А кароль або яшчэ не вызначыў найбольш заслужанага кандыдата, або сумняваўся, бо ўважліва праглядаў спіс насельнікаў падуладнай яму дзяржавы У глыбокім одуме ён нават ссунуў сызвалоснік, і яго плех заблішчэў у промнях ранішняга сонца, хоць і не так зырка, як ордэн. Трэба, карыстаючыся момантам, зацеміць, што кароль, неўважаючы на згаданы плех, быў чалавек яшчэ досыць малады, павабны і поўны сілаў. Ён рэгулярна гуляў у тэніс і, надзеўшы дзеля скідвання вагі бронекамізэльку, бега трушком вакол сваёй рэзідэнцыі.
Нарэшце кароль адарваў вочы ад паперы і ўголас падумаў:
А што калі мы ўзнагародзім нашага пісьменніка?
Шэф бяспекі зноў пакратаў бародку. Аднак цяпер сітуацыя набыла канкрэтнасць, якую ён любіў і ў якой пачуваўся, як вугор у росным ранішнім гаросе.
Гэта выдатная кандыдатура, ваша вялікасць, сказаў уладальнік эспаньёлкі. Але
Кароль ускінуў брыво і атрымаў цвёрды працяг:
у нас у краіне няма ніводнага чытача.
Сапраўды? не даў веры манарх. Ён зноў палез у спіс і знайшоў там аднаго астролага, аднаго канібала, аднаго чарнасоценца і аднаго чукчу, а вось чытача насамрэч не было.
Але жыхары краіны нездарма лічылі, што каралеўскае меркаванне цяжка пахіснуць.
А чаму ты думаеш, пачуў шэф бяспекі, што гэта істотна? Мы ж збіраемся ўзнагародзіць пісьменніка, а не чытача. І потым сам пісьменнік, пэўна ж, чытае свае творы. Прынамсі, у той час, калі іх піша.
Шэф бяспекі зірнуў на ордэн і зноў перамаўчаў.
Сёння я запрашаю пісьменніка на вячэру, падсумаваў кароль.
Увечары кароль і пісьменнік сядзелі адзін насупраць аднаго за вытанчана сервіраваным сталом. Яны былі прыкладна аднаго веку, дзесьці паміж сарака і пяццюдзесяццю гадамі, у пары мужчынскага росквіту, але калі кароль меў каштанавы сызвалоснік, то пісьменнік натуральную шыкоўную фрызуру такога ж колеру, хоць ужо і кранутую высакароднай сівізною.
У барокавым інтэреры залі для вячэраў з блізкімі гасцямі роўна гарэлі ў старадаўніх срэбных кандэлябрах вітыя свечкі з няўлоўным тонкім водарам. Камін дыхаў духмянай цяплынёю, а побач, на зграбнай мармуровай кансолі, чакаў свайго ўладальніка Ордэн Белай Мышы.
Утульнасці дадавала і прысутнасць маладой прыгожай жанчыны, якая сядзела за сталом не поруч з каралём і пісьменнікам, а воддаль так, што магла і чуць размову і губляць яе нітку, калі б гаспадар з госцем прыцішылі галасы. Густыя кучаравыя агнё-важарыя валасы прыгажуні, якія вольна падалі на аголеныя плечы, дзівосным чынам спалучаліся з глыбокім аквамарынам вачэй, прыводзячы на памяць гераіняў Праспера Мерымэ. Кароль дыпламатычна называў жанчыну «гаспадыняй», і пра яе сапраўдны статус заставалася толькі здагадвацца, прымаючы пад увагу тую акалічнасць, што манарх ужо колькі гадоў быў удаўцом.
Я спадзяюся, ты падаруеш мне свае апошнія кнігі, сказаў кароль.
У звароце да пісьменніка на «ты» не было нічога абразлівага, бо кароль называў на «ты» ўсіх падданых і да ягонае завядзёнкі даўно прывыклі, як прывыклі да традыцыйных у гэтай краіне летніх неўраджаяў і зімовае хлюпоты.
Не, ваша вялікасць, не падарую, адказаў пісьменнік, з асалодаю дапіваючы келіх бардоскага.
Чаму? непарушна папытаўся кароль і даў пахолку знак напоўніць пісьменніку келіх.
Мае кнігі ўжо шмат гадоў не выходзілі, азваўся пісьменнік, узняўшы келіх і па чарзе глянуўшы на манарха і жанчыну.
На языку ў караля напэўна круцілася пытанне, з якога часу пісьменнікавы рукапісы больш не ператвараюцца ў кнігі, але яго вялікасць быў надзелены дзяржаўнай мудрасцю, і таму ягоны суразмоўца пачуў іншыя словы.
Але ты ўсё адно застаешся пісьменнікам.
Магчыма, сказаў пісьменнік. Бо я па-ранейшаму пішу. Пішу ў стол
Тым больш, задаволена падхапіў кароль. Так і павінен жыць сапраўдны пісьменнік. Як казалі рымляне: Habent sua, fata lіbellі. І кнігі маюць свой лёс. Я рады, што не памыліўся і хачу падпісаць указ пра ўзнагароджанне цябе Ордэнам Белай Мышы.
Апошнія словы кароль прамовіў урачыстым тонам і ўзняў келіх, чакаючы, што пісьменнік зробіць тое самае. Але той чамусьці марудзіў.
Хачу табе канфідэнцыйна прызнацца, панізіў голас кароль, што твае зласліўцы не драмалі. Падсунулі мне, разумееш, спіс насельніцтва, знайшлі фармальную падставу
Я хацеў бы ведаць якую, цэдзячы віно, таксама прыцішана пацікавіўся пісьменнік. Калі гэта, вядома, не таямніца.