Шуның ничə сумы сезнеке?
Шуңа барып əйтегез əле.
Шуны китап шкафыннан алып бир əле.
Шуннан без ҖəяҮ кайттык.
Шуларга ник и" тибар итмисез?
Шуларның машиналары бишəҮ.
Шуларга телеграмма Җибəрдегезме?
На прощание вам 2 пословицы.
Энə кая, Җеп шунда [энə къайа, Җэп шунда]. - Где иголка, там и нитка.
Биялəй эченнəн йодрык кҮрсəтмə [бийəлəй эчэннəн йодрокъ кҮрсəтмə]. - Не показывай кулак из варежки.
Сау булыгыз! Сезгə уыّлар телим.
Урок 30
Дни недели. Диалоги. Будущее время. Задания.
(Утызынчы дəрес)
- Исəнмесез, хӨрмəтле дуслар!
БҮген пəнҖешəмбе (сегодня четверг).
Иртəгə Җомга (завтра пятница).
БерсекӨнгə шимбə (послезавтра суббота).
Кичə чəршəмбе иде (вчера была среда).
Еще раз вспомним дни недели с понедельника: дҮшəмбе, сишəмбе, чəршəмбе, пəнҖешəмбе, Җомга, шимбə, якшəмбе.
Названия дней недели наши предки взяли из персидского языка. Выходным для мусульман была пятница - Җомга и следующие дни (шимбə и далее) имеют в своем составе общие части. Вы, наверное, заметили? Якшəмбе - первый день после шимбə, дҮшəмбе - второй день после шимбə, сишəмбе - третий день после шимбə, чəршəмбе - четвертый день после шимбə, пəнҖешəмбе - пятый день после шимбə. Вы вероятно, знаете, что праздничный день у мусульман - пятница (Җомга). Поэтому старшее поколение и верующие в четверг стремились переделать (и теперь) все свои домашние дела, чтобы ими не заниматься в пятницу. В пятницу ходят на особо торжественный пятничный намаз в мечети.
Вы не забыли эти слова? Давайте их вспомним. Переведите каждое слово.
кӨн иртəн атна кыш
тӨн кич белəн ел яз
иртə иртəгə ай быел
кич бҮген тəҮлек
кӨндез кичə Җəй
тӨнлə ял кӨне кӨз
Теперь поговорим:
1. - БҮген нинди кӨн?
- БҮген дҮшəмбе.
- Юк, бҮген сишəмбе!
- Юк инде, бҮген дҮшəмбе бит!
2. - БҮген егермесеме? (двадцатое ли?)- əйе.
3. - БҮген ничəсе? (какое число?)
- БҮген унбише.
- УндҮрте тҮгелме?
- Юк, унбише.
4. - БҮген, чəршəмбеме, пəнҖешəмбеме?
- БҮген чəршəмбе.
- Ник сорыйсың?
- Театрга барабыз.
- Кайчан?
- ПəнҖешəмбе кӨнне.
- Билетыгыз бармы?
- Бар.
- Ничə?
- Ике.
5. - БҮген бабай Җомга намазына барамы?
- Белмим шул.
6. - Сез "Җомга кӨн кич белəн" тапшыруын карыйсызмы?
- əйе, карыйм.
- Ошыймы(нравится)?
- Ошый.
7. - Син дҮшəмбе кӨнне бушмы? (свободен ли?)
- Буш. Ник сорыйсың?
- Кинога ике билет алган идем. Барасыңмы?
- Барам. Рəхмəт.
8. - РӨстəм, шимбə кӨнне безгə кунакка килегез. Кызыгыз да килсен.
- Рəхмəт, Хəниф.
9. - əни, якшəмбе кӨнне бəлеш пешерик əле?
- Ярар, улым.
10. - Балалар, ял кӨнне урманга экскурсиягə барабыз.
- ə кайда Җыелабыз(собираемся)?
- Вокзалда. Иртəн сəгать сигездə. Мин сезне кӨтəм. Барыгыз (все) да килəсезме?
- Килəбез, килəбез.
11. - БҮген ничə градус Җылы?
- Өч градус.
12. - Иртəгə ничə градус була?
- Минус сигез градус.
13. - Иртəн ничə градус иде?
- ДҮрт градус салкын иде.
14. - Сез МəскəҮдə ничə кӨн торасыз?
- Биш кӨн.
- Кайчан кайтасыз?
- Якшəмбе кӨнне.
- Билетыгыз бармы?
- Бар.
15. - Фəния, син ТӨмəндə ничə ел яшəдең?
- Сигез ел.
- Бик кҮп. Кайчан Казанга кайттың?
- Быел.
16. - Фəнис, бҮген тӨнлə əнине каршы алабыз (встречаем). Килəсеңме?
- Килəм. Поезд кайчан килə?
- ТӨнлə сəгать уникедə.
17. - əни, бҮген кич безгə кунаклар килə. Тəмле ризыклар блюда) пешерик əле.
- Нəрсə пешерик соң, улым?
- Шулпа, пəрəмəч, чəкчəк.
- Вакыт бик аз (мало). Ярар, пешерəм.
18. - Владивостокка ничə тəҮлек барасыз?
- ДҮрт тəҮлек.
- Бик озак!(долго).
19. - Быел кунакка кайтасызмы, ГҮзəл?
- Кайтабыз.
- Кайчан?
- Җəй кӨне.
- Кемнəр кайта?
- Ирем, улыбыз, кызыбыз Һəм мин.
20. - Нəсимə, сез узган ел кайда ял иттегез?
- Без Финляндиягə бардык.
- Ничек?
- Безнең анда туганнарыбыз бар. Алар чакырды(позвали).
- Ничə кӨн булдыгыз?
- Ике атна.
- Ошадымы?
- Бик ошады. Без Хельсинкида тордык. Анда татарлар кҮп яши.
- КҮпме?
- Финляндиядə 800дəн артык(больше) татар бар дилəр.
21. - Быел Җəй кӨне БӨтендӨнья(Всемирный) татар корылтае булды бит. Син катнаштыңмы?(участвовал?)
- Юк, мин телевизордан карадым.
- Анда бик кҮп иллəрдəн (страна) татарлар килгəн иде: Финляндиядəн, Америкадан, ТӨркиядəн, Австралиядəн, Германиядəн, Япониядəн…
- Ул вакытта Казан бик матур иде. КӨннəр дə матур иде.
- Кунаклар Болгарга бардылар, театрларга, концертларга бардылар. Татар авылларына, сабантуйларга бардылар.
- Син белəсеңме, Казанда тӨрекчə Һəм татарча "Заман"("Время")газетасы чыга.
- əйе, ул газетаны кҮрдем.
- Укыдыңмы?
- əйе. Мин бераз тӨрекчə белəм. Анда тӨрек теле дəреслəре дə бар.
- əйе шул. Мин дə тӨрек теле Өйрəнəм.
Теперь переходим к изучению будущего неопределенного времени.