- Не зваліцеся! - сказаў Нэйлсан.
- Нізашто!
Нэйлсан сачыў за ім і, калі той знік за какосавымі пальмамі, застаўся стаяць каля акна. Потым цяжка сеў у крэсла. Няўжо гэта і быў той чалавек, якога Салі кахала ўсе гэтыя гады і якога так чакала. Якая страшная насмешка! Ён ашалеў раптам ад злосці. Хацелася ўсё ламаць вакол. Яго падманулі! Яны сустрэліся ўрэшце і не пазналі адно аднаго. Ён засмяяўся, смех яго рабіўся ўсё мацнейшы, нагадваў істэрыку. Богі жорстка пакпілі з яго. А цяпер ён ужо стары...
Урэшце прыйшла Салі і сказала, што пара абедаць. Ён сядзеў насупраць яе і спрабаваў есці. Што б яна сказала, калі б даведалася, што гэты таўстун, які вось тут толькі што сядзеў у крэсле, той самы каханы, якога яна ўсё яшчэ помніла. Шмат гадоў таму назад, калі ён ненавідзеў яе за тое, што яна так мучыла яго, яму было б вельмі прыемна гэта сказаць. Тады ён хацеў зрабіць ёй балюча, як рабіла яму яна, таму што яго нянавісць было тое ж каханне.
Але цяпер яму было ўсё адно. Ён абыякава паціснуў плячыма.
- Што хацеў гэты чалавек? - спыталася Салі.
Ён памарудзіў з адказам. Яна таксама была старая. Тоўстая старая туземка. Цяпер ён розумам дайсці не мог, за што так моцна кахаў яе раней. Ён склаў да яе ног усе скарбы душы, але яны ён былі без патрэбы.
Дарэмна! Усё дарэмна!
Цяпер, калі глядзеў на яе, адчуваў толькі пагарду. Хопіць цярпець!
Ён адказаў:
- Гэта быў капітан са шхуны. Прыехаў з Апіі.
- Ага...
- Ён прывёз мне навіну з дому. Мой старэйшы брат захварэў, і мне трэба тэрмінова вярнуцца.
- Вы надоўга паедзеце?
Ён паціснуў плячыма.
Распавядаю я гэтую гісторыю ад першай асобы, хоць я не прымаў у ёй ніякага ўдзелу і не маю намеру прыкідвацца перад чытачом, нібыта ведаю больш, чым тут кажу. Як усё адбывалася - расказваецца дакладна, а чаму - пра гэта можна толькі здагадвацца, і, мабыць, маіх меркаванняў чытач і не прыме. Тут цяжка што-небудзь пэўна давесці. Але для тых, хто цікавіцца чалавечай душой, няма больш займальнай справы, чым адшукваць прычыны будучых учынкаў. Падрабязнасці гэтай гісторыі я пачуў выпадкова. Неяк мне давялося дні два-тры пажыць на адным з астравоў на поўнач ад Барнэо, і начальнік акругі ветліва запрасіў пагасцяваць у яго. Перад гэтым нейкі час я вымушаны быў вандраваць у вельмі складаных умовах, таму я шчыра ўзрадаваўся будучаму адпачынку. Некалі востраў карыстаўся папулярнасцю, быў тут нават свой губернатар. Аднак мінулі гады, і цяпер ужо нішто не нагадвала пра тыя лепшыя дні, акрамя вялікага мураванага дома, дзе раней жыў губернатар, а цяпер пасяліўся начальнік акругі, якому, між іншым, велічыня будынка не спадабалася. Тым не менш гэта быў добры дом - з вялікай гасцёўняй, сталовай чалавек на сорак, раскошнымі спальнямі з высокай столлю. Дом патроху руйнаваўся - сінгапурскія ўлады не спяшаліся раскашэліцца на рамонт; але мне дом падабаўся: масіўная мэбля надавала пакоям строгую ўрачыстасць, - і гэта забаўляла мяне. Сад каля дома быў такі вялікі, што гаспадар не мог дагледзець яго, і з цягам часу ён ператварыўся ў непраходны трапічны зараснік. Начальнік акругі Артур Лоў быў чалавек невысокага росту, гадоў пад сорак, спакойны і марудлівы, меў ён жонку і дваіх дзяцей. Лоў так і не здолеў абжыць гэтыя пустэльныя палацы, яны жылі па-паходнаму, нібыта ўцекачы з мясцін, ахопленых эпідэміяй, якія толькі і чакалі, што вось-вось перабяруцца ў другое больш звыклае ім месца.
Сям'я Лоў мне адразу спадабалася. Начальнік акругі быў чалавек ветлівы і далікатны, з пачуццём гумару. Упэўнены, што свае шматлікія службовыя абавязкі ён выконваў на выдатна, і пры гэтым з усяе сілы імкнуўся пазбегнуць афіцыйнага тону. У яго быў востры, але не злосны язык, ужываў ён багата жаргонных слоў. Люба было глядзець, калі ён гуляў са сваімі дзецьмі. Сямейнае жыццё, безумоўна, яму падабалася. Місіс Лоў была прыгожая маленькая жанчынка, пухленькая, цемнавокая, з цудоўнымі брывамі, не прыгажуня, але, безумоўна, даволі прывабная кабета. У яе быў здаровы выгляд і вясёлы нораў. Муж і жонка ўвесь час знаходзілі нешта смешнае і весела смяяліся адно з аднаго. Хоць іх жарты наўрад можна было назваць вострымі ці новымі, але яны так рагаталі, што і вы міжволі пачыналі смяяцца разам з імі.
Мне здалося, што яны былі радыя майму прыезду, асабліва місіс Лоў, таму што, акрамя догляду дзяцей, ёй больш не было чым займацца. На востраве жылі колькі эўрапейцаў, і ўсялякая цікавасць у іх адзін да аднаго даўно прапала; таму не паспеў я прыехаць на востраў, як адразу атрымаў запрашэнне ад місіс Лоў пагасцяваць у іх тыдзень, месяц альбо нават год. У дзень майго прыезду Лоў наладзіў абед, на які запрасіў усіх мясцовых начальнікаў: урадавага інспектара, доктара, настаўніка, начальніка паліцыі. Госці прыйшлі са слугамі, каб было каму прыслугоўваць за абедам. На другі дзень мы абедалі ўтраіх, і за сталом прыслугоўвалі толькі слуга містэра Лоў і мой, з якім я вандраваў. Прынеслі каву, і мы засталіся ўтраіх. Лоў і я запалілі цыгары.
- А мы раней сустракаліся, - сказала місіс Лоў.
- Дзе?
- У Лондане. На адным прыёме. Я пачула ваша прозвішча, калі вас нехта паклікаў. Гэта было ў лэдзі Кастэлан, у доме на Карлтан-Хаўс-Тэрас.
- Вось як! Калі ж гэта было?