I ўстануць з'явы, як жывыя,
Малюнкi сэрцу дарагiя,
I моцна душу парываюць.
"Iдзi да нас! iдзi", - гукаюць.
Благаславёны час той будзе,
Калi я ў родным сваiм людзе
Куточак бацькаў прывiтаю
I радасць жыцця там пазнаю.
О родны край! О край пакуты,
Нягодай цяжкаю прыгнуты!
Калi ж ты збудзеш тое гора,
Што i цяпер там, як i ўчора,
Як i даўней, цябе знiшчае
I горкiм смуткам авявае?
I ў час вялiкi разбурэння
Не сцерпiць нават i каменне
Тваiх палёў, глухiх абшараў,
Дзе след вайны агнём пажараў
Пранёсся дзiка i няшчадна,
Каб не заплакаць з таго здзеку,
Што чалавек - звер чалавеку
Так злосна чынiць, неўспагадна!..
О край мой мiлы! Ўсёй душою
Хачу злучыцца я з табою,
Ў тваiх палях пазычыць сiлу,
Ў тваёй зямлi сысцi ў магiлу...
Дзяцiны час!.. Я памятаю
Зiмы прыход у нашым краю.
Стаiць над лесам шум маркотны;
Па небе хмары, як палотны,
Паўночны вецер рассцiлае,
I бель над далямi звiсае,
I цiха стане на падворку,
I лес жалобную гаворку,
Свой гоман восенi канчае
I моўчкi зiму сустракае.
А сетка белая гусцее
I блiжай, блiжай снегам сее.
I вось над хатай, над гуменцам
Сняжынкi жвавыя гуляюць,
Садок i дворык засцiлаюць
Бялюткiм, чыстым палаценцам.
I тут у хаце не ўтрываеш:
Кажух на плечы накiдаеш,
Бяжыш на двор, як той шалёны,
Крычыш, гукаеш здавалёны,
Зямлi не чуеш пад сабою
I ловiш белы пух рукою.
Ўгару зiрнеш - як рой пчалiны,
Снуюцца цiхiя пушыны,
Ўгары знячэўку штурхануцца,
Глядзiш - i ў пары пабяруцца.
- О-го-го, брат! - дзядзька кажа.
Цяпер зiма напэўна ляжа!
За санкi, Костусь, трэба брацца,
Эх, будзеш мець дзе разгуляцца!
I Костусь рады i давольны:
Цяпер гулянак свет раздольны,
Адкрыты новыя пуцiны
У круг забаў яго дзяцiны,
I ён ад радасцi трасецца
Ды ў мяккiм снезе скачанецца.
А снег станоўка i заложна
Так i шуфлюе. Лес набожна
Стаiць, маўчыць i ўсё святлее,
Як бы, здаецца, весялее.
Назаўтра ўстанеш - свет змянёны,
У новых хутрах вербы, клёны,
I ўсюды чыста, бель такая,
Што проста вочы адбiрае.
Ў парканах шулы, як салдаты,
Стаяць у струнку, зухаваты,
Башлык высокi, шапкi новы,
"Ура!" гукнуць табе гатовы.
Iдзе з лапатай дзядзька з хаты
I адграбае снег заўзята.
Ў гумно i ў хлеў праводзiць сцежкi,
Не хоча мець удзень замешкi,
Бо ўдзень на рэчку i на тонi
Схадзiць рыхтуецца Антонi.
Мы знаем, ён - рыбак з уроды,
I ўсякiх рыб ён знае ходы,
Калi якая нерастуе,
Што ёй пад густ, чаго бракуе;
I нораў кожнай рыбы знае,
Аб iх трактат ён прачытае,
Ды так, што люба i паслухаць,
Дзiвiцца больш ды лоб чухаць.
I гэта ўсё не з кнiг набрана,
Не з слоў вучонага паўпана,
Якiх цяпер усюды досыць;
Ўсё гэта ўласны розум зносiць,
Свая мазолiлась галоўка,
А не чыя там калатоўка.
Бярэ Мiхал свае прылады,
Якiя стрэльбе датыкаюць;
Цяпер зайцы ў лясах гуляюць,
Iх упалюеш без прынады,
Тым болей што ганчак харошы
Ёсць сэнс прайсцiся па парошы.
I чуць што толечкi разднела,
У маткi снеданне паспела,
Але яе ўсе падганяюць,
Барзджэй рассыпацца жадаюць,
Каму куды i ў чым хто здольны
Дзянёк прыдасца часам вольны.
- Пакiнь, Мiхась, ты сучку дома,
Мо дзе забiўся тхор мiж лома:
Ў карчах на рэчцы следу многа,
Iх там пярэсмыкi, дарога.
I да тхароў быў дзядзька падак,
А тхор цяпер дабёр i гладак:
У Свержнi Iцка з Моўшам проста
Да шкуркi ўлiпнуць, як кароста.
А Такса талент такi мела,
Што за тхарамi чуць не млела.
- Бяры сабе, хай астаецца,
На просьбу бацька паддаецца.
I Таксу ў хаце запiраюць,
А ў лес Сiвалку запрашаюць.
Выходзiць бацька першы з дому
Мясiць снягi па буралому.