Мы, хоць і не басота, але выпіць не зашкодзіць, Лабановіч спрактыкавана нахіліў рыльца да сваёй і Янкелевай чарак.
Глядзі Янка, пі, але без перабору, скрыпач узяў пляшку і манетай прадрапаў на этыкетцы рыску, за яе не пераходзь, а не тое будзе, як у той Амерыцы.
Не малы, памятаю, Лабановіч паправіў бінт на збітай руцэ.
Агімула фаірыд! недаверліва прамовіў скрыпач на ідыш; маўляў: я ў гэта веру такжа, як у тое, што на небе існуе кірмаш!
Хросны пытальна зірнуў на Янкеля.
Наш Янка хлопец памяркоўны і талерантны, патлумачыў той, але, як выпе больш за сваю норму, хапае більярдны кій і ну дубасіць мудзіл! Пакуль усіх не пакладзе, не супакоіцца.
Цалкам даравальная хіба, дыпламатычна пагадзіўся былы бутлегер.
Мы ж з хлопцамі як у ваду глядзелі, працягваў Фінберг, баяліся яго аднаго ў тую Амерыку выпраўляць. Упільнаваць не было каму, вось і кульнуў залішнюю чарку. А тут цэлы натоўп мудзіл. Наш Янка, як і мае быць, адразу за кій. Добра-такі паганяў: аднаму руку зламіў, другому ключыцу, трэцяму ажно пяць рэбраў. На дзень усяго з-пад увагі яго выпусцілі.
Як гэта, на дзень? разгубіўся Хросны. Дык колькі ж дабірацца да той Амерыкі?
Як на Студэбекеры брукаванкай, то дзве гадзіны, спакойна растлумачыў Лабановіч, а цягніком
Скончыць фразу ён не паспеў за расчыненымі вокнамі бахнулі стрэлы.
Халера ясна! прагучала следам.
Чуйнае вуха Хроснага беспамылкова злавіла ў лаянцы тыпова жандарскую інтанацыю.
Заўсёднікі Рыгі і нават пейсаты шынкар пасыпалі на вуліцу. Абачлівы Хросны асцярожна падаўся да адчыненага вакна.
На плошчы перад касцёлам ваяўніча высіўся вершнік-паліцыянт туга перацягнуты рыпучай скураной партупеяй. З рулі ўзнятага рэвальвера сцякаў тонкі струмок блакітнага дыму. Белы конь злосна фыркаў.
Што, уцячы ад мяне хацеў? паліцыянт дзьмухнуў у рулю і па-каўбойску крутануў барабан. Толькі яго ў нашым мястэчку не ставала!
Хросны крыху пасунуў фіранку і працягваў назіраць з-за яе. Па сітуацыі, яму трэба было неадкладна кідацца на ўцёкі, але інтуіцыя і жыццёвы досвед падказвалі, што панікаваць зарана.
Паліцыянт апусціў зброю ў расшпіленую кабуру і злосна зірнуў на местачкоўцаў.
Чаго вылупіліся?
А што, нельга? Лабановіч нахабна выйшаў наперад. Так, пан паліцыянт трапна сталяе, але зняць небараку з крыжа будзе значна цяжэй.
Да Хроснага дайшло: прадстаўнік улады зявіўся не па яго душу. Пэўна, у патрыярхальнай Яблонаўшчыне абявіўся злодзей яшчэ страшнейшы за амерыканскага камінтэрнаўца. Уцякач без ваганняў выйшаў на падворак і нібыта раўнадушна глянуў на званіцу.
На графітна-чорным касцёльным крыжы пагойдваўся застрэлены паліцыянтам жораў у піянерскім гальштуку, той самы, які прывітаў Хроснага і Янку клёканнем у Яблонаўшчыне. Неберака звісаў на гальштуку з каванай папярэчыны, нібы шыбенік.
Паліцыянт пачухаў патыліцу самому на званіцу было не ўскараскацца. Стралок навязаў каня і падаўся выклікаць па тэлефоне пажарных.
Местачкоўцы зедлівымі жарцікамі і хабёльскімі кпінамі прывіталі зяўленне чырвонай машыны з рассоўнымі драбінамі. Мёртвага жорава ў чырвоным гальштуку знялі за колькі хвілін. І тут пана паліцыянта чакала яшчэ адна прыкрая неспадзяванка. Да доўгай птушынай лапы мацавалася колца-капсула з пасланнем:
Міхась стаіць адзін на пні,
Ў задуме твар яго ружовы.
Ён думае аб светлым дні,
Калі сустрэнецца з Яжовым!
Піянерская дружа імя сталінскага наркама таварыша Яжова шчыра вітае сваіх прыгнечаных братоў у Заходняй Беларусі! Мацуйцеся, вызваленне не за гарамі!
Разумею цяпер, чаму з выраю журавы на Палессе ляцяць! ацаніў неасцярожна зачытанае паліцыянтам Янка Лабановіч.
І па той бок мяжы суцэльная бездухоўнасць, жахнуўся Хросны, калі нават малыя дзеткі так ад шчырага сэрца забаўляюцца!
І куды толькі нашаму брату-беларусу ў гэтым свеце падацца? уздыхнуў Янкель. Хіба, у Злучаныя Штаты?
Напэўна. Тонкія губы ўцекача сціснуліся, як цагліны ў сцяне, маршчыны акрэсліліся. Дык, што вы пра Амерыку казалі? Колькі да яе цягніком дабірацца?
Дакладна не памятаю, Лабановіч выцягнуў з кішэні газетную выразку з чыгуначным раскладам руху. Так-так-так Са станцыі Яблонаўшчына да паўстанку Амерыка адна гадзіна сорак пяць хвілін. Ну, і да мястэчка пехатой хвілін дзесяць.