Галя пераступiла з нагi на нагу, кiнула позiрк у бок Антося, той сядзеў на ўжо сабраным заплечнiку i перабiраў струны гiтары.
- Толечка! Ва ўсiх людзей здараюцца памылкi! - умольна заглянула яму ў твар Галя.
- А хто пусцiў плёткi пра мяне i Марусю? - са злосцю вымавiў той. - А хто кожнаму сустрэчнаму-папярэчнаму расказваў пра мяне i Вайдаша? З усiмi, як дурная, раiлася: iсцi мне за Анатоля цi чакаць Вайдаша?
- Навошта мне твой Вайдаш! - узмалiлася Галя. - Ён жа з Марусяй спутаўся начальнiк са сваёй падначаленай! Яна палюбоўнiца ягоная!
- Што? - вытарашчыў вочы на яе Анатоль, адкiнуў убок палатку. - Ану! Антось, пайшлi хутчэй да Мiколы, час ехаць ужо! Па дарозе я зайду да Марусi... - буркнуў сабе пад нос.
Яны пакрочылi ў бок вёскi. Галя пакорлiва плялася ззаду Анатоля.
- Калi ты ўжо навучышся апранацца! - кiнуў ёй Анатоль. - Сорамна, калi каго знаёмага сустрэну! Ты так i ў горадзе хадзiць будзеш? Босая, сукенка брудная...
- Гэта ж вёска... - прамармытала яна.
- Вёска, вёска! - агрызнуўся той. - Паглядзi, як Гайва апранаецца!
- Яна ж сястра князя...
- А Маруся?
Галя аж ускiпела:
- А што ёй? Курве гэтай! Твая была палюбоўнiца - хамава, цяпер - князева! Сяброўка такая - хлопца ў мяне адбiла, абодвух! Вунь у Зосьчынай мацi ёсць сяброўка - Святлана, дык сёння Зосьчыну мацi ў раддом забралi, а цётка Света ўсё дапамагае: кароў доiць, свiней кормiць! Цётчынаму мужыку есцi варыць! Вось гэта сяброўка, дык сяброўка!
Галя пiхнула нагою хортку i ўвайшла ў свой двор. Азiрнулася, крыкнула на развiтанне Анатолю:
- Шчаслiвай дарогi!
I, плачучы, заспяшалася ў хату.
Хлопцы скiравалi да Мiколавага двара. Той ужо чакаў iх - сядзеў на лавачцы пад яблыняй. Побач - спартовая сумка.
- Што, на працу ўжо сабраўся? - усмiхнуўся Анатоль.
- Дык Наташка ж, трамвайшчыца, - глянуў у бок Антося, - памятаеш, такая прыдуркаватая, усё жратву мне насiла, да сябе на працу ўладкавала! Цяпер буду вучыцца на вадзiцеля, у горадзе застануся. Хоць адна дзяўчына добрую справу зрабiла!
- А што з Аленкай? - пацiкавiўся Антось. - Усё мiлавалiся ў паходзе...
- Навошта яна мне з такою дурною маткаю! Праўда, ужо пакойнiца матка, але ўсё роўна непрыемна ведаць, што Аленка яе дачка... Мне б дзяўчыну з добрага роду, вось як Гайва... - задумлiва ўзняў вочы Мiкола. - Але яна не хоча быць са мною - Алеся кахае... Што ж, будзе дзяўчынаю маёй мары... Прыгожая! Праўда, хлопцамi кiдаецца, кошту сабе не ведае, задавака ганарыстая!
- Даганарыцца! - заключыў Антось. - З доўгага выбору - лапцi ды аборы...
- Яе ж брат дадому адправiў! - выйшаў з хаты бацька Мiколы.
Хлопцы прывiталiся з iм. Дзядзька сеў з iмi побач на лаву, запалiў.
- Што, скончыўся паход? - закiваў галавою. - Цяпер - хто куды... А ты, Антось, дзе працаваць збiраешся, можа, таксама, як мой Мiкола, ад вёскi адмовiўся...
- Я ў семiнарыю пайду вучыцца, - адказаў той.
Хлопцы са здзiўленнем паглядзелi на яго.
У гэты момант у двор уляцела заплаканая Зоська.
- Дзядзька Адась! - заплакала яна. - Вы, як бацька хросны, парайце, што мне рабiць! Мацi яшчэ ў раддоме, а цётка Света бацьку нашага забрала да сябе жыць! Я адна па гаспадарцы! А што ж я мацi скажу, калi з раддома явiцца? Дзе татка, скажу? - галасiла яна. - Да цёткi Светы перайшоў! Вось якая яна сяброўка была маёй мацi - мужыка адбiла!
- Мусiць, яны даўно ўжо знюхалiся, - агоркла мовiў дзядзька Адась, прытулiўшы да сябе Зоську.
- Бабам нельга верыць! - са злосцю абазваўся Мiкола. - Сяброўка - гэта першы вораг! За што я жанчын не люблю! Вось мужчынскае сяброўства - гэта жалезна!
- Свет - бардак, а людзi - б... - буркнуў Анатоль, пацiраючы бараду.
- Я ж казаў вам - каханне ад д'ябла, - заключыў Антось, уздыхнуўшы. Каханне прыносiць пакуты, здраду, яно забiвае. А любоў боская - самая правiльная любоў на свеце. Яна - у манастырах...
- Чаму вы не прыйшлi ўчора вечарам? - запытаў Марусю Дуброўскi, заходзячы ў двор бабы Сашы.
Маруся кармiла пшаном куранят. Азiрнулася, глянула на яго.