Глядзiш - о, добрая мiнута!
Шнур з вiлак спушчан, палка ўгнута,
Схапiў жыўца шчупак i свiшча,
Дастаў - ў два локцi шчупачышча!
I з вудай дзядзька шчасце мае:
Язёў занадзiць i кiлзае;
Язi ў тры хунты i ў чатыры!
Агледзiць дзядзька букты, вiры,
Картофель зварыць i гароху,
I надзiць рыбу ён патроху.
Лавiў наш дзядзька нераткамi
I венцярамi i сачкамi,
Ды аднаго ўсё ж бракавала:
У дзядзькi чоўна не ставала.
Каля адрынкi пад страхою
У дзеда Юркi сiратою
Валяўся човен так, без дзела,
На сонцы сохла яго цела,
I човен, праўда, ўжо няновы.
Дзед Юрка быў рыбак скарбовы,
Скарбовай чайкай карыстаўся,
А ўласны човен так валяўся,
Як бы ў адстаўцы той сенатар,
Хоць на чаўны дзед быў аматар.
Дзед Юрка дзядзьку паважае
I да яго прыхiльнасць мае:
Антось не знае такой моды
Рабiць у рыбе перашкоды,
I глупства ён рабiць не стане,
I ў венцер дзедаў не загляне.
- Бяры, Антось, ты човен гэты.
Рассохся трохi ён за лета
I сям-там нават пакалоўся,
I шашаль, можа, дзе завёўся,
Але, агледзеўшы, нiчога:
Яшчэ паслужыць мала-многа.
Антось, як сонца, засвяцiўся:
Даўно аб чоўне ён смуцiўся.
Дадому дзядзька ехаў лёсы,
Кладзе ён човен на калёсы,
I едзе наш Антось вясёлы,
I з iм падсмейваюцца й колы.
На рэчку човен ён спускае
Няхай сабе тут намакае;
А там, управiўшысь з сяўбою,
Залье Антось яго смалою,
Агледзiць i заканапацiць,
А дзе i бляхаю прыхвацiць.
"Засвiшча човен мой стралою!"
Так думаў дзядзька сам з сабою.
Пакуль Антось канчаў работу,
На рэчцы човен меў турботу:
Як толькi добра сонца ўгрэе,
Кастусь у чоўне ўжо дурэе
Без нагавiц, ў адной кашулi,
I хоць за ногi мыцкi тнулi,
I запускалi як бы спiцы,
Але скiдаў ён нагавiцы,
Бо так спрытней быць каля чоўна
I нагавiцы - рэч умоўна.
Зазнаў тут бедны човен гора:
Каламi Костусь яго пора,
I ва ўсе бокi яго круцiць,
I толькi воду каламуцiць,
Бо тут гразi больш, чым вады,
I мулу, рознае брыды.
Бубнiць тут човен, ходзiць рэха
Такая хлопцу з iм пацеха!
Антось на човен свой як гляне
I весялей на сэрцы стане:
Якi б нi быў, а ўсё чаўнок,
I шчылiн мала, як намок.
Тым часам дзядзька ненарокам
Глядзеў на човен добрым вокам.
Дзянёк ён выбраў больш-менш вольны,
Iдзе вясёлы i давольны.
На бераг човен выцягаюць,
Алесь i Костусь памагаюць.
- Набок вярнеце, дном угору!
Палечым зараз, наш ты хворы!
Да чоўна дзядзька так звярнуўся
I тут жа зараз завiнуўся.
- Бярэце пакулле i спiцы...
Памчымся мы на нiз крынiцы,
Аж толькi вецер засвiдруе!
Язду ўжо дзядзька тут смакуе.
- Вы шчыльна, шчыльна затыкайце!
Што наймацней, брат, забiвайце!
Ды дружна, борзда канапацiць,
Каб час не зводзiць i не трацiць!..
Стары ўжо, падла, i трухлявы:
Увесь, як рэшата, дзiравы,
Гаворыць дзядзька ў час работы,
Сабе, другiм дае ахвоты.
Iдзе работа i размова
I канапачанне гатова.
Смалою трохi засмалiлi
I на ваду чаўнок спусцiлi.
Але тут цесна, вады мала,
I дно аб землю шаравала.
А дзядзька хоча дзеля спробы
Дальш з гэтай выбрацца трушчобы:
Там, далей, рэчка не такая
I глыбiнi даволi мае.
Праз плот чаўнок гуртом куляюць,
На нiз паволi прапiхаюць,
А дзядзька сам садзiцца ў човен.
"Плыве човен, вады повен,
Ды ўсё - хлюп! хлюп! хлюп!"
Спяваюць хлопцы i жартуюць,
I дзядзька з чоўнам дальш шыбуюць.
А дзядзька важны выгляд мае;
Замест вясла прысок трымае,
А твар яго, як сонца, ясны,
Бо гэты човен - яго ўласны,
I не цячэ ён анi-нi;
Чаўнок, куды нi павярнi.
I трэба ўсё-такi зазначыць
Такой працэссi вам не бачыць:
Алесь i Костусь човен пхаюць,
Падол кашуль ў зубах трымаюць,
А дзядзька ў чоўне - сонца ў коле!
Тым часам човен i на волi,
Бо тут глыбока рэчка грае,
I хлопцам пуп вада мiнае.
- Ну, годзе, хлопцы, досыць вам:
А ну-ткаль спробую я сам!
I дзядзька ўжо тут адразэчку
Пачуў, што выехаў на рэчку,
I гэта яснасць сходзiць з твара.
Бярэ ён прыс, ён повен жара.