Але часьцей за ўсё на тым баку агароджы стаялі хлопцы з суседніх вёсак і ўсяляк курчыліся й выдурваліся, каб прыцягнуць іхную ўвагу. “Гэй, дэбільчыкі! – крычалі яны, і галасы рабіліся ўсё больш хрыпатыя. – Як вы тамака, недаразьвітыя? Тупыя! Тупыыыыя! Як вы там, тупыя? Лечаць вас? На ўколы схадзілі ўжо? Чарапушкі вам падмылі?” Часам нейкі з тых падшыванцаў даставаў са штаноў чэлес і весела махаў ім, але гэта самыя сьмелыя, астатнія проста паказвалі ім свае загарэлыя азадкі. Лёся ўсьміхалася, не адводзячы вачэй. А Лёччыку хацелася шпурнуць нешта туды, за сетку. Так, каб трапіць у кагосьці. Каб пайшла кроў. Лёччык любіў, калі ідзе кроў.
Але сёньня раніцай усё здарылася зусім, зусім інакш.
Сёньня раніцай з-за сеткі іх сапраўды нехта паклікаў па імёнах. Іхных сапраўдных імёнах.
“Лёся! – пачулі яны прыцішаны голас. – Гэй-гэй! Лёччык!”
Яны паглядзелі адно на аднаго. А голас клікаў, настойліва, патрабавальна, ціхі, але вельмі знаёмы. І тады Лёччык узяў сястру за руку і яны кінуліся стрымгалоў у яліны да сеткі. Аднак за некалькі мэтраў ад агароджы спыніліся. Яны ведалі, што бліжэй падыходзіць нельга. У знаёмых галасоў таксама на канцах могуць быць крукі.
Гэта быў бацька. Ён стаяў на тым баку і клікаў іх, і твар ягоны па меры іхнага набліжэньня сьвятлеў, быццам лес над ім паволі рассоўваў шаты. Побач з бацькам стаяла маладая жанчына з кароткімі жоўтымі валасамі, якая пазірала на Лёсю і Лёччыка з такой непрыхаванай цікавасьцю, што Лёччык стараўся не глядзець у яе бок.
“Сюды, бліжэй!” – зашаптаў бацька. І яны зрабілі яшчэ некалькі крокаў да сеткі. Бацька прасунуў скрозь агароджу пальцы, і ў гэтым было нешта брыдкае: пальцы варушыліся, пальцы былі ў лягеры, а бацька быў там.
“Ён хоча, каб мы дакрануліся”, – сказаў Лёччык.
“Табе сюды нельга, – сказала Лёся, кідаючы на бацьку ўмольны – ён ніколі ня бачыў яе такой – позірк і ўвесь час азіраючыся. – І нам ужо трэба быць на пляцоўцы. У нас сёньня конкурс, мы рыхтаваліся!”
Дзіўна, але Лёччык пра гэта забыўся. Песьня, якую яны развучвалі. Па песьні былі раскіданыя такія хітрыя словы, аб якія хоцькі-няхоцькі, а спатыкнешся. Напрыклад, “прішчур”. Ён увесь тыдзень трэніраваўся. Прішчюр. Прішчюр. Сонца прішчюр. “Прашчюр” – гэта ён мог сказаць, а “прішчюр” – толькі да болю напружыўшы сківіцу.
“Маўчыце! – таропка загаварыў бацька, сьціснуўшы сетку пальцамі. – Робім усё хутка, моўчкі і слухаем мяне. Гэта Каця, яна…” Ён неяк жаласьліва, як ім падалося, паглядзеў на жанчыну.
“Яна нам дапамагае. А цяпер счакайце крыху…”
І тая Каця нечакана выцягнула са свайго заплечніка вялікія нажніцы, падобныя да тых, што яны бачылі ў Кабінэце – тыя кабінэтныя нажніцы віселі на сьцяне, разьвёўшы ў бакі свае клюшні, доктар ніколі іх не здымаў, але яны чамусьці кожнага разу прыцягвалі позірк Лёччыка. Каця сунула нажніцы бацьку, бацька выпусьціў іх з рук, упаў на калені, падняўся, нажніцы ў яго руках ажылі, заляскалі – ён вельмі сьпяшаўся. Колькі яны яго памяталі, ён заўсёды сьпяшаўся. Бацька ўхапіў нажніцы дзьвюма рукамі і пачаў рэзаць сетку.
Гэта было цяжэй, чым ён думаў – бацька адсопваўся, выціраў з ілба пот, верхняя губа сьмешна танчыла ў яго пад носам. Час ад часу ён умольна пазіраў то на Лёччыка, то на Лёсю, быццам просячы ў іх дапамогі, але яны моўчкі стаялі і глядзелі, як ён мучыцца. А Каця ўважліва разглядвала іх, раз-пораз нэрвова азіраючыся. Лёччыку таксама здавалася, што на шум зараз нехта прыбяжыць. Хтосьці з важатых. Чым гэта скончылася б, Лёччык стараўся ня думаць. Можа, крывёй.
“Ну што там, што? Што ты там корпаешся? – ня вытрымала Каця, адганяючы камароў. – Ты што, забыў…”
“Зараз, – прастагнаў бацька. Нажніцы саскоквалі і ня слухаліся. – Зараз мы яго. Зараз. Раз!”
Лёся паглядзела на Лёччыка. Лёччык паглядзеў на Лёсю.
Яны ўздыхнулі, узяліся за рукі і паволі пайшлі да бацькі. Сетка ўчапілася ў Лёччыкаву футболку, але Каця асьцярожна вызваліла яго – як стрэмку выцягнула.
