Маладая жанчына паглядзела на паліцу. Там было шмат рознага абутку, не вельмі прывабнага з выгляду. Але яе босыя, ступні мерзлі. Яна будуць у шоку ад знявагі ператрусам і іншых працэдур, не звяртала ѓвагі на холад, волкай, бетоннай падлогі турмы. Але зараз яе проста закалаціла.
Ружа жаласным тонам прастагнала:
- У мяне азяблі ногі, дайце хоць які абутак!
Турэмшчыца жорстка адказала:
- Спецыяльнае распараджэнне кашталяна! З прычыны асаблівай небяспекі палітычнай зняволенай вам забаронена насіць абутак падчас знаходжання пад вартай, бо яго вы можаце выкарыстоѓваць як баявую зброю, ці кідальныя прадметы!
Ружа з уздыхам заѓважыла:
- Але ѓ турме так холадна! Я ж магу прастыць і захварэць!
Наглядчыца яе супакоіла:
- У нас добры лазарэт! І ѓвогуле, хопіць спрачацца. А тым цябе добра выпору!
Рэвалюцыянерка здзівілася:
- А хіба лупцоѓцы не адменены?
Турэмшчыца кіѓнула:
- Падчас вайны іх зноѓ увялі! Так што змірыся прыгажуня - цалей будзеш! І на рахунак босых ног, то да гэтага вязні хутка абвыкаюць. Ды і хутка на вуліцы пацяплее, ужо вясна і табе стане лягчэй. І яшчэ калі ѓ цябе ёсць сябры на волі, хай пайку пабольш дасылаюць. Так да зняволеных даходзіць толькі малая частка!
Ружа энергічна кіѓнула.
- Я гэта ведаю! Нямеччыну загубіць карупцыя!
Турэмшчыца буркнула:
- Як і Расію!
Маладой жанчыне зноѓ зашчоѓкнулі кайданкі на запясцях і паверылі яе басаногу, у турэмнай, кароткай сукенцы, нібы рабыню часоѓ Спартака па турэмных калідорах.
Ружу зараз чакаѓ камера. Прычым, яна б аддала перавагу б агульную, чым адзіночку. У агульнай камеры і цяплей і ёсць з кім паразмаѓляць. Тым больш жанчыны пахнуць куды прыемней, чым мужчыны і з імі ёй было б добра.
Каб хоць трохі падняць упалае ад болю, знявагі, халады ѓ стынущих ад халоднай, бетоннай падлогі босых, жаночых нагах Ружа заспявала:
Зіма ѓжо губляе сілу,
Вось Сонейка вясны ѓстае...
Прыроду мудрасць пакарыла,
У навуковы пошук і паход!
Ручаі звіняць - сумёты растаюць,
Дзе срэбра дыван - ручай.
Квітнець гваздзікам пышна ѓ траѓні,
А наша сяброѓства не разлі!
Мы любім дачок прыроды,
Калі ѓвесну растуць грыбы...
Не, ведайце вы дрэннага надвор'я,
Як мілата Хрыста дажджы!
Увесну прырода ажывае,
Крыштальны з трэскам лопнуѓ лёд.
Планета стане, веру раем,
Няхай злы пажар свет не запаліць!
Бо кожная кветка - светабудова,
Жучок ён таксама хоча жыць.
Доля ѓсіх лепш - стварэнне,
Але бедны зайчык ты ж дзічына.
Як атрымалася, страху шмат,
Пакутаѓ шмат з прыгажосцю...
Часам стогн просім Бога -
Дапамагчы нам з шчасцем і марай!
Але што такое ѓ свеце злосць,
Што стала нас круціць як смерч,
Але Бога адказаѓ - гэта каб,
Не стаѓ гультаяваты ты як мядзведзь!
Бо калі сам банан зваліѓся,
Ты нават плуг не запрэжаш.
Святых з абразоѓ ківаюць твары,
Няма ананасаѓ - сейце жыта!
Ну, што праца вядзе да поспеху,
Ён зробіць наш род мацней!
А дабрабыт не да спяшаючыся,
Не трэба скупасці кашчэй!
Прыйдзе ѓзнагарода - сілы будуць,
І ѓваскрэсім, хто загінуѓ у баях!
Спасьцігне кара, ведай Юду,
За хлусню, падступства адпомсцяць!
Ружу прывялі нарэшце ѓ масіѓных дзвярах, на якіх была выбітая, злавесная лічба - "13". З яе знялі кайданкі і маладая жанчына адчула палёгку, страціѓшы свае змучаныя, пакрыліся сінякамі запясці. Ды ѓ кайданках і балюча і зневажальна адначасова.
Яе ѓвялі ѓ камеру. Унутры было крыху цяплей, чым звонку, было ацяплення. Камера аказалася двухмеснай і ѓ ёй знаходзілася дзяѓчына з рудымі валасамі. Даволі мілавідная, і яна спала ад коѓдрай. Прачнуѓшыся, павярнула свой далікатны тварык і спытала:
- Новая?
Турэмшчыца кіѓнула:
- Палітычная! Думаю, вам удваіх будзе куды цікавей!
Ружа заѓважыла:
- У мяне няма пасцельных прыналежнасцяѓ?
Наглядчыца хіхікнула:
- Каб ты была згаворлівей і хутчэй дала паказанні, цябе пазбаѓляюць і падушкі, і коѓдры і матраца. Паляжыш на голых дошках, памерзнеш і хутчэй дасі на сваіх змоѓшчыкаѓ і змоѓніц паказанні!
Ружа злосна тупнула босай нагой і рыкнула:
- Не дачакаецеся!
Са скрыпам за ёй зачыніліся цяжкая, масіѓная дзверы камеры.