– А хто будзе граць? – хутчэй самому сабе, чым прысутным, сказаў рэжысёр, паволі сыходзячы са сцэны па рыпучых прыступках. – Ты? – утаропіўся ён у незнаёмую дзяўчыну.
– А чаму б і не? – нахабна прамовіла тая.
Некаторае імгненне рэжысёр моўчкі глядзеў на яе, муляючы губамі, затым істэрычна моцна засмяяўся, балансуючы вялікім жыватом, абцягнутым белым цёплым гольфам, які нагадваў бочку з півам.
– Не, ты ўяўляеш, Мікіт, – праз смех вымавіў рэжысёр, – што яна заяўляе? Засталося два тыдні. Яна, не цямячы нічога ў рабоце тэатра, заяўляе, што выканае галоўную жаночую ролю?
Упэўненыя словы дзяўчыны прымусілі Корбута звярнуць на яе ўвагу.
Яна свабодна стаяла насупраць рэжысёра, трымаючы рукі ў кішэнях доўгага чорнага паліто. На ёй былі вязаны белы швэдар і раскляшоныя штаны. Каштанавыя валасы, расчасаныя на прабор і за маленькія вушкі, крыху не даставалі плячэй; вочы, колеру цёмнай моцнай гарбаты, без страху і сумнення пазіралі то на яго, то на рэжысёра. Скура на твары дзяўчыны вылучалася матавай чысцінёй і непараўнальнай гладкасцю ядвабу; нервовыя вытанчаныя бровы, іх узлёт, у меру і з густам нафарбаваныя вусны, тонкі, невялікі, крыху зусім непрыкметна ўздзёрнуты цікаўны носік і пікантна-эратычнае зернейка радзімкі над верхняй губкай нявольна прымушалі надоўга спыніць свой позірк на іх. Вочы мелі ледзь заўважную раскосасць, але гэта прыдавала своеасаблівы шарм агульнаму партрэту дзяўчыны.
– А, можа, паспрабуем, Сяргей Міронавіч? – не адводзячы позірку з ейнага твару, прамовіў Корбут.
– Ты ўяўляеш, у што мне гэта абыдзецца? – чамусьці выбухнуў рэжысёр. – Толькі на Ларысу колькі мы забамбілі часу, памятаеш?
– Я ведаю цалкам увесь тэкст, – паведаміла дзяўчына.
– Ды ведай ты хоць дзесяць тэкстаў! – не сціхаў рэжысёр. – Ты разумееш, што такое сцэна? Што такое пот? Калі пад пахамі толькі ў выніку аднаго выхаду смярдзіць, як…
– Сяргей Міронавіч!.. – абарваў яго Корбут.
– І на самай справе, чаго гэта я? – нібыта апамятаўся рэжысёр. – Назавіце сябе! – звярнуўся раптам да дзяўчыны.
– Вераніка, – усміхнулася пераможна тая. – Вераніка Берднік.
– Берднік? – пераглянуліся рэжысёр з Корбутам.
– Я малодшая сястра Ларысы, – дадала Вераніка.
– М-да, – вымавіў рэжысёр. – А дзе вучышся?
– Першы курс тэатральнага.
Рэжысёр зірнуў на Корбута, нібыта пытаючыся парады ў яго.
– Добра, – прамовіў ён пасля непрацяглай паўзы. – Паспрабуем. Для больш глыбейшага ўспрымання парэпетуем у касцюмах. Даю дзесяць хвілін на пераапрананне. Мікіта, час пайшоў!
…Вераніка паказала сябе даволі падрыхтаванай для той ролі актрысай. Корбут адчуваў сябе на сцэне з ёю не вядучым, а вядомым, хаця лічыўся ўжо даволі вопытным, маючы за спінай тры кінаролі ў партнёрстве з яшчэ невядомым тады Харацьянам, Корбутавым аднагодкам, дарэчы, Карачанцавым і Алісай Фрэйндліх. Яму прарочылі шумны поспех і ўдалую кар’еру, як у Савецкім Саюзе, так і за яго межамі. Але ўжо тады, калі толькі-толькі Корбут пазнаёміўся з Веранікай, ён падумваў пра Афганістан, пра свой удзел у той вайне. Корбут кінуў Купалаўскі тэатр і пайшоў да Сяргея Міронавіча, паціху збіраючы рэчы ў далёкую дарогу. Але гэта потым. Спачатку была рапсодыя кахання…
Да Дома літаратара Корбут прыйшоў без пяці хвілін на шостую. Пакурыў ля ўвахода, пасля зайшоў у памяшканне, дзе каля лесвіцы яго сустрэў Цімашэнка – каранасты, сівавусы, з невялікім жывоцікам мужчынка.
Яны парукаліся, і Цімашэнка павёў сябра за сабою ўверх па лесвіцы на трэці паверх.
Моладзі ў пакоі было багата, што вельмі ўзрадавала Корбута; радавала яго і тое, што большасць з прысутных – дзяўчаты, хоць яго раманы даволі жорсткія для ўспрыняцця. Пільны і назіральны позірк майстра адзначыў для сябе і вельмі прыгожага маладога чалавека, што сядзеў ля акна, бадай, адзінага сярод дзяўчат.
