Вася Улятыныын Ойуунускай уонна Петровскай уулусса быһа охсуһуутугар турар икки этээстээх дьиэҕэ биир олус кыра хоско олороллоро. Ол да буоллар, кинилэргэ иккитэ-үстэ кууруһунан түмсэн турабыт. Маҥнай улахан уоллара төрөөбүтүн бэлиэтээн. Иккиһин хайа эрэ бырааһынньыкка уонна үсүһүн эксээмэн кэннэ Босяк төрөөбүт күнүн бэлиэтээн быһыылааҕа. Онон Босяктаах Уля ыалдьытымсах ыал этилэр диэххэ сөп. Гоша ол туһунан маннык суруйбут: «Баһылай быыкаайык хоско ийэтиниин, кэргэниниин, оҕолорунуун симиллэн олороллоро. Сөҕөрүм диэн баар ол хос сыыһыгар куурус оҕолоро бары субу-субу мустарбыт, хайдах батан эрэрбитин билигин сатаан санаабаппын. Баһылай ийэтэ Дьэбдьиэй, кэргэнэ Уля куруук үөрэ-көтө көрсөллөрө, арааһа, хайа да дьиэ киэҥиттэн, кыараҕаһыттан буолбакка, ыалдьыттары хайдах көрсөрүттэн сылааһа-тымныыта тутулуктанар быһыылаах».
Баһылай үөрэнэ киириэҕиттэн сүрүн дьарыга хоһоон этэ. Кууруспутугар икки поэттаахпыт: Баһылай Босяк уонна Сэмэн Попов. Иккиэн «Сэргэлээх уоттарыгар» сылдьаллара. Көхтөөхтөрө. Оччолорго куруһуогу Эрчимэн салайара. Биһиги үөрэнэ киирэрбитигэр «Сэргэлээх уоттара» хаһыат хас да миэтэрэ усталаах бүтүн истиэнэни ылар балаһанан тахсара. Сүрүн таһаарааччылар Н. Винокуров, И. Левин, о.д.а. уолаттар быһыылааҕа. Биһиги кэммитигэр элбэх дьоҕурдаах ыччат сылдьара: В. Дедюкин, В. Потапова, В. Хон, В. Иванов, П. Харитонов, А. Тарасов, В. Пермяков, М. Михайлова, Т. Алексеева, С. Попов, В. Босиков, о.д.а. Эрчимэн дьарыга үксүгэр айымньыны ааҕыы уонна ырытыы буолара. Биир-икки киһи айымньытын ырытыыга анаан ааҕаллара эбэтэр истиэнэ хаһыатыгар тахсыбыты сыаналыыллара. Эрчимэн биир эмэ устудьуону соруйан ырыттарара. Ол кэннэ атыттар «табыллыбыт, табыллыбатах», «үчүгэй, мөлтөх» диэбит санааларын тоҕотун дакаастыыллара. Егор Петрович бэйэтэ хаһан да быһаччы сыана быспат үгэстээҕэ. Туох эрэ санаа, уобарас баарын көрдөрө сатыыра. Ол гынан баран маннык гыннар тупсуох эбит диэбэтэ.
Куруһуокка сылдьыы булгуччута суоҕа, онон ким кэлэр кэлэр, кыттар кыттар буолара. Баһылай Босяк сырыттаҕына, көхтөөх буолара: сирэрэ, хайгыыра чопчу этэ. «Чэчиргэ» киириэн баҕарара да, кыайан баппатаҕа эбэтэр киирэн баран сыыйыллыбыта быһыылааҕа. Кууруска Баһылайдаах Сэмэн хоһооннорун Гошаҕа уонна миэхэ көрдөрөр эбиттэр. Мин сыаналыырым, оттон Гоша өйүгэр тутан, түмсүүлэргэ ааҕар буолара. Онон кууруска биллэллэрэ, кэрэхсэнэллэрэ. Баһылай хоһоону Сэмэнтэн ордук суруйабын диэн ааҕынара уонна ону аһаҕастык этэрэ. Кырдьык, Баһылай суруйуута ордук «минньигэс» буолара. Ол кини истиилин уратыта этэ. Уолаттар «Хомус» түмсүүгэ, суруйааччылар «чэппиэрдэригэр» сылдьаллара, Эрчимэн этиитинэн, устудьуоннарга суруйааччылары, ускуустуба үлэһиттэрин уонна тыйаатыр артыыстарын ыҥыран көрүһүннэрэллэрэ.
