3
Здесь и далее «История» Геродота цитируется в переводе Г. А. Стратановского.
4
По всей видимости, зримым образом такого блага у персов считались сады-«парадизы».
5
Перевод И. М. Стеблин-Каменского.
6
ποθανόντος δ το ρχιερέως λεασίβου τν ρχιερωσύνην ώδας πας ατο διεδέξατο. τελευτήσαντος δ κα τούτου τν τιμν ωάννης υς ν ατο παρέλαβεν, δι ν κα Βαγώσης στρατηγς το λλου ρταξέρξου τν ναν μίανεν κα φόρους πέταξε τος ουδαίοις, πρν τς καθημερινς πιφέρειν θυσίας πρ ρνς κάστου τελεν ατος δημοσί δραχμς πεντήκοντα. τούτου δ τν ατίαν τοιαύτην συνέβη γενέσθαι: δελφς ν τ ωάνν ησος: τούτ φίλ τυγχάνοντι Βαγώσης πέσχετο τν ρχιερωσύνην παρέξειν. π ταύτης ον τς πεποιθήσεως ησος ν τ να διενεχθες τ ωάνν παρώξυνεν τν δελφν στ ατν νελεν κα δι τν ργν τηλικοτο σέβημα δρσαι κατ δελφο τν ωάννην ν τ ερ ς δεινν ν κα πρότερον, ς μήτε παρ λλησιν μήτε παρ βαρβάροις μν οτως κα σεβς ργον γεγονέναι. τ μέντοι θεον οκ μέλησεν, λλ κα λας δι ατν τν ατίαν δουλώθη κα νας μιάνθη π Περσν. Βαγώσης δ στρατηγς ρταξέρξου γνούς, τι ωάννης ρχιερες τν ουδαίων τν διον δελφν ησον ν τ ερ φόνευσεν, εθς πιστς τος ουδαίοις μετ θυμο ρξατο λέγειν: «τολμήσατε ν τ ερ φόνον ργάσασθαι.» πειρωμένου δ ατο εσελθεν ες τν ναν κώλυον ατόν. δ πρς ατος φη: «πς οκ γ καθαρώτερός εμι το νρημένου ν τ να; κα τούτους ποιησάμενος τος λόγους ες τν ναν εσέρχεται. ταύτ μν ον χρησάμενος τ πινοί Βαγώσης τος ουδαίους τεσιν πτ πρ τς ησο τελευτς μετλθεν.
7
«Иудейские древности» Иосифа Флавия здесь и далее цитируются в основном в переводе Г. Г. Генкеля.
8
«ο τοτον, επεν, προσεκύνησα, τν δ θεόν, ο τν ρχιερωσύνην οτος τετίμηται: τοτον γρ κα κατ τος πνους εδον ν τ νν σχήματι ν Δί τς Μακεδονίας τυγχάνων, κα πρς μαυτν διασκεπτομέν μοι, πς ν κρατήσαιμι τς σίας, παρεκελεύετο μ μέλλειν λλ θαρσοντα διαβαίνειν: ατς γρ γήσεσθαί μου τς στρατις κα τν Περσν παραδώσειν ρχήν. θεν λλον μν οδένα θεασάμενος ν τοιαύτ στολ, τοτον δ νν δν κα τς κατ τος πνους ναμνησθες ψεώς τε κα παρακελεύσεως, νομίζω θεί πομπ τν στρατείαν πεποιημένος Δαρεον νικήσειν κα τν Περσν καταλύσειν δύναμιν κα πάνθ σα κατ νον στί μοι προχωρήσειν.»
9
ζεκίας ρχιερες τν ουδαίων, νθρωπος τν μν λικίαν ς ξηκονταξ τν, τ δ ξιώματι τ παρ τος μοέθνοις μέγας κα τν ψυχν οκ νόητος, τι δ κα λέγειν δυνατς κα τος περ τν πραγμάτων, επερ τις λλος, μπειρος οτος νθρωπος τετευχς τς τιμς ταύτης κα συνήθης μν γενόμενος, παραλαβών τινας τν μεθ αυτο τήν τε διαφορν νέγνω πσαν ατος: εχεν γρ τν κατοίκησιν ατν κα τν πολιτείαν γεγραμμένην.
10
«Против Апиона» Иосифа Флавия здесь и далее цитируется в основном в переводе Г. Г. Генкеля.
11
iš-tu [ŠU.AN.NAk] i a-di URU aš-šurki ù MÙŠ-ERENki a-kà-dèki KUR èš-nu-nak URU za-am-ba-an URU me-túr-nu BÀD. DINGIRki a-di pa-a kurqu-ti-i ma-a-z [a e-be] r-ti ídIDIGNA ša iš-tu pa! -na-ma na-du-ú šu-bat-su-un DINGIRmeš a-ši-ib ŠÀ-bi-šú-nu a-na áš-ri-šu-nu ú-tir-ma ú-šar-ma-a šu-bat da-rí-a-ta kul-lat ÙGmeš-šú-nu ú-pa-a-i-ra-am-ma ú-te-er da-ád-mi-šú-un ù DINGIRmeš KUR šu-me-ri ù URIki ša mdNÀ. NÍ. TUKU a-na ug-ga-tì EN DINGIRmeš ú-še-ri-bi a-na qé-reb ŠU.AN.NAki i-na qí-bi-ti dAMAR. UTU EN GAL i-na ša-li-im-tì i-na maš-ta-ki-šu-nu ú-še-ši-ib šú-ba-at u-ub ŠÀ-bi.
12
Хрестоматия по истории Древнего Востока. М., 1963. С. 166167. Перевод О. Д. Берлева.
13
Дандамаев М. А., Луконин В. Г. Культура и экономика древнего Ирана. М., 1980. С. 135136.