20
panny dworskie nazwiska dworzan i służby autentyczne, wzięte z Jagiellonek Przeździeckiego. [przypis autorski]
21
dziewosłęb (daw.) swat, pośrednik przy zawieraniu małżeństwa. [przypis edytorski]
22
Pewnikiem otrzymała zapowieść od jakiego zamorskiego króla, jako niebawem dziewosłębów przyśle do czasu wstąpienia na tron Anna Jagiellonka nie była zamężna, wyszła dopiero w wieku 52 lat za Stefana Batorego. [przypis edytorski]
23
sromać się (daw.) wstydzić się. [przypis edytorski]
24
A jej miłość się sroma, sama nie wie, co począć; nie dziwota: wszak ci młoda jak jagoda, jeszcze jej nie pora. ironiczne: Anna Jagiellonka miała w tym czasie 49 lat. [przypis edytorski]
25
zaradzić się tu: poradzić się, prosić o radę. [przypis edytorski]
26
Rozumiecie może, com jest ślepa albo głucha (daw.) myślicie pewnie, że jestem ślepa albo głucha. [przypis edytorski]
27
dawać pozór (daw.) uważać na coś, pilnować czegoś. [przypis edytorski]
28
pogwarka (daw.) rozmowa. [przypis edytorski]
29
żali, zali a. azali (daw.) czy, czyż; czyżby. [przypis edytorski]
30
fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) damy dworu, stałe towarzystwo królowej lub księżnej. [przypis edytorski]
31
jasyr niewola tatarska. [przypis edytorski]
32
połowica (tu daw.) połowa. [przypis edytorski]
33
cale (daw.) wcale; zupełnie, całkiem. [przypis edytorski]
34
wielebna przeoryszo ironiczne: dziewczyny zarzucają starszej koleżance, że jest tak surowa, jak matka przełożona w zakonie. [przypis edytorski]
35
Matuzal a. Matuzalem (bibl.) postać z biblijnej Księgi Rodzaju, dziadek Noego. Wg Biblii żył 969 lat. [przypis edytorski]
36
kolebka na pasach luksusowy pojazd konny, którego pasażerowie siedzieli w kabinie zawieszonej na skórzanych pasach, żeby mniej odczuwali wstrząsy na nierównych drogach. [przypis edytorski]
37
infantka (z hiszp.) córka króla, ewentualna następczyni tronu. [przypis edytorski]
38
dawno już bowiem nikt ze dworu nie zaglądał do Ujazdowa Anna Jagiellonka była skłócona z bratem i jego dworem. [przypis edytorski]
39
aboli (daw.) albo, lub też. [przypis edytorski]
40
rozsuć się (daw.) rozsypać się. [przypis edytorski]
41
krubeczka, krubka a. krobka skrzynka lub koszyczek z kory. [przypis edytorski]
42
podzieć dziś: podziać. [przypis edytorski]
43
Gość przyjechał () z Warszawy Ujazdów znajdował się wówczas pod miastem. Odległość między Zamkiem Królewskim w Warszawie a Zamkiem Ujazdowskim wynosi ok. 4 km. [przypis edytorski]
44
warza (daw.) gotowane jedzenie. [przypis edytorski]
45
Zygmunt August (15301572) król polski w latach 15481572. [przypis edytorski]
46
Barbara Radziwiłłówna (ok. 15201551) druga żona króla Zygmunta Augusta, córka hetmana wielkiego litewskiego Jerzego Radziwiłła, wdowa po wojewodzie Stanisławie Gasztołdzie. Była wyjątkowo piękna; król zakochał się w niej jeszcze za życia swojej pierwszej żony, a owdowiawszy wziął z Barbarą tajny ślub, wbrew woli polskich magnatów. Barbara zmarła młodo, prawdopodobnie na raka, ale plotki mówiły, że została otruta z rozkazu królowej Bony, matki króla. Wielka miłość Zygmunta do Barbary stanowi temat wielu utworów literackich i filmowych. [przypis edytorski]
47
Laudetur Jesus Christus (łac.) niech będzie pochwalony Jezus Chrystus. [przypis edytorski]
48
tuszyć (daw.) myśleć, być przekonanym; spodziewać się. [przypis edytorski]
49
miasto (tu daw.) zamiast. [przypis edytorski]
50
zyszcze dziś popr. forma: zyska. [przypis edytorski]
51
wotywa msza wotywna, odprawiana w czyjejś intencji. [przypis edytorski]
52
antykamera (daw.) przedpokój, poczekalnia. [przypis edytorski]
53
przecz (daw.) dlaczego. [przypis edytorski]
54
słabym jest dziś: jestem słaby, choruję. [przypis edytorski]
55
Cóż mi grozi? Jeszcze śmierć daleka ode mnie; wszak pamiętasz, co nam obojgu Cyganka wróżyła? podanie wspominane w historii. [przypis autorski]
56
wyrugowan wyrugowany, wygnany. [przypis edytorski]
57
żywot (tu daw.) brzuch. [przypis edytorski]
58
czerwony a. czerwony złoty dukat, polska moneta ze złota, warta ok. 5 złotych srebrnych. [przypis edytorski]
59
wiązanie tu: prezent imieninowy; imieniny Anny przypadają 26 lipca. [przypis edytorski]
60
kukiełeczka a. kukiełka tu: bułka pszenna w kształcie lalki. [przypis edytorski]