Устудьуоннуур кэмигэр Баһылай артыыс дьоҕура арыллыбыта. Учууталбыт В.Н. Протодьяконов бакылтыат уус-уран самодеятельноһын салайара. Онно хаста да пьеса туруорбуттара. Мин өйдүүрбүнэн, хайа эрэ казах суруйаачытын «Ини-бии» пьесатын тылбаастаан туруорбуттарыгар Баһылай сүрүн оруолу толорон биһирэммитэ. Аны «Улукбек» драмаҕа Улукбек оруолун оонньоон бэстибээл лауреата буолбута. Уопсайынан, Баһылай Босиков кыбыстан турбат майгылаах, туттарыгар-хаптарыгар артыыстыы маньыаралаах, үчүгэй тыллаах-өстөөх буолан, дьон иннигэр бэркэ көстөрө. Кини бу устудьуон кэмигэр ылбыт үөрүйэҕэ кэлин үлэтигэр-хамнаһыгар туһалаабыта.
Биирдэ, кураторбытын Е.П. Шестакову кутугунатан, бүтүн кууруһунан оччолорго саха тылын бастыҥ кэбиниэтин тэрийбит В.Ф. Афанасьев үлэтин-хамнаһын билсэ барар буоллубут. Тырааныспары үнүбэрситиэт хааччыйда. Оттон Кэптэнигэ хонукпутун уонна сырыыбыт бырагырааматын дойдулаах киһи Баһылай быһаарыста. Тиийээт, кэбиниэти көрдүбүт-иһиттибит, онтон биэчэрдээтибит: оскуола оҕолоро уонна устудьуоннар оонньоотубут, сынньанныбыт. Нөҥүө күнүгэр сэминээр. В.Ф. Афанасьев: «Сэминээр кэмигэр мин уруоктарбын солбуйуҥ, ким учууталлыы киирэр?» диэн турда. Биһиги: «Бэҕэһээ эт», диэн эрдэхпитинэ: «Биһиги!» диэтилэр икки поэппыт уонна Гоша. Сэминээр кэнниттэн уолаттарбытын оҕолор батыһа сылдьаллар: «Үөрэххит кэнниттэн биһиэхэ учууталлыы кэлээриҥ!» дииллэр. Ити курдук Василий Босиков учуутал буолар дьоҕура дойдутугар арыллыбыта.
Үнүбэрситиэт ыччаты идэҕэ эрэ үөрэппэт, кинини лиичинэс быһыытынан үүннэрэр. Биһиги икки учууталбыт мөккүһэллэр: В.Н. Протодъяконов Эрчимэҥҥэ: «Эн ити туох да дьоҕура суох оҕолору таах сааратаҕын, «туох эрэ баар быһыылаах» диигин», диир. Онуоха Егор Петрович: «Мин кинилэри литератураҕа чугаһатабын, литератураны сэргиир, өйдүүр, өйүүр дьон эйгэтин хаҥатабын. Оннук эйгэтэ суох литература сайдыбат. Бу дьонтон дьоҕурдаахтара, үлэһиттэрэ суол тобулан биһигиттэн тутулуга суох тахсан иһиэхтэрэ. Көрөөр даҕаны!» Сем. П. Данилов 19461952 сс. саха тылын уонна литературатын хаапыдыратыгар үлэлээбэтэҕэ буоллар, тэҥнээхтэриттэн биллэ-көстө сайдан, үүнэн тахсыа суох этэ дии саныыбын. Баһылай Босиков устудьуон сылдьан, Эллэй поэт 2030-с сыллардааҕы литератураҕа кириитикэтин хасыһан үөрэппитэ, дьупулуом үлэ суруйбута. Салгыы аспырантыыраҕа киирэн учуонай буолбатаҕа эрээри, кини ити билиитэ, өйдөбүлэ «сахалыы саха» буоларыгар улаханнык сабыдыаллаабыта чахчы.
