Ліна не адказала.
Прыйшоў з падносам Ігарок. Яны яшчэ з гадзіну сядзелі ў зале і, папіваючы хто чай, хто каву, даволі спакойна гутарылі.
Потым Ігар уключыў па тэлевізары футбол, а сястра з братам разышліся па суседніх пакоях.
Павел Алегавіч заснуў толькі перад світаннем, гадзіны ў тры.
Зноў цягнулася ўдалячынь чыгуначнае палатно, гуў ззаду цягнік, уздымалася ў неба бясконцая лесвіца.
З дзённіка...
14.06.200*
Учарашні дзень — кату пад хвост. Так спяшаўся на лецішча, а ўсё марна. Прачакаў да чатырох электрыка і зразумеў, што так ён да мяне і не дабярэцца. Узлаваны, пашкандыбаў у праўленне. А гэта кіламетры тры будзе. Доўга мне там марочылі галаву. Старшыні няма. Інжынера няма. Дзе? У полі ці на аб’ектах. Памчаўся шукаць. Дзе машыны лавіў, дзе пехатою. Пакуль адзін хлопец не падказаў, што старшыня на рыбгас пакаціў. Знайшоў там яго. Пад чаркай. Са сваімі малайцамі карпаў сеткай цягае. Так і так, маўляў, вы ж абяцалі манцёра прыслаць? Дык ён жа, кажа, да цябе перад абедам паехаў. Няма, кажу, яго і паміну. А ты паедзь, правер. І падміргвае, асавелы. А побач — цяпельца, юшка варыцца.
А ну іх. Плюнуў. Пацёгся назад. А гэта пяць кіламетраў. Манцёра, вядома ж, і блізка каля маёй хаты не было, так дрот і вісіць абарваны. Раз’юшыўся. Зноў у праўленне бягу. Дзе гэтая сволач, крычу, жыве?! Указалі мне дом. І там яго нямашака. Толькі маці старая, напалоханая плача. Дзе сын? Загуляў, кажа, квасіць другія суткі. А дзе? Ды недзе на вёсцы. Адным словам, так і не знайшоў я гэтага шалапута.
І сёння яго няма. Так і не хадзіў шукаць. Бессэнсоўна. Затое наведаўся ў Дубаўцы, купіў свечак. Сяджу вось цяпер, як непрыкаяны, у прыцемку. Агеньчык кволенькі, дрыжыць, паперу нават толкам не асвятляе. Крэмзаю ў дзённіку. Гэх, рамантыка, каб ім запуставала.
Заўтра вырашыў ехаць у Бічаў. Даўно братава жонка просіць. Нешта са Слаўкам няладнае творыцца. Вось жа чалавек! Калі ў ягоным жыцці без прыгод абыходзілася? Аматар людзям нервы матаць. Пастаянна як на іголках жывеш: што ён такога новага вычварыць. І гэта пяцьдзесят восем гадоў чалавеку!
Ну ды не бяды, разбяромся.
Хаця, хе, да каго Олька па дапамогу звяртаецца? Да чалавека, у якога ва ўласнай сям’і парадак — не прывядзі Божа. Але ж ехаць трэба. Дый развеюся хоць. У Мінск падасіся — грызня што ні дзень. Тут сядзець без святла: нудна і голадна. І так ужо страўнік ад сухамяткі трашчыць. На печцы гатаваць станеш — тады ў хаце не прадыхнуць.
Словам, паеду. А там і электрык акрыяе. Зробіць, куды падзенецца.
Адно трывожыць нязводна: апошнія тры гады, як прыязджаю ў Бічаў, — не магу да бацькоў, на могілкі, хадзіць. Быццам сіла якая мяне адтуль гоніць. Ужо выпраўлюся, падыду нават да брамы, а зайсці — не магу. Ажно сорамна перад родзічамі. Ну як, хадзіў, пытаецца брат. Ага, маню, хадзіў. Проста насланнё са мной нейкае. Нібы голас які чую: не там яны, бацькі, не ў зямлі. Аж і сапраўды — не там. Вось у чым справа. Але як гэта каму давядзеш? Крычаць пра бессмяротнасць душы, а самі касцям пакланяюцца. Калі ж не памірае душа, то ўжо ніяк яна ў зямлі не можа ляжаць, побач з косткамі.
Аднак пра гэта маўчы, брат Багатка, — блюзнерства.
А з Тамарай нічога не буду рабіць. Вырашана. Хай ідзе як ідзе. Тут дарожка накатаная. Праз год, максімум два Жыгоцкі яе памяняе. На іншую. Маладзейшую, прыгажэйшую, навейшую. Ой, Божа ж ты мой, во дурніца! Хоць бы кніжкі, раманы хаця б бульварныя, успомніла. Там пра яе будучы лёс выдатна прапісана. ЦІ, можа, думае, што для яе на зямлі іншыя законы? Не, мілка мая, усе з аднаго цеста леплены. Не асаблівая ты, а рыхтык такая, як усе прагавітыя маладухі. І Жыгоцкі роўна такі ж, як усе грашавітыя кабялі.
Вось жа заракаўся іх не ўспамінаць перад сном. Ды дзе там! Хоць на Паўночны полюс заедзь, хоць у джунглях схавайся — яны заўжды пры табе. Не вырвеш, не выкрасліш.
А з сынам што, лепей? Ды ні на трохі, вось у чым жах. Падазраю, што колецца ён (тсс!). А ўжо што смаліць, як паравоз, і выпівае — гэта як лёду. Пры ягоным-та здароўі, ёрш тваю медзь! Плечы вузкія, грудная клетка, як дошка. Мускулаў нуль. Яму б на свежае паветра, ды кайло ў рукі, ды паганятага на пару гадоў. Мо б паздаравеў, недалуга. Ад арміі бегаць — у колішнія часы не было ганьбы страшнейшай. А цяпер, наадварот, ганарацца, дзеўкам расказваюць, як ваенкамат абдурылі.
Усё! Не магу болей. Канчаю, кладуся. Памажы, Божа, заснуць.
12
З цягніка Павел Алегавіч вылузаўся недзе а палове першай. Дарогу перанёс нармальна. Хоць і ехаў у агульным вагоне, суседзі па лаўках моцна не дакучалі. Дзяўчынка, што сядзела напроці з бацькам, паныла-паныла і ўгаманілася, прыснула. Кабета праваруч ад Багаткі трохі залішне шалахцела газетамі, а потым доўга жавала і чвякала. Ды Павел Алегавіч як адвярнуўся ад яе, як утаропіўся ў акно — так тры гадзіны і праседзеў, пакуль яна выйшла. Астатнюю гадзіну зусім прывольна было — да самага Бічава. Толькі там народу наваліла, але гэта ўжо не важна.