Махмуд Ибадуллаевич Самандаров - Шаҳар муҳитида инновацион биноларни шакллантириш асослари. Ўқув қўлланма стр 10.

Шрифт
Фон

Готика меъморларининг техник ютуғи


Готика меъморларининг техник ютуғи


Готика меъморларининг техник ютуғи


Готика собори биносининг конструктив рамкаси энди деворлар ва гумбазлар мажмуаси эмас, балки скелет, рамкадир. Бу меъморчилик тарихидаги ягона тош рамка бўлиб, уни яратиш мумкин эди, чунки меъморларнинг муҳандислик фикри ҳам, масонларнинг техник маҳорати ҳам юқори даражага етган.

Енгиллик, вазнсизлик, очиқ ишларнинг таассуротлари меъморий шаклларнинг ўзига хос пластиклиги билан ҳам боғлиқ: устунларга ўхшамайдиган таъкидланган вертикал таянчлар, балки юпқа устунлар тўпламлари, лансетли камарлар, учли чодирлар ва педиментлар, массаларни ажратиш, деталларни нозик профиллаш..

Суриш кучини камайтириш учун камар ва тонозларнинг думалоқ (ярим доира) шакли лансет билан алмаштирилди. Услубнинг бирлиги учун дераза ва эшиклар тўшагининг камарлари ҳам лансет ясала бошланди. Ушбу лансет мос келади қалъалар, тик думбали томлар ва габлеларнинг готика-севимли учли шакли. Ланcет арклари, туюлиши мумкин бўлганидек, Шарқдан қарзга олинмаган. Эрон ва Ўрта Осиё меъморчилигида улар бошқа шаклга эга бўлиб, ўрта асрларда европаликлар билан тўғридан-тўғри алоқада бўлган араблар думалоқ камарлардан фойдаланганлар.

Ривожланган Роман меъморчилиги даврида черковларнинг, айниқса соборларнинг жабҳалари ўйилган тош деталлари ва ҳайкалтарошлик билан бойитилган.

Меъморий экспрессивлик воситалари тизимида ҳайкалтарошлик-релъеф мавзуси муҳим ўрин тутади. Готика услубидаги биринчи муҳим бино Нотр-Дам собори, шунингдек, Нотр-Дам де Париж, Париж марказидаги католик черкови, Франция пойтахтининг рамзларидан бири. У Cитé оролининг шарқий қисмида жойлашган. У 1163 йилдан 1345 йилгача қурилган. Соборнинг баландлиги 35 м, узунлиги 130 м, кенглиги 48 м, қўнғироқ минораларининг баландлиги 69 м, жанубий минорадаги Эммануел

қўнғироғининг оғирлиги 13 тонна, тили 500 кг


Нотр-Дам собори ичкариси Париж


Нотр-Дам собори Париж


Соборнинг архитектураси стилистик таъсирларнинг икки томонламалигини кўрсатади: бир томондан, ўзига хос кучли ва зич бирлиги билан Усмонли Нормандия услубининг акс-садолари мавжуд бўлса, бошқа томондан, готика услубининг инновацион меъморчилиги ютуқларидан фойдаланилган. бинога енгиллик беради ва соддалик таассуротини яратади.

Париж Нотр Дами  бу галереялар ва икки томонлама навесли базилика. Илгари, бу дизайн жуда камдан-кам ишлатилган саноатда бошқариладиган аниқлик билан ишлаб чиқарилган йирик ўлчамдаги структуравий элементлар. Бундан ташқари, муҳандис К. Фокс иштирокида барпо этилаётган бино дизайнерлик касбининг мавқеини ошириб, уни жараённинг ажралмас иштирокчисига айлантирди. Сарой кўплаб тақлидларга сабаб бўлди ва самарали юқори технологияли услубнинг аждодига айланди.

Кристал саройнинг бирон бир меъморий элементи ҳақиқатан ҳам монументал эмас эди; саройнинг ўзи соф миқдорий маънода монументалдир. У 72 минг м2 дан бир оз камроқ майдонни эгаллаган. Режада тўртбурчаклар бўлган бино оддий геометрик шаклларнинг синтези эди.


Кристал сарой


Кристал сарой


Тартиб католик черковларидан олинган: учта навес, иккита транцепт, галереялар. Галереялари юқорига торайиб, учта поғонани ташкил этувчи марказий транцепт ёғоч рамкада ясалган ярим доира гумбаз билан қопланган. 22 м оралиқ дарахтнинг нисбатан мўртлиги билан изоҳланади.


Кристал сарой


Умуман олганда, бинонинг асосий конструктив элементлари трусслар орқали боғланган ичи бўш чўян устунлар бўлиб, уларда букланган профилни ташкил этувчи сирланган панелларнинг текис томи қўллаб-қувватланган. Бошқача қилиб айтганда, том тизмалари ва томонидан ташкил этилган депрессиялар ҳар 1,2 м га алмашиниб туради. Деразадаги бундай диагонал алоқа устунлар орасидаги ташқи томондан ҳам, ичкаридан ҳам архитектурада янги эстетик элемент эди. Унинг дизайни, албатта, 20-аср меъморчилигига хос бўлган кўплаб хусусиятларни кутган эди, аммо кейин 19-асрда. бу хусусиятлар бошқа биноларда топилмади.


Кристал сарой


Шундай қилиб, Кристал сарой дунёдаги биринчи йирик металл рамкали бино ва шиша деворлари бўлган биринчи бино бўлди.

Ваша оценка очень важна

0
Шрифт
Фон

Помогите Вашим друзьям узнать о библиотеке

Скачать книгу

Если нет возможности читать онлайн, скачайте книгу файлом для электронной книжки и читайте офлайн.

fb2.zip txt txt.zip rtf.zip a4.pdf a6.pdf mobi.prc epub ios.epub fb3