Musiał nabrać tego przyzwyczajenia w 1789. Główna rzecz to nie narazić się nikomu i pamiętać wszystkie nazwiska, w czym jest cudowny. Ciągła pamięć o interesach głowy stronnictwa tępi u pana de La Fayette wszelkie idee literackie, do których zresztą uważam go za dość niezdolnego. Dzięki tej właśnie organizacji nie czuł, jak sądzę, całej ciężkości, całej nudy pisaniny pana Dunoyer et consortes
1
na tej obcej ziemi – we Włoszech, gdzie 17 IV 1831 r. Stendhal objął stanowisko konsula. [przypis edytorski]
2
łajać – ostro krytykować. [przypis edytorski]
3
strawić – dziś: przetrawić. [przypis edytorski]
4
roić – marzyć o czymś nierealnym. [przypis edytorski]
5
w 1830 – mowa o tzw. Rewolucji Lipcowej, która uniemożliwiła wprowadzenie we Francji monarchii absolutnej. [przypis edytorski]
6
Beugnot, Jacques Claude (1761–1835) – polityk francuski. [przypis edytorski]
7
aprowizacja – zaopatrzenie w żywność. [przypis edytorski]
8
dubeltowy – podwójny. [przypis edytorski]
9
Burbonowie – dynastia królewska we Francji, Hiszpanii oraz w królestwach włoskich. [przypis edytorski]
10
Metylda – zob. tekst Tadeusza Boya-Żeleńskiego ze zbioru Zmysły, zmysły… [przypis edytorski]
11
Shelley, Percy Bysshe (1792–1822) – angielski poeta i dramatopisarz okresu romantyzmu, mąż Mary Shelley. [przypis edytorski]
12
pocztylion – osoba powożąca dyliżansem pocztowym. [przypis edytorski]
13
sold – dawna moneta włoska. [przypis edytorski]
14
syf – syfilis, choroba przenoszona drogą płciową. [przypis edytorski]
15
admirator – wielbiciel. [przypis edytorski]
16
Wilhelm Tell – postać legendarna, szwajcarski bohater narodowy, łucznik który poderwał Szwajcarów do walki o niezależność (1307). [przypis edytorski]
17
gawiedź – tłum, pospólstwo. [przypis edytorski]
18
Ludwik XVIII (1755–1824) – król Francji z dynastii Burbonów od 1814. [przypis edytorski]
19
pasierbica – córka małżonka z poprzedniego małżeństwa. [przypis edytorski]
20
saboty – rodzaj drewnianych butów. [przypis edytorski]
21
dystynkcja – tu: dystyngowane zachowanie. [przypis edytorski]
22
Diderot, Denis (1713–1784) – francuski pisarz, krytyk i filozof, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan. [przypis edytorski]
23
bakałarz – tu: nauczyciel, wykładowca. [przypis edytorski]
24
L 18 – czyli Louis XVIII – zabić Ludwika XVIII; myśl obca liberałom, do których należał Stendhal. [przypis edytorski]
25
Petit – z francuskiego przymiotnik petit oznacza: mały, niski. [przypis edytorski]
26
frasować się – martwić się. [przypis edytorski]
27
imć – skrót od wyrażenia grzecznościowego jego miłość , stawianego przeważnie przed nazwiskiem. [przypis edytorski]
28
Opowieść ucieszna – klasyczna parodia romansu autorstwa Paula Scarrona. [przypis edytorski]
29
odstrychnąć się (daw.) – tu: oddalić się, zerwać a. ochłodzić stosunki. [przypis edytorski]
30
po okropnym nieszczęściu 15 września 1826 – moment rozstania z Klementyną Curial. [przypis edytorski]
31
krępy – niski i mocno zbudowany. [przypis edytorski]
32
Alfieri, Vittorio (1749–1803) – dramaturg włoski. [przypis edytorski]
33
na przykładkę – dziś: na dodatek. [przypis edytorski]
34
Gilly, Jacques Laurent (1769–1829) – generał francuski, uczestnik kampanii napoleońskiej. [przypis edytorski]
35
posag – majątek wnoszony do małżeństwa przez żonę. [przypis edytorski]
36
niezgrabiasz (pot.) – człowiek niezdarny. [przypis edytorski]
37
ministeriał – urzędnik. [przypis edytorski]
38
impertynencja – niestosowne i obraźliwe zachowywanie się wobec kogoś. [przypis edytorski]
39
wzięcie – tu: sposób zachowania się. [przypis edytorski]
40
Tuilerie – ogrody i istniejące do 1871 r. założenie pałacowe, położone między Luwrem a Sekwaną. [przypis edytorski]
41
frenetyczny – gwałtowny, entuzjastyczny. [przypis edytorski]
42
tedy (przest.) – zatem, więc, przeto. [przypis edytorski]
