1
protokół 1. zapis wszystkiego, co zostało powiedziane podczas narady, zebrania lub posiedzenia; 2. protokół dyplomatyczny to zbiór reguł postępowania obowiązujących podczas oficjalnych spotkań władców lub ambasadorów różnych państw; pojęcie o znaczeniu zbliżonym do znaczenia wyrażenia etykieta (dworska); w niniejszym zdaniu możliwe oba znaczenia. [przypis edytorski]
2
oczów dziś popr. forma D. lm: oczu. [przypis edytorski]
3
zapytać się (reg.) zapytać. [przypis edytorski]
4
pałasz rodzaj białej broni, podobny do lekkiego miecza, o prostej, dość długiej i wąskiej głowni, w Polsce używany od XVI do XIX w. [przypis edytorski]
5
ślepa babka dziś raczej: ciuciubabka, zabawa, w której jedna osoba z zawiązanymi oczami ma za zadanie złapać lub dotknąć jednego z pozostałych graczy, aby ten przejął jej rolę. [przypis edytorski]
6
Jeśli wasza królewska mość pozwoli, będę go odwiedzała codziennie zdanie w formie grzecznościowej: zaimek go oznacza tutaj Maciusia. [przypis edytorski]
7
lokaj służący. [przypis edytorski]
8
perski proszek substancja służąca dawniej do zwalczania owadów, zwłaszcza pcheł, uzyskiwana z wysuszonej i sproszkowanej rośliny, zwanej wcześniej złocieniem dalmatyńskim, a dziś raczej wrotyczem dalmatyńskim (łac. Pyrethrum cinerariaefolium a. Tanacetum cinerariifolium). [przypis edytorski]
9
milicjant formacja, która pilnuje porządku w kraju Maciusia, nosi nazwę policji, ale jej funkcjonariuszy autor nazywa często milicjantami. Milicja i policja to wyrazy bliskoznaczne, oba oznaczają zorganizowaną grupę ludzi przygotowanych do walki, których obowiązkiem jest pilnować porządku i zapewniać spokój w społeczności, np. w mieście czy w państwie. Nazwa policja pochodzi od łac. politia i gr. politeia, a te słowa oznaczały pierwotnie sztukę zarządzania miastem, utrzymywania porządku w mieście, zaś milicja wywodzi się od łac. militia, co znaczyło: służba wojskowa. W Polsce przed II wojną światową używano obu tych słów, w latach 19441990 stróżów prawa nazywano oficjalnie Milicją Obywatelską, a potem przywrócono nazwę Policja. [przypis edytorski]
10
Dormesko nazwisko znaczące, utworzone od czas. oznaczającego spanie w językach romańskich: fr. i hiszp. dormir, wł. dormire. [przypis edytorski]
11
oddział (tu daw.) klasa. [przypis edytorski]
12
szkoła powszechna dziś: szkoła podstawowa. [przypis edytorski]
13
Kto śpi, ten nie grzeszy (łac. Qui dormit, non peccat) fragment żartobliwego powiedzenia popularnego w średniowieczu. [przypis edytorski]
14
wierzaj dziś popr. forma 2 os. lp tr. rozkaz.: wierz. wierzaj mi pan dziś popr. forma grzecznościowa: proszę mi wierzyć a. niech mi pan wierzy. [przypis edytorski]
15
portfelu dziś popr. forma D. lp.: portfela; portfel (z fr. portefeuille: portfel, daw. także: teczka na dokumenty) tu: teczka na dokumenty. [przypis edytorski]
16
Dolce far Niente (wł.) tu: nazwisko znaczące, utworzone z wł. powiedzenia dolce far niente, opisującego słodkie lenistwo, miłe nicnierobienie. [przypis edytorski]
17
wiorsta daw. jednostka odległości, ok. 1 km. [przypis edytorski]
18
milicjant formacja, która pilnuje porządku w kraju Maciusia, nosi nazwę policji, ale jej funkcjonariuszy autor nazywa często milicjantami. Milicja i policja to wyrazy bliskoznaczne, oba oznaczają zorganizowaną grupę ludzi przygotowanych do walki, których obowiązkiem jest pilnować porządku i zapewniać spokój w społeczności, np. w mieście czy w państwie. Nazwa policja pochodzi od łac. politia i gr. politeia, a te słowa oznaczały pierwotnie sztukę zarządzania miastem, utrzymywania porządku w mieście, zaś milicja wywodzi się od łac. militia, co znaczyło: służba wojskowa. W Polsce przed II wojną światową używano obu tych słów, w latach 19441990 stróżów prawa nazywano oficjalnie Milicją Obywatelską, a potem przywrócono nazwę Policja. [przypis edytorski]
19
kinematograf (daw.) kino. [przypis edytorski]
20
doktór dziś popr.: doktor. [przypis edytorski]
21
zgryzota zmartwienie. [przypis edytorski]
22
siłaczów dziś popr. forma D. lm: siłaczy. [przypis edytorski]
23
dwadzieścia tu popr. forma D. lm r.mos.: dwudziestu (jako że mowa o łapaczach, czyli mężczyznach zajmujących się łapaniem zbiegów). [przypis edytorski]
24
łapaczów dziś popr. forma D. lm: łapaczy. [przypis edytorski]
25
wymamić a. wymanić (daw. pot.) wyłudzić, uzyskać podstępem lub natrętnymi prośbami. [przypis edytorski]
26
mistrze dziś popr. forma M. lm: mistrzowie. [przypis edytorski]
27
iluzjon (daw.) kino. [przypis edytorski]
28
stalka a. stalówka w czasach, w których powstała ta książka, pisano piórem, przy czym tzw. wieczne pióra były drogie, więc dzieci w szkołach używały zwykle pióra składającego się z podłużnej drewnianej obsadki z zamocowaną metalową stalówką, którą maczało się co chwilę w kałamarzu z atramentem. Długopis został wynaleziony w 1938 r., a do powszechnego użytku wszedł znacznie później. [przypis edytorski]
29
maciuśka tu: stalówka marki Maciuś (zapewne słowo wymyślone na bieżąco przez autora). [przypis edytorski]