А яшчэ Акліль і самому сабе не хоча прызнацца, што ён усё больш захапляецца работай Юсуф-задэ, якому, аказваецца, падпарадкоўваецца нават сам Карнееў! Як скажа бурыльны майстар, так і робіцца. Нездарма Вахрашчын называе яго шэйхам нетраў. Усе на буравой ловяць кожны яго жэст. Махнуў рукой — рабочыя падаюць на палаці новую абойму труб. Кіўнуў — і ў цыркуляцыйную сістэму з цыстэрны забулькала па шлангу новая порцыя вады, якой абмываюць бурыльны снарад, каб ён не загруз у глыбіні. Бо на яго ж неймаверна цісне парода. Матор таму так і вые, што цяжка круціць сталёвы свярдзёлак, які называецца долатам. Парода — каменная, а ў ёй шмат трэшчын, таму Юсуф-задэ называе яе, як прынята ў геолагаў,— трэшчынаватая. Слова хоць і цяжкае, але Акліль навучыўся вымаўляць яго па-руску. Дык вось з-за цвёрдай пароды Юсуф-задэ загадаў паставіць асаблівае долата. Яно падобнае на вялікі артылерыйскі снарад, толькі з мноствам адмысловых зубцоў,— шарошачнае. Гэта зубцы так называюцца — шарошкі. А сам сеў за пульт кіравання і давай павялічваць хуткасць вярчэння бура! Гэта ў спёку, калі на тэрмометры сорак градусаў! Акліль і захапляецца адвагай бурыльнага майстра, але і матора яму шкада. З усёй моцы грукоча магутны рухавік, у якім ні многа ні мала — пяцьдзесят чатыры конскія сілы! Яшчэ крыху — і, Акліль адчувае, там што-небудзь не вытрымае, механікі кажуць — заклініць. І дзіва — іменна тады Юсуф-задэ дае кароткі перадых і рухавіку, і людзям, што абліваюцца потам. Акліль з палёгкай уздыхае і подбегам імчыць да бурыльшчыкаў — частаваць халодным падкісленым чаем.
Першаму Акліль працягвае тэрмас буравому майстру.
— Зноў каля механізмаў без каскі? — злуецца той. — І што ты за сваю старую шэшыю ўчапіўся, як хаджа за зялёную чалму?
Юсуф-задэ гаворыць на арабскай мове, рабочыя яго разумеюць, і ўсе рагочуць. Але Акліль не крыўдуе. О, каб Юсуф-задэ ведаў, што знаходзіцца ў старой шапцы!
— Ну дык каб тваёй нагі больш на буравой не было! — грозна кажа майстар. Але чай повара Мулуда п'е з асалодай і прагнасцю. Аддыхваецца, чакае, пакуль натоляць неймаверную смагу астатнія, і камандуе: — Пайшлі!
Гадзіны праз паўтары рабочы, які сачыў за адстойнікам, сказаў, што туды з нетраў нічога не вяртаецца. Насунуўшы на вочы белую каску, Юсуф-задэ пабег глядзець.
— Даваць у ствол толькі чыстую ваду і паболей! — загадаў ён. Пасля гэтага пачаў хутка падымаць на паверхню буравы снарад.
— Што такое? — заклапочана пацікавіўся Карнееў. — Заціскае?
— Ды не, — у буравога майстра блішчалі вочы. — Здаецца, падыходзім да вадзянога пласта. Але парода, відаць, з трэшчынамі, усю нашу прамыўку заглынае, нічога каля бурыльнага снарада не застаецца. Трэба адразу закачваць як мага болей.
— Вады зараз прывязуць з аазіса яшчэ, — супакоіў Карнееў.
— Не ведаю, якой вады мы дамо аазісу, але з яго калодзежаў зараз давядзецца браць ды браць, калі такая парода.
— Як гэта — што дамо? — спахмурнеў Карнееў.— Што за настрой?
— А ліха яго ведае, — адказаў Юсуф-задэ. — Ад гэтай спёкі і мне пачынае здавацца, што нам знарок падсунулі гэты ўчастак, на якім французы селі макам.
— Я паказваў даныя нашым геолагам, — сказаў Карнееў.— Яны мяркуюць — месца перспектыўнае.
— Каб жа! — уздыхнуў Юсуф-задэ. — А то ж столькі пякельнай работы — і раптам дарэмна.
Выў, грукатаў матор. Буравы снарад, каб не заціснула раптам сухой пародай, даводзілася то выцягваць, то хутка апускаць у забой. Адстойнік апусцеў зусім, і на яго сценках, умомант высушаных сонцам, зіхацеў тоўсты пласт солі. Раптам з пустыні наляцеў гарачы смерч, закруціўся паміж машын. Запарушыла салёным пылам вочы, адразу не стала чым дыхаць. Людзі чхалі, кашлялі.
— Вады! — камандаваў буравы майстар. І было незразумела: ці то яго пячэ неадольная смага, ці то буравому снараду пагражае небяспека аказацца заціснутым у ствале.
Акліль зноў разносіў чай. З вялікай біклагі ліў ваду людзям на далоні — каб апаласнулі твар, прамылі крыху вочы. У адстойнік з глыбіні ствала па-ранейшаму нічога не вярталася. Трубка перад латком толькі сіпела і пускала аранжавыя пухіры, хаця вада з бака лілася па шлангу пад напорам. Усё праглынала ненажэрнае чэрава Сахары. Машыну-вадавозку зноў накіравалі ў аазіс. З ёй паехаў па загаду повара Мулуда Хуары — купіць у краме спецый і солі. Людзі смяяліся: купляць соль, калі ад яе і так некуды дзецца.
Добыш з матарыстам спешна рыхтавалі на буравой усё неабходнае на выпадак, калі сёння бурыльшчыкам давядзецца працаваць пазней звычайнага. Бо калі раптам адкрыецца вадзяны пласт, то бурыць неабходна хутка і без перапынку. Са склада каля лагера прывезлі дадатковую бочку саляркі. Прыйшоў Сідкі, паскардзіўся, што на электрастанцыі ў маторы левая фарсунка пачала раптам з перабоямі ўпырскваць у цыліндр паліва, няхай механік паглядзіць, каб потым не наракалі на яго, Сідкі. З Добышам правяраць матор пайшоў Акліль.
А калі вярнуліся, Акліль заўважыў, што рабочы, які сачыў за цыркуляцыйнай сістэмай, выплюхвае на сябе з адстойніка поўныя прыгаршчы вады! Вось гэта навіна! Разам з Добышам яны таксама заспяшаліся туды. З асалодай апусцілі рукі ў гаючую прахалоду. Няхай сабе зусім мутная была вада, але яна штуршкамі выпырсквалася і выпырсквалася з патрубка, з кожным разам усё больш. Рухавік бурыльнай устаноўкі цяпер працаваў штомоцы — на мяжы магчымага, калі ўлічваць спёку. Акліль сцяміў: гэта магло азначаць адно — пачалося ўскрыццё ваданоснага пласта!
Усе, хто знаходзіўся на буравой, дапамагалі Юсуф-задэ і яго камандзе — падцягнуць да палацяў абсадныя трубы, рыхтаваць пасту для тампанажу затрубнага зазору. Над адкрытымі мяхамі з высакамарачным цэментам, раствор якога цвярдзеў у лічаныя мінуты, дыміліся ад ветру белыя хвасты, запудрывалі рукі і твары рабочых.
Раптам да Юсуф-задэ падышоў Вахрашчын.