Агуркоў ужо перастаў дрыжаць, але цяжкія думкі не давалі яму супакоіцца. Імі ён працягваў палохаць сябе, не адводзячы вачэй ад мёртвых целаў.
Мельнік, бачачы насупраць страшны погляд салдата, хутка закрыў трупы палатном. Затым павярнуў юнака да сябе, маючы намер яго адцягнуць. Але не паспеў сказаць ні слова, бо яго апярэдзіў сам Агуркоў.
Чаму ты ўпэўнены, што мы паспяхова завершым ваенную аперацыю? Ёсць жа варыянт, што хтосьці памрэ з нас! песімістычна сказаў Іван і моцна сціснуў скулы.
Хопіць, Іван! Перастань так думаць. Хіба ў цябе няма чалавека, для якога трэба жыць? раздражнёна спытаў Мельнік.
Ёсць такі Але я не хачу ваяваць. Я не хачу забіваць. Я хачу дадому!.. Добра, я паспрабую знайсці ў сабе сілы, буду думаць пра маму. хлапчук працягнуў халодную руку Леаніду для поціску, імкнучыся адкінуць дрэнныя думкі.
Ты справішся. адказаў мужчына і, па звычцы, моцна сціснуў руку калегу. Усё будзе добра. Ты, галоўнае, трымайся за мяне. Зразумеў? погляд у Мельніка быў незалежны і моцны.
Так. не разважаючы, адказаў Іван, пляскаючы чорнымі вейкамі.
Размова хутка сціхла, трэба было вяртацца да вокнаў. Радавы Мельнік паспяшаўся змяніць камандзіра, які ўжо стаяў каля ўваходу і пільна сачыў за сітуацыяй па-за будынкам.
Пасля, капітан Катляроў паправіў чорныя пальчаткі і адышоў ад салдат, шырокімі крокамі падышоў да свайго пакінутага плашчу, страсянуў з яго апошнія кроплі. Затым сваімі буйнымі пальцамі ён выцягнуў з кішэні шэрай уніформы рацыю. Уключыў яе. Акрамя шуму перашкод і перыядычнай цішыні, рацыя нічога не перадавала. З вялікім засмучэннем, ён кінуў бескарысную сувязь і злосна прагаварыў пра сябе некалькі лаянкавых слоў. Паглядзеў на радавых салдат, засмучаючы сябе няпоўным атрадам замацаваных да яго байцоў.
Аб радавым Зуйко быццам бы зусім забыліся. А ён ужо збудаваў паміж прыступкамі над абрывам масток з драўляных рэшткаў і правадоў, і падняўся на другі паверх. Салдат узяў пісталет у рукі і павольна ішоў па калідоры другога паверха, ступаючы на захламлёную падлогу. Пад падэшвамі, нібы дробкі, хрусцелі трэскі ад разарваных дзвярэй. Калідор, дзе злева толькі ваконныя праёмы, а справа кабінеты, быў жудасным. Чорныя плямы ад выбухаў і рэдкія сляды ад куль маляваліся на сценах. Зуйко непахісна выконваў задачу: пільна ішоў наперад, з асцярожнасцю, па чарзе зазіраў у кожнае памяшканне, размахваў зброяй. Лётала мёртвая цішыня. Ляжала мноства забітых целаў у цывільным, як кучамі, так і паасобку, як раскіданыя лялькі. Невялікія вочы маладога салдата не палохаліся мерцвякоў, Зуйко быў толькі здзіўлены жудаснай крывавай расправай над ні ў чым невінаватымі людзьмі.
На першым паверсе ўсе насцярожыліся, калі праз нейкі час з другога паверха пачуўся грукат, быццам нешта ўпала, разбілася на кавалкі. Гэта была адзіная ваза, якая цудам змагла ацалець у бітвах і пасля бамбаванняў. Але, радавы Зуйко, які спешна вяртаўся назад да камандзіра, зачапіў яе сваім цяжкім чорным абуткам. Ён хутка перабіраў ногі, спускаўся па лесвіцы.
Камандзір! адчуваючы холад, сказаў ён. Чалавектамчалавек! крыху заікаючыся, таропка паведаміў малады салдат.
Агуркоў і Мельнік адразу павярнуліся на голас, адкінуўшы загад сачыць за сумным архітэктурным краявідам. Тады камандзір рэзка павярнуў галаву і зірнуў сярдзітымі вачыма ў іх бок, прымусіў салдат вярнуцца да сваіх абавязкаў. І тут жа павярнуў галаву на занепакоенага салдата Зуйко.
Вораг? падхапіўшы аўтамат і звесіўшы бровы, спытаў Катляроў.
Цывільны.
Камандзір здзівіўся, затым зноў адвёў свой погляд ад схуднелага твару радавога Зуйко і аслабла звярнуўся да астатніх:
Вы, двое, заставайцеся тут. Глядзіце ўважліва.
А пасля, не губляючы часу, хутка пакрочыў да лесвіцы.
Зуйко?! За мной! злосна, быццам адчуваючы нейкую здраду, сказаў Катляроў.
Яны разам акуратна падняліся па паўразбуранай лесвіцы на другі паверх. Пакінуўшы Агуркова і Мельніка на першым.
Тым часам, за сценамі карціннай галерэі, сціхла змрочнае надвор'е. Ужо не было відаць халодных кропель дажджу. Стаяла цішыня і выразна праглядалася разбітая архітэктура горада. Іван Агуркоў, крыху схаваўшыся, стаяў ля ўваходу. Ён адчуваў усю тую ж лянівасць і трапятанне, не жадаючы звязвацца з праціўнікам. Яго хударлявае цела не дрыжала ад страху і холаду, расслаблена абапіралася а сцяну. Цяпер Іван млява глядзеў на шэрыя разваліны і думаў пра дом. Свежае ранішняе паветра пасля дажджу, якім дыхаў Іван, нагадвала аб свабодзе.