewracać koziołki. The greatest attraction nie bierze jednak udziału w procesji. Na wozach nie ma ani „niezrównanego na bacie” dyrektora, ani „niezwyciężonego Orsa”, ani „anioła powietrznego, Jenny”. To wszystko chowa się dopiero na wieczór, aby tym większe wywołać wrażenie. Dyrektor siedzi gdzieś w szopie lub zagląda do kas, w których jego Murzyni wyszczerzają białe zęby do publiczności – zagląda i złości się quand même35, Orso zaś i Jenny mają właśnie próbę w cyrku. Pod płóciennym jego dachem panuje jednak cisza i mrok. Głąb, w której piętrzą się coraz wyżej ławki, prawie zupełnie jest ciemna, największa natomiast ilość światła wpada przez płócienny dach na wysypaną piaskiem i otrębami arenę. Przy owych szarych, przecedzonych przez płótno blaskach, widać stojącego przy parapecie konia, wedle36 którego nie ma nikogo. Grubopłaski koń nudzi się widocznie, opędza się ogonem od much i kiwa, o ile może, łbem przywiązanym na białym lejcu i podgiętym ku piersiom. Powoli oko odkrywa i inne przedmioty, jak oto: leżący na piasku drąg, na którym Orso nosi zwykle Jenny, i kilka obręczy, zaklejonych bibułą, przez które Jenny ma skakać – ale wszystko to leży niedbale porzucone, cała zaś półoświecona arena i mroczny zupełnie cyrk robią wrażenie pustkowia z pozabijanymi od dawna oknami. Szeregi spiętrzonych ławek, w niektórych tylko miejscach obrzucone blaskiem, wyglądają jak rumowiska; stojący ze spuszczonym łbem koń nie ożywia obrazu.
1
eukalipt – dziś: eukaliptus. [przypis edytorski]
2
winograd – tu: winna latorośl, krzewy winne. [przypis edytorski]
3
minstrel – średniowieczny śpiewak; tu: użycie żartobliwe. [przypis edytorski]
4
kastaniety (hiszp. castañuelas) – instrument muzyczny perkusyjny, składający się z połączonych ze sobą, ruchomych płytek drewnianych a. kościanych w kształcie muszli, które uderzane o siebie (lub uderzając o znajdującą się między nimi deszczułkę, jeśli są umocowane na rękojeści) wydają charakterystyczny, „klaszczący” dźwięk; kastaniety używane były tradycyjnie przez hiszp. tancerki flamenco. [przypis edytorski]
5
bandżo a. banjo – instrument strunowy szarpany, podobny do gitary, lecz o okrągłym pudle rezonansowym, mający zwykle 4–6 strun; w niektórych regionach Stanów Zjednoczonych traktowany jak instrument narodowy. [przypis edytorski]
6
ponszo a. ponczo – rodzaj okrycia wierzchniego, opończy z otworem na głowę, bez rękawów. [przypis edytorski]
7
bolero – hiszp. taniec ludowy, pochodzący z Kastylii i Andaluzji, spopularyzowany w XVIII i XIX w., wykonywany z towarzyszeniem gitary i instrumentów perkusyjnych (kastaniety, tamburyn). [przypis edytorski]
8
eviva! (hiszp.) – niech żyje. [przypis edytorski]
9
indyjski (daw.) – dziś: indiański. [przypis edytorski]
10
kuguar a. puma – drapieżny ssak z rodziny kotowatych zamieszkujący obie Ameryki; lew górski. [przypis edytorski]
11
the greatest attraction of the world (ang.) – największa atrakcja świata. [przypis edytorski]
12
pezo właśc. peso – grosz, drobna moneta; lm pesos. [przypis edytorski]
13
setlerski (z ang. settle: osiedlać, zasiedlać, osiąść) – osadniczy. [przypis edytorski]
14
miss (ang.) – panna. [przypis edytorski]
15
seniorita (hiszp.) – panna. [przypis edytorski]
16
pantalony (z fr., daw.) – dziś: spodnie. [przypis edytorski]
17
zaścięgnięty – obwiązany, ściągnięty. [przypis edytorski]
18
very fashionable (ang.) – bardzo modny. [przypis edytorski]
19
kulbaka – rodzaj siodła z wysokimi łękami (czyli przednią i tylną częścią stelażu siodła). [przypis edytorski]
20
wnicznik – myśliwy; por. wnyki: pułapka w formie pętli, zastawiana na duże zwierzęta w lasach. [przypis edytorski]
21
dziewica – dziewczyna, panna. [przypis edytorski]
22
lady like (ang.) – odpowiednie dla damy. [przypis edytorski]
23
buggy (ang.) – mały powóz. [przypis edytorski]
24
kanion – głęboki wąwóz o stromych zboczach. [przypis edytorski]
25
młodzież – tu daw.: młodzi mężczyźni. [przypis edytorski]
26
donna – panna. [przypis edytorski]
27
kielichowiec (Calycanthus) – krzew o silnie pachnących kwiatach, zaliczany do kladu magnoliowych. [przypis edytorski]
28
płeć (daw.) – cera; skóra twarzy. [przypis edytorski]
29
rebozo (z hiszp.) – obszerny szal noszony na ramionach, a niekiedy również na głowie; używany przez kobiety gł. w Meksyku. [przypis edytorski]
30
Saturday Weekly Review (ang.) – „Sobotni Przegląd Tygodniowy”. [przypis edytorski]
31
humbug (daw.) – szeroko rozreklamowane oszustwo. [przypis edytorski]
32
przedrzeźniają się publiczności (daw.) – dziś z czasownikiem niezwrotnym i D. (zam. C.): przedrzeźniać kogo. [przypis edytorski]
33
gomon (daw.) – wrzawa, hałas, zamieszanie, awantura; bajeczny, malowniczy pochód. [przypis edytorski]
34
hoch a. lebe hoch (niem.) – niech żyje. [przypis edytorski]
35
quand même (fr.) – jak zawsze. [przypis edytorski]
36
wedle (daw.) – obok, przy. [przypis edytorski]