Ганс уздыхнуў, падняўся і выйшаў, зачыніўшы за сабой дзверы.
Яна сачыла праз акно, калі ён ішоў сцежкай да дарогі. Раптам яна адчула, што Гансавы словы закранулі ў яе душы нейкія невядомыя ёй дагэтуль пачуцці.
- Божа, божа літасцівы, дай мне сілу, - крыкнула яна ў роспачы.
Стары дварняк, што багата пражыў тут на ферме, з брэхам кінуўся да Ганса. Ганс ужо некалькі месяцаў спрабаваў прывучыць сабаку, але так і не змог. Калі ён хацеў яго пагладзіць, сабака адскокваў, гыркаў, шчэрыў зубы. І цяпер, раззлаваны на Анет за яе словы, Ганс груба таўхануў сабаку нагой, той адляцеў у кусты, заскуголіў і пакульгаў прэч.
- Звер! - выгукнула Анет. - Усё гэта няпраўда, няпраўда! А каб яшчэ крышачку, я пачала б яго шкадаваць.
На сцяне ля дзвярэй вісела люстэрка. Анет падышла да яго і паспрабавала ўсміхнуцца, але выраз твару застаўся жорсткі і халодны.
Быў ужо сакавік. У суасонскім гарнізоне пачалася незвычайная мітусня: муштравалі амаль кожны дзень, зачасцілі інспекцыі. Хадзілі розныя чуткі. Адно было зразумела - часць рыхтавалі да адпраўкі, але куды, пра гэта салдаты не ведалі. Адны меркавалі, што будзе вырашацца пытанне з Англіяй, некаторыя прытрымліваліся думкі, што пашлюць на Балканы; была гаворка і пра Ўкраіну. Увесь час Ганс ад клопату і турбот не знаходзіў сабе месца і на ферму паехаў праз два тыдні.
Дзень выпаў пахмурны, халодны. Была слота, вецер хвастаў па твары. Шэрае і бязрадаснае было наваколле.
- Нарэшце! - узрадавалася мадам Пер'е, калі Ганс прыехаў. - Мы ўжо чаго толькі не думалі.
- Не выпадала прыехаць раней. Загаду кожны дзень чакаем, збіраюцца некуды адпраўляць. А калі загад той будзе, невядома.
- Дзіця нарадзілася сёння раніцай. Хлопчык.
Ганс быў на сёмым небе ад шчасця. Ён кінуўся да старой, сціснуў яе ў абдымках, пацалаваў.
- У нядзелю нарадзіўся, будзе шчаслівы. Ну а цяпер трэба выпіць шампанскага. Як Анет?
- Добра, як добра можа адчуваць сябе жанчына ў такім стане. Роды былі не цяжкія. Уначы пачаліся схваткі, а ў пяць гадзін раніцы ўжо нарадзіла.
Стары Пер'е сядзеў ля самай печы, паліў люльку. Ён лагодна ўсміхнуўся, гледзячы на радаснага Ганса.
- Так з кожным бывае, калі нараджаецца першае дзіця, - сказаў ён.
- Валасы ў хлопчыка густыя і такія ж бялявыя, як у цябе. А вочы блакітныя. Усё так, як ты і думаў, - сказала мадам Пер'е. - Упершыню бачу такое прыгожае дзіця. Увесь у бацьку.
- Божа мой, які я шчаслівы! - усклікнуў Ганс. - Як добра жыць на свеце! Я хачу ўбачыць Анет.
- Не ведаю, ці захоча яна. Нельга яе цяпер турбаваць, яшчэ малако прападзе.
- Не-не, тады не трэба. Ні ў якім разе. Калі не хоча мяне бачыць, не трэба. Але дазвольце мне хоць хвілінку зірнуць на сына!
- Пачакай. Зараз паспрабую.
Мадам Пер'е выйшла. Чутны былі яе цяжкія крокі, пакуль яна паволі падымалася ла лесвіцы. Але амаль тут жа прыступкі зноў зарыпелі пад яе хуткімі крокамі. Яна, цяжка дыхаючы, убегла ў кухню.