Эн куоракка кимниин кэлбиккиний?
Көрөҕүн, ол санныгар түһэ сылдьар уһун баттахтаах уолу? Костя уутугар-хаарыгар киирэн үҥкүүлүү сылдьар Миша диэки ыйда, ити мин доҕорум Мишка. Биһигини манна университекка үөрэнэр биир дойдулаахпыт аҕалбыта. Куорат чахчы дьону уларытар быһыылаах: ол уол төрүөҕүттэн Гриша диэн ааттаах бэйэтэ манна кэлэн Николас буолбут. Тоҕо диэтэргин Николас Кейджкэ майгынныыр үһү.
Ама кырдьык дуо?
Бэйэҥ көр. Ол турар, диэт, Костя уолаттар ортолоругар табахтыы турар Гриша-Ник диэки ыйда. Кыыс, чочумча саҥата суох олорбохтуу түһэн баран:
Кырдьык, кыратык туга эрэ майгынныыр. Ордук ойоҕоһуттан көрдөххө. Оттон доҕоруҥ Миша үҥкүүһүт бэрдэ эбит дии! диэн саҥа аллайда.
Ол баҕас чуолкай, ол эрээри кини аҥаардас үҥкүүһүт эрэ буолбатах, кини дэгиттэр талааннаах уол. Холобур, үчүгэйдик уруһуйдуур. Оннооҕор боростуой харандааһынан, эбэтэр кирпииччэ тоорохойунан, чоҕунан, бэл диэтэр кумахха маһынан хайдахтаах курдук сурааһыннары сүүрэ сылдьан оҥорорун көрбүтүҥ буоллар, бэйэҥ соһуйуоҥ этэ. Оттон миэхэ, хомойуох иһин, итинник дьоҕур сыстыбатах
Ол оннугар эн математиккын, Мила уол санаатын өрө көтөҕө сатаата.
Ээ, ол диэн
Эн олимпиадаҕа барыларын сөхтөрбүтүҥ: ханнык эрэ ыраах улуустан кэлэн баран, манна сылы сыллаан анал оскуолаларга такайыллан үөрэнэр оҕолору кэннигэр хааллартаабытыҥ
Биһиги математикпыт курдук учуутал кинилэргэ баара саарбах. Итэҕэйиэҥ суоҕа, МГУ-ну бүтэрбит киһи.
Да-а? Хайдах эһиэхэ тиийэн хаалбытый?
Баппакка диэххэ сөп. Үөрэҕин бүтэрэн баран, Дьокуускайга ханнык эрэ институкка үлэлии сылдьан, профессоры кытары бурайсан оройуон киинигэр көспүт, онно да өр үлэлээбэтэх, туохтан эрэ сылтаан Хатыҥнаахха барбыт уонна онно олохсуйбут. Ол эрээри биһиэхэ даҕаны сүгүн-саҕын сылдьыбат, директоры, завуһу кытары мэлдьи тапсыбат аатырар, уопсайынан, майгытыгар биир дьиктилээх: киниттэн үрдүк дуоһунастаах дьону кытары бурайсар, хаһан да биир тылы булбат, куруук утарар идэлээх. Ол эрээри үөрэтэрэ чаҕылхай, ол иһин тулуйаллар.
Миша, олимпиада кэнниттэн эйигин Дьокуускайга математическай оскуолаҕа көһөрө сатаабыттарыгар тоҕо аккаастаммыккыный?
Билиэххин баҕарар буоллаххына, ити туһунан мин оннооҕор төрөппүттэрбэр да кэпсээбэтэҕим.
Тоҕо-о?
Итиччэ үчүгэй учууталлаах эрээрибин тоҕо ханна эрэ көһө сатыахпыный? Уопсайынан, аһара онно-манна талаһа сатаабаппын. Баҕар, аһара математиканан үлүһүйэрбиттэн буолуо, биир үксүн бэйэм бэйэбэр сылдьарбын ордоробун, этэллэрин курдук «коммуникабельнайа суохпун». Оттон Миша туһа туспа. Кини дьону кытары түргэнник билсэр, хаһан да кыбыстыбат, кимтэн да толлубат. Көрөҕүн, билигин даҕаны ити хаһан да харахтаабат уолаттарын ортолоругар адьас бэйэ киһитэ буолан хаалбыт дии.
