Недаром же первая заповедь во всех религиях не убий. Этот принцип заложен и в людях, и в животных. Нельзя убивать существо своего вида. Человек может убить, когда скажет про другого: это не человек. Здесь основа всех геноцидов. Такая простая схема: убить можно, только если скажешь себе, что это не человек.
Что в ситуации с Акрамом Айлисли должна сделать наша власть? Вынести урок для себя. Понять, чем можно ответить за потакание низости. Когда под окнами гуманистического писателя, для Азербайджана очень крупного, жгут книги в этом виновата власть. Когда партия националистического толка объявляет награду 10 тысяч манат тому, кто отрежет писателю ухо, в этом виновата власть. Урок, который нам преподносит Азербайджан, заключается в том, чтобы к нам, к России, это никак не могло относиться. Акрама Айлисли надо защищать изо всех сил еще и потому, что это урок нам самим. Мы ведь сами находимся в том состоянии, когда в любую секунду готовы играть на самых низменных инстинктах друг друга"
Источник: http://www.novayagazeta.ru/arts/56853.html
Сергей Каледин, писатель
"Акрама Айлисли я знаю со своего детства. Моя мама учила его в Литературном институте и потом переводила его книги (она переводчик с азербайджанского). Это человек блистательного таланта, что, на мой взгляд, очень редко в азербайджанской современности. Человек очень маленького роста, огромного мужества и бесстрашия, который на все имеет свой взгляд, свое мнение, большей частью расходящееся с традиционным, мусульманским, азербайджанским, советским и коммунистическим.
Когда судьба требовала от него какого-то компромисса в пользу улучшения жилищных, материальных условий, но в ущерб творчеству, собственным убеждениям, он всегда принимал позицию чести, гордости и достоинства.
После резни в Сумгаите и безобразий в Баку он мне в ужасе рассказывал, как бабку-армянку на инвалидном кресле молодчики сбрасывали с балкона девятиэтажного дома. Он это видел, и, видимо, в него это крепко засело, он захотел это в наши все-таки вегетарианские времена рассказать, какую-то точку зрения держать в карабахском конфликте. Ну и, конечно, нашла коса на камень. Вот теперь ему мстят за правду, ведь правду говорить не положено."
Источник: http://www.kommersant.ru/doc/2127491
Борис Акунин, писатель
"Я знаю, что прочитав этот текст, некоторые азербайджанцы скажут: не российскому литератору поучать чужие страны, как им жить у самого дома творится черт знает что. Но с тех пор, как я написал про Азербайджан книгу, он перестал быть для меня чужой страной так уж мы, писатели, устроены. Побывав там и пообщавшись с людьми, я начал понимать, что в истории азербайджанско-армянской вражды всё очень непросто и не черно-бело. Мне стало казаться несправедливым, что мир единодушно поддерживает в этом конфликте лишь одну из сторон. Считайте, что я стал азербайджанофилом.
Но что же вы с собой делаете, дорогие мои азербайджанцы?
Нашелся мужественный человек, писатель Акрам Айлисли, который впервые за долгое время призвал вас сделать шаг в сторону примирения. Призвал так, как и должен призывать писатель написал художественный текст. Шаг к примирению это когда говорят: послушайте, в случившемся есть доля и нашей вины.
За это вы обрушили на Акрама Айлисли гнев государства, общественных организаций и народных масс. На одного человека. Семидесятипятилетнего писателя. За роман.
Пожалуйста, остановитесь. Вы наносите своей стране тяжкий ущерб в глазах всего мира. Разве вы не знаете, что в войне с писателем государство в принципе победить не может? Убить может, затравить запросто. Но при этом всегда останется проигравшей стороной.
Вы хотите повторения истории с Салманом Рушди? Вы хотите превратиться в страну-изгоя?
Продемонстрируйте, что Азербайджан цивилизованная страна и что за литературу здесь репрессиям не подвергают.
А Акраму Айлисли твердости и душевного покоя. Он написал книгу, которую не мог не написать. Для писателя это самое главное."
Источник: http://borisakunin.livejournal.com/90240.html
Əvvəlinci fəsil
Ağrılarına ağlamadığımız həmyerlilərimin xatirəsinə
Asqılıqda işləyən qadının müəmmalı ölümü. Məşhur artistn qoxunc zarafatı və partbilet-pistolet
Bakının böyük xəstəxanalarından birinin travmatologiya şöbəsinə indicə gətirilmiş xəstənin vəziyyəti olduqca ağır idi.
