Вочы Аляксея Пятровіча ўважліва вывучалі твар журналіста:
Дык што, берацеся за справу? Ці мне пашукаць іншага аматара гістарычных таямніц і загадак, здатнага да прыўкраснага пісьменства?
З ПРАТАКОЛА АГЛЯДУ МЕСЦА ЗЛАЧЫНСТВА
На месцы злачынства было выяўлена цела мужчыны, на выгляд 5560 гадоў. Цела знаходзілася ў сядзячай позе ў фатэлі за пісьмовым сталом. Паводле папярэдняга заключэння прычынай смерці стала асфіксія. Потым у мёртвае цела быў уваткнуты нож. Слядоў барацьбы каля трупа не выяўлена мужчына не супраціўляўся, што можа сведчыць пра блізкае знаёмства ахвяры і забойцы.
На грудзях да вопраткі пацярпелага шпількай прымацаваная белая ружа.
Панятыя апазналі ў забітым мужчыне свайго суседа гаспадара кватэры Грацыяна Пашкоўскага. Па іх словах, пацярпелы вёў замкнёны лад жыцця, з іншымі суседзямі блізкіх кантактаў не меў. Суседзі не змаглі паведаміць, ці знікла што-небудзь з кватэры Пашкоўскага пасля смерці, бо ў госці да яго пры жыцці не хадзілі.
Разам з тым яны заявілі, што раз на месяц у Пашкоўскага збіраліся госці на нейкія вечарыны, на іх было нешматлюдна і ціха. Чым займаўся Пашкоўскі з гасцямі, высветліць пакуль не ўдалося.
У шафе каля акна частка кніг была знятая з паліцы і складзеная на падлозе, аднак не ўдалося высветліць, зрабіў гэта зламыснік або сам Пашкоўскі яшчэ да сваёй смерці.
7 кастрычніка 1927 года
Подпіс: Старшы супрацоўнік аператыўных даручэнняў Васільчук.
1927, кастрычнік
Антон Хлюдзінскі адчуваў, што па спіне ў яго сцякае кропля поту. У памяшканні не было занадта горача, але музейшчыка настолькі перапаўнялі эмоцыі, што пачуваўся ён так, быццам у спякотны ліпеньскі дзень прыйшоў на гарадскі пляж у цяжкім зімовым кажуху.
Насамрэч, вядома, быў перад ім ніякі не пляж, а памяшканне акругкама партыі дакладней, кабінет сакратара акруговага камітэта партыі таварыша Стахевіча.
Памяшканне ўражвала нейкай несувымернасцю чалавеку: гэта быў вялізны пакой, дзе знаходзілася ўсяго толькі адна асоба. Ладную частку займаў даўжэзны грунтоўны стол, лакавая паверхня якога блішчэла халоднымі маціцовымі плямамі ад святла з вокнаў. Наўкруг стала былі расстаўленыя крэслы, выгляд якіх сведчыў, што трапілі яны сюды, хутчэй за ўсё, з былога панскага дома выгінаста-фігурыстыя ножкі, мяккія сядушкі Кантраставалі з гэтай дарэвалюцыйна-фанабэрыстай спадчынай толькі аскетычна голыя сцены: адзіным упрыгожаннем на іх быў партрэт Леніна.
Візіт сюды не прадвяшчаў Хлюдзінскаму нічога добрага Антон гэта зразумеў адразу па тым халодным тоне, якім яму быў перададзены выклік. Праўда, ён не мог даўмецца, што магло стаць прычынай незадавальнення партыйнага начальства. Справы ва ўстанове ішлі няблага, музейныя фонды папаўняліся цікавымі экспанатамі
Таварыш Хлюдзінскі? у сакратара камітэта быў круглы, як дарэвалюцыйны пятак, твар і высокі сіпаты голас. Праходзьце, таварыш, распавядайце, як у вашым нашым краязнаўчым музеі справы ідуць.
Гаспадар кабінета нават не падумаў падняцца са свайго крэсла з прыгожай разьблёнай спінкай насустрач наведніку. Прысесці ён таксама не прапанаваў, што ўмацавала госця ў нядобрым прадчуванні. Хлюдзінскі зрабіў з добры дзясятак крокаў, пакуль дайшоў да стала. Міжволі ў яго мільганула думка, што ў такім кабінеце маглі б спакойна размясціцца на пражыванне дзве сямі, ды яны яшчэ б і не дужа заміналі адна адной
Добра ідуць справы, таварыш сакратар. Людзі прыходзяць паглядзець экспазіцыю, цікавяцца нашымі экспанатамі. Мы таксама не сядзім склаўшы рукі працягваем збіраць цікавыя рэчы ў нашым краі, каб паказаць яго багацце, яго насычаную гісторыю.
Вось-вось, пра гэта я і хацеў якраз пагаварыць, перапыніў госця партыйны начальнік. Твар Стахевіча адразу быццам закамянеў. Скарга на вас прыйшла, таварыш дырэктар музея. Скардзяцца нашы савецкія грамадзяне на ваш, можна сказаць, несавецкі, някласавы падыход у паказе гісторыі ў музеі.
А хто скардзіцца? не ўтрымаўся Хлюдзінскі.
Нашы. Савецкія. Грамадзяне, адсякаючы кожнае слова, паўтарыў партыйны сакратар. Ён пастукаў пальцам у нейкую паперчыну, што ляжала перад ім на стале. Яны пішуць, што вы для музея найперш збіраеце рэчы са старых панскіх сядзіб розныя ідэалістычныя карціны, дываны, кнігі, выдадзеныя ў буржуазную і дабуржуазную эпоху, нейкія прадметы ад царкоўнікаў Пры гэтым вы зусім не стараецеся адлюстраваць жыццё прадстаўнікоў працоўнага класа і сялянства! А калі і закранаеце сялянства, то звяртаецеся да самых цёмных забітых куткоў, якія сведчаць пра яго прыгнечанасць, запісваеце нейкія старыя жніўныя або калядныя песні, казкі, выцягнутыя са спарахнелых бабчыных куфраў