– Бачыш, Корбут, – ляпнуў па плячы Цімашэнка, – хлопцы вершы пішуць…
– Прыгожыя хлопцы павінны пісаць і прыгожыя вершы, – усё яшчэ пазіраючы на таго юнака, прамовіў Корбут.
– Так, – пагадзіўся Цімашэнка. – Тарас наш Кутняк сёння прыйшоў узрадаваны, вершы новыя напісаліся, – кінуў позірк на прыгожага хлопца. – Аднак сядай, Мікіта, – прапанаваў Корбуту крэсла побач з сабой за рэдактарскім сталом.
Моладзь чамусьці падзялілася як бы на два лагеры. Дзяўчаты – з аднаго боку, хлопцы – з другога, калі не ўлічваць маладога паэта Кутняка, які знаходзіўся паміж. Корбут не ведаў, што ім казаць, маладым, прыгожым, таленавітым, мабыць, многія з прысутных друкаваліся ўжо і неаднойчы, некаторыя займелі ўласныя зборнікі вершаў. Пачынаць з банальнага «як трэба пісаць», Корбут саромеўся, таму што сам не ведаў, як трэба. А пачні, гэтыя маладыя геніі абвергнуць яго з маланкавай хуткасцю, прыводзячы ў доказ свае творы.
На шчасце, пачаў гаворку Цімашэнка. Ён распавёў моладзі Корбутаву біяграфію і пра свае стасункі з ім, пакуль сам Корбут абмацваў сваім вострым прымружаным позіркам, нібыта пальцамі, кожны твар, кожныя вочы прысутных. Ён часта спыняўся на бездакорным, з правільнымі рысамі, твары Кутняка. Корбут ніколі не чуў і не чытаў яго вершаў, але па ўсёй яго паставе, па сумнай засяроджанасці вачэй адчувалася, што перад ім асоба, хай не паэт, але асоба. А гэта значней, чым…
Цімашэнка штурхануў яго плячом, вачыма загадваючы казаць што-небудзь. Не для таго ж яго паклікалі, каб сядзеў, як слуп, а ім любаваліся б, быццам статуяй Свабоды, хаця гэта было б нядрэнна. Аднак не паспеў Корбут вымавіць і слова, як узнікла першае пытанне, затым другое, трэцяе… Пытанні задаваліся самыя розныя, нават пра інтымнае жыццё. Відаць, каму што баліць, пра тое і пытаецца. Але сустрэча адбылася. Сустрэча спадабалася. Спадабаліся твары творчай моладзі, што нагадвалі лішні раз аб неўміручасці беларускай літаратуры.
– Ну як, ты задаволены? – спытаўся Цімашэнка Корбута, калі той падпісваў апошняй жадаючай сваю кніжку.
– Вельмі, – усміхнуўся Корбут, хаваючы асадку ў кішэню пінжака.
Яны засталіся ўдвух. Цімашэнка прапанаваў прыняць па маленькай, Корбут не адмовіўся.
– Яшчэ б, – смяяўся Цімашэнка, адкаркоўваючы бутэльку. – Калі такое было, каб Корбут адмовіўся выпіць!
– Я нават не ўяўляю, калі такое будзе, – у тон яму адказаў Корбут. – За што п’ем?
– Давай, – Цімашэнка задумліва падняў чарку, – за нашу моладзь. Усё-ткі гэта наша змена, Мікіта. А ведаеш, колькі мне псуе нерваў розная свалата з-за таго, што я моладдзю займаюся? Я не буду называць табе імёнаў, ты сам іх добра ведаеш… Ды і хрэн з імі…
– Не забывай, – кульнуўшы чарку і вымаючы цыгарэты, прамовіў Корбут, – што літаратура – тая самая вайна, толькі на іншым узроўні.
– Так, гэта сумна, – хітнуў галавой Цімашэнка. – Але, Мікіта, я хачу сказаць табе па сакрэце, – разліваючы яшчэ па адной, працягваў ён, – самае болей праз месяц маладым будзе дзе друкавацца, акрамя «Маладосці». Хаця, што такое, па сутнасці, «Маладосць», калі пад рубрыкай «Упершыню» – друкуецца сарака – пяцідзесяцігадовы дзядзька.
– Цікава-цікава, – прыслухаўся Корбут.
– Мы адкрываем часопіс менавіта маладых, даючы магчымасць усім, каго ты сёння бачыў, сказаць сваё слова ў літаратуры. І яшчэ, – дадаў Цімашэнка, – ад цябе я б хацеў якое-небудзь апавяданне ці ўрывак з рамана на першы нумар. Я мяркую ў кожным нумары даваць аднаго-двух сталых аўтараў.
– Не пытанне, Косця, – падняў чарку Корбут. – Патэлефануй, калі спатрэбіцца. Дарэчы, – задумліва прамовіў ён, прымружыўшы па звычцы вочы, – што ты можаш сказаць пра Тараса Кутняка?
– Харошы хлопец, а што? – зацікавіўся Цімашэнка.
– Нічога, – усміхнуўся Корбут, – проста цікавая ў яго знешнасць.
– Прыгожы, нічога не скажаш, – згадзіўся Цімашэнка, – дзеўкі ў чаргу выстрайваюцца. Вершы таксама прыгожыя, калі хочаш ведаць, але вельмі адрозныя ад знешнасці аўтара. Змрочныя нейкія, закручастыя, цынічныя… у такія-то гады.