Хайа, пиибэлии тураллар дии? кыыс маҥнайгынан бэлиэтии көрдө.
Дьэ, ити баҕас куһаҕан. Мишка собуоттанан бардаҕына тохтуур аата суох буолааччы.
Оччоҕуна бу киэһэ эрэйдииһик дии!
Хомойуох иһин, оннук да буолуон сөп. Туормас диэн суох киһитэ.
Бэйэтэ талбытынан сырыттын ээ.
Мишка туохха эмэ түбэстэҕинэ эппиэтинэһи мин сүгэрбэр тиийэбин. Хайдах бииргэ кэлэн баран, атырдьах салаатыныы, арахсан хаалыахпытый?
Оччоҕуна иннэлээх сап курдук бииргэ сылдьаҕыт дуо?
Оннугар тиийиллэр.
Миша, кини туһунан кэпсэтэллэрин сэрэйбиттии, пиибэтин иһэ охсоот, чугастыы турар урнаҕа кураанах бытыылкатын бырахта уонна Костялаахха утары хааман кэллэ.
Привет. Милаҕын дуо? диэтэ кини, мичээрдии-мичээрдии. О-о, ити мичээри тулуйар кыыс аҕыйаҕа буолуо!
Привет. Милабын, кыыс уол кини аатын билэриттэн иһигэр соһуйдаҕа, ол эрээри саҥарбата.
Оттон мин Мишабын, диэт, кини Мила аттыгар олордо, Костик мин туспунан кэпсээтэ ини?
Кэпсээтэ.
Туох диэтэй? Миша төһө да мичээрдиирин тохтоппотор, хараҕа тымныынан хаарыйда.
Үчүгэйи эрэ эттэ. Талааннаах диэтэ, үҥкүүһүт, ырыаһыт, уруһуйдьут Таҥара эйигин айарыгар атыттардааҕар арыый да уһуннук бодьуустаспыт быһыылаах.
Мин эмиэ инньэ дии саныыбын, уол кыыһы тонолуппакка одуулаата.
Ол өйдөнүллэр: тыа быыһыгар соһуччу саспыт дьэҥкир уулаах күөл аттыгар хайаан да тохтуугун, ыраас уутунан сайҕаныаххын, чуумпу долгураҥын көрөн уоскуйуоххун баҕараҕын. Ол тэҥэ Мила киһини тардар ураты кэрэ, ыраас сэбэрэлээх. Кыыс арааһа уол киниттэн хараҕын араарбакка көрөрүттэн бэйэтин табыгаһа суохтук сананна, кыбыһынна эрээри, кэпсэтиини салгыырыгар тиийдэ:
Ол эрээри айылҕа биэрбит кыаҕын сатаан таба туһаныахха наада, диэтэ.
О-о, төрүт куттаныма, тоҕо диэтэргин ити чааһыгар мин эгоиспын, бэйэбэр баар дьоҕурбуттан граммы да сүтэрбэккэ, барытын сүүс бырыһыан туһаныам, уол хоруйа бэлэм буолан биэрдэ, ама итини утары туох диэххиний? Мила туох да диэбэтэ. Эгэ Костя саҥарыа дуо? Өскөтүн музыка тыаһаабата буоллар, бырдах дыыгыныыра кытта иһиллиэ эбит. Миша саамай абааһы көрөрө, атыҥырыыра, куттанара чуумпу. Онон ити чуумпуну бастакынан кини кэстэ:
Эһиги пенсионердар курдук тоҕо чуҥкуйдугут?