1973 с. үрдүк үөрэҕи бүтэрэн, саха тылын уонна литературатын учуутала дьупулуомнаах Саха сирин араас оройуонугар ананан, дьылҕабыт суолун тута аттанабыт. Үөрэнэр кэмигэр үс оҕоломмут Баһылай Босиков дьол көрдүү дойдутугар Уус Алдаҥҥа тиийэр, «көстүөх» буолбут миэстэтэ көстүбэккэ, Бороҕоҥҥо интэринээккэ үлэлээн баран, түөрт сыл Өнөргө нуучча тылын уонна литературатын учууталынан сирдэрбэккэ үлэлиир. Бастыҥ кэбиниэт тэрийэн, улууһугар биллэр. Дьокуускай куорат 14-с нүөмэрдээх оскуолатыгар 19781979 үөрэх сылыгар учуутал миэстэтэ тахсар сураҕын истэн, куоракка көһөн киирэр. Кылгас кэмҥэ Өрөспүүбүлүкэтээҕи бибилэтиэкэҕэ лабараанныыр уонна куорат саха тыллаах оскуолатыгар уһун кэмнээх айымньылаах үлэтэ саҕаланар.
В.И. Босиков учуутал уонна В. Босяк суруйааччы быһыытынан саха оҕотун сахалыы иитэрэ наадатын, саха дьоно төрөөбүт тылбытын оҕолорбутугар иҥэрэр сорукпут туһунан уһун, дьаныардаах туруулаһыыта, ахсаабакка, сылайбакка өйдөтөр үлэтэ трибун буолар дьарыга түстэнэр.
Куоракка олорор нууччалыы тылламмыт саха оҕолоругар саха тылын уонна литературатын үөрэтэр манан киһиэхэ кыайтарбатын уонна судургута суоҕун үгүс дьон сэрэйэр буолуохтаах. Василий Иванович оскуолаҕа үөрэнэр кэмигэр хомсомуол актыбыыһа, устудьуон кэмигэр «умайа» үөрэммитэ, артыыс уонна худуоһунньук дьоҕура, араатардыыр сатабыла учууталларга, оҕолорго уонна төрөппүттэргэ тута сэргэхсийиини үөскэппитэ. Оҕолорун саха тылын уонна литературатын олимпиадаларыгар, аман өс куонкурустарыгар кытыннаран, сахалыы тыыҥҥа уһуйбута. Үөрэнээччилэри кэрэхсэтээри, үөрэтээри бэйэтэ эмиэ «аман өс» куоҥкуруһугар кыттан элбэхтик бастаабыта. Саха таҥаһын таҥнарга, кэтэргэ көҕүлээбитэ. Тылыгар эрэ бөтүрүйүөт буолбакка, Дьокуускай усулуобуйатыгар бэйэтин биэс оҕотун сахалыы тыллаары Оробуочай городоктан Сайсарыга 14-с оскуолаҕа таһан үөрэттэрбитэ элбэҕи этэр.
В.И. Босиков бииргэ үлэлиир кэллиэгэлэрин Г.Н. Пономареваны, Е.К. Санникованы, Е.К. Готовцеваны кытта оҕолору үөрэтэр кэбиниэттэрин саха балаҕаныгар кубулуппута. Өрөспүүбүлүкэҕэ биир бастакынан тылы, литератураны уонна төрүт култуураны биир утумҥа киллэрэн үөрэтэн барбыттара. Балаҕан кэбиниэккэ саха биллиилээх суруйааччыларын уонна артыыстарын, ускуустуба диэйэтэллэрин кытта көрсүһүүлэри тэрийэн, куорат оҕолорун саха эйгэтигэр чугаһатар, норуоттарынан киэн туттар өйгө-санааҕа иитэн барбыта. Суруйааччылар тыыннаах тылларын түмэн, саха литературатыгар кэрэхсэбиллээх фоно-хрестоматияны таһаартарбыта.