Təkərli xərəyin üstündə huşsuz uzanmış xəstəni xəstəxana binasının bütöv bir mərtəbəsi boyunca uzanıb gedən alaqaranlıq koridorun ortası ilə o başdakı cərrahiyyə otağına tərəf aparırdılar. İki nəfər ağxalatlı qadın, iki nəfər də ağxalatlı kişiydi. Təmkini, sifətinin ağayana ciddiliyi və xalatının məxsusi ağlığı ilə yanındakılardan seçilən arıq, ağsaçlı, ortaboylu cərrahın özü də xərəyin yanınca gedirdi.
Gündəlik xəstəxana həyatının bu adi, epizodik mənzərəsində yad və yersiz görünən bir şey vardısa, o da xəstəni xəstəxanaya gətirənin görkəmində və hərəkətlərindəki faciəvi komiklik idi. Arıq, xırdaca sifəti yekəcə, yupyumru qarnı ilə heç cür uyuşmayan 5560 yaşlı bu balacaboy qıvraq kişi həkimin sağına-soluna keçə-keçə, demək olar ki, eyni sözləri elə bir hey təkrar-təkrar üyüdüb tökürdü.
Doktor, sənə qurban olum, doktor öldürürdülər. Bu boyda insanı döyə-döyə məhv eləyirdilər. Yerazlar, doktor, yerazlar. Beş-altı yeraz gədəsi Bu qaçqın köpəyuşağı heç adam-zad da tanımır, sənə qurban olum, doktor. Bunnar nə artist tanıyır, nə şair-yazıçı tanıyır. Deynən ermənidir, vəssalam. Sal ayağının altına, tapdala, təpiklə vəhşi kimi. Lap dart, ciyərin çıxart, əttövbə, bir adam yaxın düşə Deyirəm, vurmayın, dayanın, bu adam erməni deyil, öz xalqımızın oğludu, millətimizin fəxridi, vicdanıdı. Ha de, eşidən kimdi. Heç qoymadılar öz adımı deyəm. Böyrümə bir təpik vurdular ki, az qaldı, nəfəsim kəsilə. Bax, buramnan, doktor, sağ böyrümnən. Hələ də göynüyür yeri
Həkim xəstəni gətirənin dediklərini bir o qədər də yaxşı başa düşmürdü.
Bəlkə, heç başa düşmək də istəmirdi. Dama-dama qəhvəyi köynəyinin yaxasına sarı qalstuk taxmış bu törə, baməzə adamın bir ucdan üyüdüb tökdüklərini həkim, ola bilər ki, hətta heç eşitmirdi də. Ancaq bu gülməli vəziyyətdə də öz zahiri ciddiliyini saxlamaqda olan həkimin arabir bığaltı qımışdığını da arif adam asanca sezə bilərdi. Özü də ona görə yox ki, xəstəni xəstəxanaya gətirən hər sözü, hər ədası ilə əlbəəl komik vəziyyət yaradırdı. Çoxusu ona görə ki, xərəkdə uzanan sarışın adam bədəncə arıq, boyca gözə çarpacaq dərəcədə uzun idi. Və bu iki adamın xəstənin və xəstəni gətirənin görkəmindəki bu təzad, çox güman ki, Don Kixot və Sanço Panso əhvalatının ən qəmli səhifələrindən birini həkimin yadına salırdı.
Cərrahiyə otağının qapısı ağzına çathaçatda ağxalatlı kişilərdən biri xərəkdən aralanıb, xəstəni gətirənin qabağını kəsib durdu. Yəni səninki buracandı, bu qapıdan içəri keçməyə sənin ixtiyarın yoxdur.
Qoy keçsin. Həkim dedi. Çox sözlü adama oxşayır. Qoy bir az ürəyin boşaltsın görək.
Cərrahiyyə otağı koridordan xeyli kiçik olsa da, böyük-böyük pəncərələri olan hündürtavanlı yekəcə bir yer idi. Otağın tən ortasındakı iri cərrah stolu da elə bir növ xəstənin uzandığı ağörtüklü xərəyə bənzəyirdi. Xərəyi bura gətirən iki nəfər ağxalatlı kişi xəstəni xərəkdən qaldırıb həmin stolun üstünə uzatdı və başlarının hərəkətilə həkimdən icazə alıb otağı dinməz-söyləməz tərk etdi.
Peroksid! Həkim xalatının qollarını çırmaya-çırmaya ucadan tibb bacılarına dedi. Gətirin, yuyun sifətin. Qanına qəltan edilmiş xəstəyə baxa-baxa, deyəsən, dodağının altında bir-iki söyüş söydü və üzünü xəstəni gətirənə tutub, hirsli-hirsli soruşdu: Bunu kim bu hala salıb?