— Ой, памыляешся, памыляешся, — са скрухай загаварыў завуч. — Трэба глядзець у сутнасць. І ў сутнасць з’явы, а не ў сутнасць нейкага кодэксу. А сутнасць у тым, што рыцары, іх ордэн — самастойныя. Разумееш — са-ма-стой-ны-я! Вось сёння ў школе ёсць вучнёўскі актыў школы. Ён самастойны? — хутка спытаў Шаноўны.
— А чаму не? — запытаў у сваю чаргу Генадзь, не разумеючы, куды вядзе гаворку завуч.
— А таму не, што працуе ў школе, пад неназойлівым кіраўніцтвам педагагічнага савета, і ў савета ж просячы падтрымкі і дазволу на розныя свае мерапрыемствы. Справы актыву непарушна звязаны са школай, з выхаваўчым працэсам. А рыцары хоць і ў школе, але іх планы і дзеянні ад школы мала залежаць. Ты разумееш?
— Разумею, — кіўнуў Генадзь.
— Тады ідзем далей. Я — не супраць рыцарства, малайцы хлопцы. Але хоць ты імі нібыта і кіруеш, але кіраванне тваё фіктыўнае. Бо ў цябе самога ніякай ідэйнай базы кіравання няма. А гэта азначае, што ў любы момант рыцарства можа пайсці зусім у не той бок. З’явіцца ў ім лідэр з ідэйнай базай — пойдуць за ім. І самае страшнае, што ідэйная база можа быць самой рознай. Як рознымі былі і рыцары: быў Айвенга, але былі і крыжакі, што няслі смерць. Дзе ўпэўненасць, што заўтра гонар рыцараў не перарасце ў самалюбаванне, і рыцары не стануць лічыць сябе не проста лепшымі, а вышэйшымі за іншых?
— А... што тады робіць? — разгубіўся Генадзь.
— Што рабіць? Не дапусціць гэтага. Дарэчы, з’яўленне рыцарства чаму адбылося, як думаеш?
— Бо няма камсамола.
— Але ж ёсць БСМ, БПСМ... Чаму ў школе не створаны пярвічкі гэтых арганізацый? І сам ты, дарэчы...
— Ды... Быў я ў іншых школах. Нейкая несур’ёзнасць у арганізацыях гэтых. Слоў многа, а спраў — няма.
— Правільна, больш гаварыльні, пустэчы. А месца не можа доўга пуставаць. Таму і з’явіліся рыцары. Бо маладзёжнае аб’яднанне — патрэбнасць маладых. Вось яны і аб’ядналіся. Ты ўпусціў момант, ці нехта яго ўпусціў — не ў гэтым справа.
— А ў чым тады?
— Ты яшчэ не зразумеў? — Мікалай Васільевіч пільна глянуў у вочы Генадзю, і той адвёў позірк у бок. — Чаму вучаць рыцары? У іх кодэксе ёсць пункт аб радзіме? Аб ветэранах вайны? Кім яны хочуць стаць? Касмапалітычнымі абаронцамі слабых, ці патрыётамі сваёй радзімы?
— Мне здаецца, ды і самі ж Вы казалі, што там добрыя хлопцы.
— І патрыёты з іх самі сабой атрымаюцца, так?
— Думаю, так, — нясмела адказаў Генадзь.
— Не, само сабой нічога не атрымліваецца. Нічога і ніколі. Запомні гэта.
— А што Вы прапануеце мне рабіць?
— Напачатку думаць. Многа думаць. І не спяшацца, не сячы з пляча. Праз тыдзень сустрэнемся. — Завуч хутка ўзняўся з крэсла.
Падхапіўся і Генадзь.
Каля дзвярэй завуч прытрымаў за локаць хлопца:
— Заўтра на першым перапынку пакліч да мяне вашу прыгажуню, Алу...