Төрүт да чуҥкуйбаппыт, кэпсэтэ олоробут, Костя саҥата «эн кэлэн мэһэйдээтиҥ» диэбиттии иһилиннэ. Ол эрээри Миша итиннэ суолта биэрбэтэ: кыра аайы ымыттан, сэниэтин эһэн бэрт. Кини бэйэтин сыалын-соругун билэр уолчаан быһыытынан:
Мила, Костя үҥкүүлээбэтин мин билэбин, онон эн биһиги баран үҥкүүлээбэппит дуо? диэтэ.
Үҥкүүлээччилэр миигинэ да суох элбэхтэр быһыылаах, Мила аккаастана сатаата да, туһа суох. «Саха ньоҕой, оҕото өссө ньоҕой» дииллэринии, Миша арахсан бэрт. «Суох» диэн тыл кинини хаһан да тохтоппот, төттөрүтүн эбии күүркэтэр.
Саатар биирдэ! Иһит эрэ, Леди Гага! Мишка музыка тэтимигэр сөп түбэһиннэрэн, хамсанан барда.
Мила, хайыыбын диэбиттии, Костя диэки көрөн ылла. Уол оҕото ити түгэни мүччү ыһыктыбакка, аны Костяттан көрдөспүтэ буолла:
Костик, төрүт куттаныма, Миланы в целости и сохранности төнүннэриэм! Хайдах чуҥкуйан олоруой?
Биллэн турар, үҥкүүлээҥ, Костик муҥнаах ити түгэҥҥэ атыны тугу этиэй?
Милалаах Миша иккиэн үҥкүүлүү бардылар. Ити былаһын тухары Костя төбөтүн туох санаалар ытыйбыттарын айбыт таҥара бэйэтэ билэр. Уол баҕар бэйэтиттэн бэйэтэ кэлэйэ, мөҕүттэ олороро буолуо («тугу да сатаабат, муҥкук киһибин!»), эбэтэр, Мишаҕа бүтэйдии кыыһырара буолуо («тоҕо дьоллоох түгэммин былдьыы сатыырый?»), Милаҕа кини буолбакка, Миша ордук барсар эбит диэн арыйыыттан күнүүлүүрэ буолуо, баҕар, кини олох да атын толкуйга ылларбыта буолуо («аттыгар үҥкүүлүү сылдьар мин аҕай дэспит кыргыттартан тоҕо Миша сэмэй Миланы ордороруй, дохсун, сытыы бэйэтэ итинник холку, нарын кыыска тоҕо тардыһарый?») Оттон Миша Милаҕа ылларбытын ама Костя хайаан сэрэйиэ суоҕай? Сэрэйэр. Леди Гага бүттэ. Онтон салгыы кими эрэ холбоотулар. Костя ырыаһыттары оччо-бачча араарбат. Кэмниэ кэнэҕэс уоллаах кыыс үҥкүүлээн бүттүлэр.
Хайа, Костик хайдахпытый? Табыллан, үчүгэй баҕайытык үҥкүүлээтибит быһыылаах ээ, көрдүҥ дии? Миша тэйиэ баара дуо, суох, хата, аттыларыгар ыскамыайкаҕа олордо.
Бэркэ үҥкүүлээтигит, ол эрээри эн сылайбатыҥ дуо? Костя Мишаҕа туһаайан эттэ.
Эс, билиҥҥиттэн сылайдахпыный? Мин ардыгар саныыбын ээ: адьас кырдьар сааспар диэри үҥкүүлүөм диэн.
Ол саҕана уларыйыаҥ, Костя саҥатыгар саарбахтааһын дорҕооно иһилиннэ.
Биллэн турар уларыйыам, ол эрээри формабын ыһыктыам суоҕа. Ити иннилэригэр-кэннилэригэр рюкзак иилиммит эр дьону көрдөхпүнэ, адьаһын хотуолуохпун баҕарабын. Өссө онтуларын тупсаран «авторитет» диэн ааттыыллар ээ, сордоохтор!
Ити кэпсэтии салҕаныаҕын, Мишаны Ник ыҥырда.
Эһиги Мишалыын наһаа ураты курдуккут, Мила, уол тэйбитин кэннэ, эттэ.