Яулап алдың бугай
Гыйшкыма
Тукта! Кемнең йомшак тавышы бу?
Йөгереп килдем шушы тавышка.
Игътибарны алган син икәнсең:
Шундый якын, шундый таныш та.
Телләреңнән бары гөлләр тамды,
Әйтерсең лә назда тирбәлдең.
Сүзең соңда, каерылып китеп,
Гармуныңны сузып җибәрдең.
Күңелләрем тулды шул мизгелдә
Син һаман да йөрәк ярасы,
Гармуныңа кушылып, синең көйгә
Килде шунда шәрран ярасы:
«Җитте, зинһар, туктат гармуныңны,
Бәгыремә төшеп уйнама.
Онытты да бетте, ятка китте,
Юксынмыйдыр диеп уйлама».
Тавышыңны ишетеп йөгереп килдем,
Тавышың әллә канга сеңдеме?
«Буең белән түгел, уең белән,
Өең белән түгел, көең белән»
Яулап алдың бугай син мине.
Бөек җырчы иде илендә
Хәйдәр Бигичев истәлегенә
Олы шәхесләрнең берсе иде,
Бөек җырчы иде илендә,
Кайнар алкышлардан дәрман алып,
Йөз ел яшәр иде кимендә.
Тик язмышы башка юлдан икән
Тутыралмады хәтта иллесен;
Борчу-интегүле гомерләрнең
Кайчан өзеләсен белмисең шул,
Кайчан сүнәсеңне белмисең!
Гомере буе чиксез моңнарына
Күмеп йөрде дөнья татарын.
Уена кертмәгәндер җырларының
Бәгырьләрне айкап атарын.
Соңгы баруында: «Чит илдә дә
Тыңласыннар әле», дия дә,
«Мин булмаган өйгә кайтырсың»20ны
Җырлап йөри Финляндиядә.
Бу ни гаҗәп: әллә сизенгәнме
Мәңгелеккә тиздән китәсен,
Ул булмаган өйгә кайтканнан соң
Кадерлесен хәсрәт өтәсен?
Шактый вакыт узды «киткәненә»,
Әмма күңел аннан бизмәде,
Сөйгән халкы әле һаман елый
Сагынуларга җаны түзмәде,
Үксез калган газиз Зөһрәсенең
Әле дә яшьле моңсу күзләре,
Кайтавазлар булып үзенә кайтты
«Кайдан эзлим?» диеп тилмереп әйткән,
Йөрәкләрне теткән сүзләре.
Фин җирендә кабат җырлый Хәйдәр
Фин җирендә кабат җырлый Хәйдәр,
Йөрәгеннән алып моңнарын,
Очрашуга килгән һәр татарның
Зар елатып күңеле кылларын.
Фин татары чыккан Нижгар ягы
Туган җире Хәйдәр Бигичнең.
Җырчылар бар ике төбәктән дә,
Тик моңарчы әле беркайчан да
Булганы юк иде беришнең.
Җырлый Хәйдәр, киң күкрәген киереп,
Әйтерсең лә эчтә янган уттан
Иреннәре чатнап кипмәгән,
Йөрәкләре туктап, бер мизгелдә
Дөньялыкны ташлап китмәгән.
Агылып килде халык, ишетүгә
Кабат аның «кайту» хәбәрен.
Моңга сусау могҗизалар тудыра,
«Киткәннәрне» гел кайтарып тора
Мир онытмас үзенең Хәйдәрен!
Якташлар
Мәшһүр якташларның саны бездә чиксез
Һәрбересе йолдыз булырлык.
Гамәлләрен күргән-белгән саен
Туа бездә чиксез горурлык!
Уйлап баксаң, данлы Чистай җире
Кемне генә илгә бирмәгән?!
Сугыш, хезмәт утларында янган
Геройлары дөнья иңләгән.
Тарихларда калган мәшһүрләре
Хәтереннән чыкмый каламның:
Ишан хәзрәт, затлы сәүдәгәрләр
Күрке булган узган заманның.
Исхакыйлар, Фатих Әмирханнар,
Сания Гыйффәт, Рәйсә Ишморат,
Зөфәр, Кояш, Барлас Камаллар
Әсәрләрен кулдан-кулга йөртеп
Укый-укый хәйран калганнар.
Бездән җитәкчеләр, министрлар,
Прокурорлар, табиб бик мулдан.
Гыйлем белән гаярьлекне кушып,
Күпләр киткән шул изге юлдан.
Алып батыр хәтта көч-дәрмансыз
Күчералмас иде тау-ташны
Килер көннәр янә мулдан бирсен
Илне данга күмәр якташны!
Әйләнде дә кайтты иленә
(Г. Исхакыйның 120 еллыгына)Мин бәхетле: Исхакыйлар белән
Бер туфракта туып үскәнмен,
Чирәм сарган бер сукмакны таптап,
Бер чишмәдән сулар эчкәнмен.
Милләтпәрвәр хисләр Исхакыйга
Шул туфрактан, судан иңгәндер,
Давылга тиң рухы, гаярьлеге
Халкы язмышыннан килгәндер.
Һәрбер кыю, һәрбер җылы сүзе
Үз иясен табып төз тигән,
Хәтта туры Тукай Исхакыйның
Сүнмәс талантына баш игән.
Кимсетелгән, рәнҗетелгәннәрнең
Каплаганда күзен кара төн,
Зөләйханың якты хакын хаклап
Яза алыр иде тагын кем?
Милләтенең азатлыгы өчен
Һәм сафлыгы өчен җан атып,
Өермәләр уртасына кергән,
Йөрәк-бәгырьләрен канатып.
Һичбер кайчан пыскып утырмаган,
Ялкын булып очкын чәчкән ул.
Дошманнарын гел иярдә тоткан
Бары каләм кыскан нәфис кул.
Зинданнарга илтеп япсалар да,
Телен, күзен, сүзен йозаклап,
Ил ташларга мәҗбүр итсәләр дә,
Калса да ул анда озаклап,
Каләм пәһлеваны, бер җилкенеп,
Янә иңде халык теленә,
Юлын кискәннәргә тел тешләтеп
Әйләнде дә кайтты иленә.
Ничә еллар күз карасы иттек
Олуг затның кайтыр юлларын
Халык бит ул шундый сизгер дары:
Йөрәгендә саклап тота бары
Милләт җанлы яугир улларын.