Вы - сын дзядзькi Адася, у якога смачныя мочаныя яблыкi!
I засмяялася.
- Гайва! Як ты вырасла! - усмiхнуўся Мiкола. - А я ж цябе ў клубе не пазнаў! I зараўнаваў, калi ты з Алесiкам танцаваць пайшла! Навошта табе той Алесiк, вунь якi шрам у яго праз увесь твар, а ты - прыгажунечка! Табе прынц патрэбны.
- Як ты? - засмяялася Гайва i кiнула ў яго яблыкам. - Бачыла я, як ты са сваёю прынцэсаю Аленкаю ў рэчцы купалiся ноччу... Мы тады з Алесiкам гулялi...
- Яна ўжо не мая прынцэса, - абарваў яе Мiкола i ўзяўся слухаць аповяд дзеда.
Стары добра ўладкаваўся ў крэсле i, пацягваючы з прыгожага глiнянага кубка гарбату, пачаў:
- Жыў некалi ў тарфяных балотах алень. Рогi меў - тры метры даўжынёю. На яго часта палявалi, бо з такiх рагоў можна было шмат упрыгожанняў вырабiць, дый наканечнiкi стрэлаў, коп'яў, тронкi нажоў. Аленяў гэтых раней было шмат, але знiшчылi iх. I застаўся адзiн Тарфяны алень. Нiхто на яго ўжо не паляваў, шкадавалi людзi, бо была гэта самка, аленiха, i магла яна прынесцi прыплод... Але адна прыгажуня загадала жанiху свайму забiць аленiху, тады толькi згодзiцца пайсцi за яго замуж. Пайшоў хлопец у лес. Глядзiць - стаiць на паляне аленiха, а ля яе - цяля. Пашкадаваў хлопец аленiху i не забiў яе. Але ўпартая прыгажуня загадала зараз жа прывесцi да яе аленiху i цяля. Вярнуўся ён назад у лес. Убачыла яго аленiха i кажа чалавечым голасам:
- Не губi мяне, хлопец! Апошняя я з роду майго. Заб'еш - прападзе i дзiця маё, згiне род наш назаўсёды...
Сляпое каханне перамагло пачуццё лiтасцi да жывёлы, бо каханне заўсёды ад д'ябла, даражэнькiя мае...
Дзед Уладыморык абвёў позiркам Мiколу з Гайвай i дадаў:
- Каханне да жанчыны або каханне да мужчыны - ёсць самая няправiльная ў чалавечым разуменнi любоў. Гэта не боская любоў, гэту любоў прыдумаў д'ябал, ён асляпляе пажаднасцю да цела...
- А што ж аленiха, загiнула? - пацiкавiлася Гайва. - Забiў яе хлопец?
- Не, - матнуў дзед галавою. - Прывёў хлопец аленiху да сваёй каханай, а цяля па дарозе ўпала ў дрыгву i загiнула. Аленiха ж падняла дзяўчыну на рогi i закiнула аж на самы Месяц, а сама пабегла да дрыгвы i згiнула там. З таго часу прапаў у нашых краях Тарфяны алень, вымер. А прыгажуня, кажуць, i дагэтуль на Месяцы сядзiць, аленiху выглядвае, прабачэння ў яе папрасiць хоча. Але ж тая мёртвая ўжо, няма яе. Трэба пры жыццi яшчэ паспяваць даравання сабе прасiць, пры жыццi тых, каго мы пакрыўдзiлi. А памёр чалавек цi жывёлiна, хто нам даруе тады? У Бога ўжо прабачэння прасiце...
Дзед уздыхнуў, падняўся з канапы.
- Дождж скончыўся, - глянуўшы ў акно, зазначыў стары.
- Дазвольце нам з Гайвай па лужынах пабегаць! - весела ўсмiхнуўся Мiкола дзеду.
Той кiўнуў, i Мiкола, схапiўшы дзяўчыну за руку, пацягнуў яе на вулiцу.
- Я ведаю таемныя дзверцы адны, - шапнуў ёй на вулiцы, - яны ў падзямелле вядуць!
I павёў яе да царквы. Гайва ўвесь час iшла моўчкi, абмiнаючы мокрыя кусты, пераскоквала праз лужыны. Выглянула сонейка. Халадком i свежасцю пахлi прамытыя дрэвы i трава, кветкi зiхацелi ў сонечных промнях.
- Яшчэ да сустрэчы з табою я склаў вершы незнаёмцы з будучынi. Хочаш, прачытаю? - пранiкнёна сказаў Мiкола i ўзяў Гайву за руку.
- Не, - адмовiлася дзяўчына. - Пасля нашай смерцi тыя вобразы, якiя мы стваралi ў час зямнога жыцця, матэрыялiзуюцца ў астральным свеце. Тваё цела пакiне душа i стане астралам. У астральным свеце ты ўбачыш сваю незнаёмку. А таксама i iншыя вобразы... Напэўна, Пушкiн сустракаў там i сваю Таццяну Ларыну, i Анегiна...
Гайва таемна ўсмiхнулася, а потым дадала жорстка:
- А яшчэ ты там сустрэнеш сваiх дзяцей, тых, ад якiх адмаўляўся, а дзяўчаты рабiлi аборты... Гэтыя дзецi будуць чапляцца за твае ногi i рукi i не пускаць цябе вышэй - да Бога, у чысты свет, у духоўны...
- Якая ты жорсткая! - з крыўдаю вымавiў хлопец.
- А ты - лавелас! - надзьмула яна вусны. - Бачыла я такiх: прыгожы збан, унутры якога пустата...