І тады ён стаў на калені.
- Слухай, - сказаў ён. - Імем гэтага неба, тваім жыццём, тым, што я сёння зрабіў, я клянуся табе, што ўсе мае словы - праўда. Што сапраўды ёсць на свеце і балоты, і крыніцы праз кожны дзесятак крокаў, і рэкі, і лясы, і такая зямля, што ўся сіняя.
Яна доўга маўчала. Ён чакаў.
- Я хацела б туды, - сказала яна. - Пэўна, гэта там і ёсць рай Алаха. Чаму ж ты пайшоў адтуль, адхаліб?
- Мяне выгналі злыя ворагі.
- Я б такога ніколі не аддала, - ціха сказала яна.
- Таму што ты ведаеш пустыню.
- А ты?.. Не, я не аддала б...
І тут гэтыя словы нібы нешта адпусцілі ў ім. Нібы прарвалася нешта даўняе, даўкае, гнятучае. І ён заплакаў. Бязгучна. Толькі слёзы каціліся па шчоках.
- Раскажы, - ціха сказала яна. - Значыць, і гэтыя... рэкі... Значыць, і яны сінія?
- І яны сінія, - гартанна сказаў ён. - Іх многа. А між іх стаяць лясы. І лясоў таксама многа. І паміж дрэў бяжыць многа ручаін. А замест пяскоў там паплавы, і на іх многа рознакаляровых кветак, а над кветкамі - арка-вясёлка. А часамі на ўсё гэтае падае снег... Ты не ведаеш, што гэта - снег. Ён падобны на белую воўну, што падае з нябес. На белую воўну з мільёнаў мехары.
- А ён бывае сіні?
- Бывае. Калі гарыць над ім месяц. Зірні, там усходзіць месяц.
Месяц сапраўды ўсходзіў над пустыняй. І яна была пад месяцам бясконцая, як неба. А над ёю гарэлі, амаль не міргаючы, тысячы зор.
Яна ляжала перад ім, бязмежная, як жыццё, азораная, залітая празрыстым святлом. Свяцілася кожнай дзюнай, нібы адлітай з таго ж крышталю, што і вочы малой. І ўсё гэта было бязмежнае, усеабдымнае і ўсёпаглынальнае, як час, як жыццё, як чалавек, як далёкая... далёкая... далёкая...
Дзяўчынка глядзела на яго, як на таго, хто з'явіўся з казкі. Абхапіла калені ручанятамі, паклала на іх падбародак, схіліла галаву. І ў яе ўскінутых трывожных вачах, як тысячы светлячкоў, адбіваліся зоры.
- Раскажы, - ціха папрасіла яна.
І ён расказваў. І паступова знікала вымушаная беднасць мовы, знікаў некуды семнаццацігадовы душны праклён, знікала чыгунная туга. Ён расказваў, і перад абмытымі вачыма, далёкае, жывое, уставала тое, што ён тысячу разоў бачыў і адначасова нібы пазнаваў першы раз.
Крыжы на ростанях, вёскі ў барвяных каралях арабін, чырвоная шыпшына ля дарог, начлежныя коні ў тумане. Балоты, імшары, балоты. Мястэчкі сярод сініх лясоў, мосцікі над начнымі ручаінамі.
Сінія-сінія-сінія паплавы.
- Я б хацела туды.
- Ты паедзеш туды, - сказаў ён.