43
table d'hôte (fr.) – rodzaj kilkudaniowego posiłku w hotelu, który podaje się wszystkim gościom o ustalonych godzinach i po określonej wcześniej cenie. [przypis edytorski]
44
pensjonowany – dziś: emerytowany. [przypis edytorski]
45
jeśli możebna – tu: jeśli to w ogóle możliwe. [przypis edytorski]
46
toaletowy – tu: dotyczący ubioru. [przypis edytorski]
47
półtrzeciej (daw.) – dwie i pół. [przypis edytorski]
48
uiścić – uregulować należność za coś. [przypis edytorski]
49
dystrakcja – czynnik rozpraszający, utrudniający skupienie się; dawniej też: rozrywka, przyjemność. [przypis edytorski]
50
Miałem kochankę – Klementynę Curial. [przypis edytorski]
51
there (ang.) – tam. [przypis edytorski]
52
opieszałość – powolność, zwlekanie. [przypis edytorski]
53
audytor – tu zapewne w znaczeniu: członek sądu wojskowego. [przypis edytorski]
54
par Francji – tytuł członka wyższej izby ówczesnego parlamentu francuskiego. [przypis edytorski]
55
sprzysiężenie z 19 czy 29 sierpnia – mowa o sprzysiężeniu wojskowym z 19 VIII 1820 r. [przypis edytorski]
56
dystyngowany – wytworny, elegancki. [przypis edytorski]
57
Izba Parów – wyższa izba parlamentu francuskiego w latach 1814–1848. [przypis edytorski]
58
afrodyzjak – substancja wzmagająca pożądanie seksualne. [przypis edytorski]
59
do Włoch, o ile mi się zdaje – tak naprawdę Stendhal był wtedy w Hiszpanii oraz południowej Francji. [przypis edytorski]
60
Louvel, Louis Pierre (1783–1820) – zamachowiec, zabójca księcia de Berry, skazany na śmierć. [przypis edytorski]
61
to raise a brothel (ang.) – aby wznieść dom publiczny. [przypis edytorski]
62
poruczyć – oddać kogoś pod czyjąś opiekę. [przypis edytorski]
63
filuternie – figlarnie, prowokująco. [przypis edytorski]
64
Piękności ze snu zaledwie zbudzonej – fragment z Brytanika (Akt II, sc. 2) autorstwa Jeana Racine'a. [przypis edytorski]
65
bajbardzo (przest.) – byle kto, nikt ważny. [przypis edytorski]
66
niezgrabstwo – dziś: niezdarność. [przypis edytorski]
67
de Tracy, Antoine Louis Claude Destutt (1754–1836) – francuski arystokrata i filozof, wymyślił pojęcie „ideologii”. [przypis edytorski]
68
fiasko – niepowodzenie. [przypis edytorski]
69
Ségur, Philippe Paul de (1780–1873) – francuski wojskowy i historyk, adiutant Napoleona. [przypis edytorski]
70
rębajło – człowiek dobrze walczący białą bronią. [przypis edytorski]
71
Klemens XII – właśc. Lorenzo Corsini (1652–1740), papież od 1730, znany z konstytucji apostolskiej potępiającej masonerię. [przypis edytorski]
72
Santa Maria Maggiore – rzymska bazylika Najświętszej Marii Panny. [przypis edytorski]
73
donżuan – kobieciarz. [przypis edytorski]
74
markiz de La Fayette (1757–1834) – francuski polityk, liberał i dowódca wojskowy, uczestnik wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
75
upiżmowany – wyperfumowany (piżmo stanowiło ważny składnik perfum). [przypis edytorski]
76
retor – mówca, orator. [przypis edytorski]
77
Ludwik XVIII (1755–1824) – król Francji z dynastii Burbonów od 1814. [przypis edytorski]
78
ministeriał – urzędnik. [przypis edytorski]
79
przyjaciel Favrasa, który czekał wiadomości o jego powieszeniu – 19 II 1790 r. margrabia de Favras został powieszony za próbę ocalenia rodziny królewskiej oraz zorganizowanie spisku antyrewolucyjnego. Co ciekawe, brał w nim również udział przyszły król Ludwik XVIII. [przypis edytorski]
80
galernik – ówczesne prawo francuskie uwzględniało karę zesłania na galery. [przypis edytorski]
81
czczy – nic nieznaczący. [przypis edytorski]
82
liliput – karzeł. [przypis edytorski]
83
Jacqueminot, Jean-François (1787–1865) – generał napoleoński, polityk i przemysłowiec francuski. [przypis edytorski]
84
Gouvion-Saint-Cyr, Laurent de (1764–1830) – kilkukrotny francuski minister wojny. [przypis edytorski]