“Усё будзе добра, – сказаў бацька. – Я люблю вас. Цяпер мы ўжо ніколі…”
І ён заплакаў, ляскаючы нажніцамі. Каці давялося вырваць іх у яго з рук. “Канчайце гістэрыку, – сказала яна і падхапіла заплечнік. – Часу няма! Потым, потым!”
І вось яны ўжо беглі па ўзгорку, Каця, за ёй бацька, які трымаў за руку Лёччыка, і за імі Лёся, і лес рабіўся ўсё радзейшы, і аднекуль ужо чулася, як працуе трактар. Яны зьбеглі ўніз, пераскокваючы раўчукі і наступаючы на пні, і выскачылі на дарогу. Тут, зарыўшыся тварам у кусты, стаяла машына – нагрэты сонцам легкавік, унутры якога біўся тоўсты авадзень. Адчыненыя дзьверы не зрабілі на яго ніякага ўражаньня. Так яны і рванулі зь месца з аваднём, што насіўся між імі, бы шалёны, і пагналі па лясной дарозе, забраўшы з сабой задуху і ігліцу на лабавым шкле, якая ніяк не хацела абсыпацца, як ні трэсла машыну на купінах і лясным ламаччы.
Лёччык і Лёся сядзелі на заднім сядзеньні і глядзелі, як за вокнамі скача лес, і Лёччыку здалося, што ён на нейкі момант разгледзеў сетку, якая прамільгнула сярод дрэваў. Гэта быў вялікі лягер. Лягер, у якім цяпер ёсьць дзірка. Роўна такой вышыні, каб прапусьціць скрозь сябе дзіця. І праз гэтую дзірку ў лягеры цяпер маглі адбыцца самыя розныя падзеі.
Бацька выруліў на шашу, трэсьці перастала – і ён упершыню за гэты час усьміхнуўся. Паглядзеў на іх у люстэрка задняга агляду, але ні Лёччык, ні Лёся не ўсьміхаліся, і бацька зноў зрабіўся сур’ёзны.
“Не спыніць, не стрымаць… Галодныя? А, Лёччык? – запытаўся ён. – Нічога, хутка мы прыедзем у бясьпечнае месца, а там…”
“Шкада, мы з табой не падумалі”, – сказала Каця, павярнулася і пагладзіла Лёччыка па галаве. Лёччыку гэта не спадабалася. Быццам гэта яна перад бацькам так выпіналася, жанчына з жоўтымі валасамі і вачыма, якім так і карцела ўцячы зь яе прыгожага твару. Каця дала Лёсі пакет чыпсаў – яны ня сталі іх есьці, так і ехалі: Лёся з пакетам у руцэ, і Лёччык, напружаны, утаропіўшыся ў акно. Там адна за адной праносіліся вёскі, мястэчкі, зноў вёскі – падобныя да выстаўленай на траву старой мэблі, якая чакае, што зараз, адпачыўшы крыху, яе схопяць дужыя рукі і пацягнуць угару па сходах. Там-сям на дарогах сядзелі людзі, расклаўшы проста на ўзбочынах яблыкі, ягады – “Я галодны”, сказаў раптам Лёччык, і бацька ледзь ня скінуў хуткасьць, каб спыніцца ля купкі такіх гандляроў, што тырчалі проста пад сонцам у сваіх брудных панамах.
“Ты што? – крыкнула Каця, – Нам нельга спыняцца! А ты чыпсаў паеж! Вунь жа чыпсы!”, і іхная машына аддыхалася, зараўла і паляцела далей па шашы.
Але ўсё роўна было адчуваньне, што яны едуць усё павальней і павальней… Лёччыку нават падавалася, што прыдарожныя гандляры пасьпяваюць зазірнуць яму проста ў вочы. Каця заўважыла гэта і сказала бацьку:
“Можа, ім на падлогу легчы? Іх жа запомніць могуць, вунь якія вочы ў гэтых, як радары!”
Бацька прамаўчаў. Лёччык глядзеў на ўсе гэтыя сьлівы, грушы, чарэшні, суніцы, грыбы, якія ніхто не купляў – яны выглядалі так, быццам чакалі разам зь людзьмі на папутку, якая давязе іх да райцэнтру. Калі б я быў за стырном, я ўзяў бы вунь тое вядро, падумаў ён. Зь вішнямі. І пасадзіў бы на Каціна месца. І высадзіў бы вядро там, дзе яно скажа. А можа, і ня высадзіў бы. Адвёз бы ў лес і зьеў. І выкінуў бы пустое вядро ў возера, наклаўшы туды камянёў. І ніхто б нічога не даведаўся. Ён зірнуў на Лёсю – і падумаў, што вось хто-хто, а яна яго разумее. Бяз словаў.
“Трэба было ім нейкую гульню ўзяць, цацкі, – сказала неспакойная Каціна патыліца. – Або мульцік які запісаць на твой лэптоп. Яны ж занудзяцца зусім. Яшчэ ж ехаць і ехаць!”
Яна трымала на каленях вялікую мапу і цяпер рабіла выгляд, што занятая яе вывучэньнем.
“Каця! – мякка прамовіў бацька. – Зразумей. Гэта ня тыя дзеці…”
Адной рукой ён дастаў з бардачка кнігу, і Лёччык зь Лёсяй прагна пацягнуліся да яе – так, што ледзь не парвалі. Гэта быў нямецкі “Атлас аўтамабільных дарог Эўропы” 1939 году. Яны прысунуліся адно да аднаго і з захапленьнем пачалі гартаць.