Ыл, диэтэ Захар Захарович уонна туруупканы уурарыгар, бэйэтиниин кэпсэтэрдии, оргууй аҕай саҥарда: Билигин экспертиза кыаҕа сүрдээх улахан. Холобур, хаан киһи дуу, кыыл дуу киэнэ буоларын быһаарары ааһан, эр киһи дуу, дьахтар дуу киэнэ буоларын, итиэннэ киһи этин ханнык чааһыттан тохтубутун кытта чуолкайдыахпытын сөп. Онон хатылаан оҥоһуллубут экспертиза Давыдов саппыкытыгар биһиллибит хааны эр киһи муннуттан таммалаабыт диэн түмүк оҥордо. Ону таһынан кини дьиэтигэр көстүбүт үс быһахха хаан ханнык да эттигэ да, киһи этин эбэтэр тириитин утаҕа да көстүбэтэ.
Кабинекка уу чуумпу бүрүүкээтэ, онтон кэмниэ кэнэҕэс Капитолина титирэс куолаһынан:
Оок-сиэ, тугун сүрэй оччоҕо кимий ол өлөрүөхсүт?.. диэн сипсийдэ.
Ону билиҥҥитэ быһаара иликпит эрээри, Капитолина, итэҕэй биһиги өлөрүү түбэлтэлэрин барытын кэриэтэ арыйабыт, онон өлөрүөхсүт син биир ханна да куотуо суоҕа, булуохпут.
Даа? Капитолина сэргэхсийбит көрүҥнэннэ. Оннук эрэ буоллун, эһиэхэ олус эрэнэбин. Оттон билигин?
Захар Захарович бланканы суруйар машинкатыгар кыбытта.
Капитолина Семеновна, туоһу быһыытынан ыйытылларгынан, РСФСР холуобунай кодексатын 181182 ыстатыйаларынан, сымыйанан көрдөрөр түбэлтэҕэр эппиэккэ тардылларгын сэрэтэбин.
Аата алдьархайын, дьахтар күлбүтэ буолла. Ол мин тугу сымыйалыамый.
Алтынньы отут биирис күнүгэр балтыгынаан тугу гыммыккытын, сэһэргэспиккитин өссө биирдэ сиһилии, лаппыйан кэпсииргэр көрдөһөбүн. Гелена ханна эмэ барардаахпын диирэ дуо? Бу дьыалаҕа кыттыгастаах буолуо диэн эн кими эмэ уорбалыыгын дуо? Чэ, доп кэпсэтиибитин саҕалыахха. Таак Александрова Капитолина Семеновна
Ээх.
Ханна төрөөбүккүнүй?
Тиксиигэ.
Аадырыһыҥ, бадаҕа, Дзержинскэй Лермонтов ыпсыытын диэки олороҕун дии?
Ээ, Лермонтов уулуссаҕа
Гелена Салдынтан хаһан кэлбитэй?
Капитолина толкуйдаан нөрүччү тутунна. Силиэдэбэтэл кини ытаан кытарбыт хараҕын, кубарыйбыт иэдэстэрин одууласта. «Оо, кыргыттар барахсаттар, дии санаата. Тоҕо маннык бэйэлээхтэр дьылҕалара табыллыбатый? Ыал буолбакка эрэ оҕоломмуттар, арахсыбыттар, кыыһынан кырдьыбыттар, кэргэттэрин ыарыыга-оһолго былдьаппыттар, аны холбоһон баран сутуругунан, хаһыынан кэпсэтиигэ түбэспиттэр тоҕо олус элбэхтэрий? Аан дойду кыргыттара бука бары «дьоллоохпун, ол иһин дьылҕабар махтанабын» диир кэмнэрэ хаһан кэлиэй?!»
Капитолина тарбахтарын төбөтүнэн мускуйар былаатын эмиэ хараҕар даҕайда.
Геля уон хонуктаах командировкаҕа Дьиэлиэн иннинэ Давыдовы көрсө барбыта, ол аата алтынньы сүүрбэ үһүс күнүгэр кэлбит эбит. Соччо-бачча ханна да сылдьыбат этэ, мин үлэбэр барарбар, ол аата киэһэ алта-сэттэ чаас диэки, тэрилтэлэри кэрийэн эҥиннээн кэлэрэ. Ол кырыыстаах күнү үнүр кэпсээбитим, өссө хатылыырбар тиийдэҕим дии суунан, сарсыардааҥҥы аһылыкпытын аһаан баран, Гелялыын кыбартыыраттан тэҥҥэ тахсыбыппыт. Кини министерствоҕа сылдьыахтаахпын диэбитэ, мин Поярковтааҕы ас маҕаһыыныгар тиийбитим. Сымыыт атыылана турара, онно уочараттаан итиэннэ үүт, сүөгэй эҥин ылан 10 саҕана дьиэбэр тиийбитим, 12 аҥаар диэки Геля кэлбитэ, кини «дьыалабын үмүрүтэн бүтэрэн эрэбин, мантан киэһэ базаҕа барабын, онон командировка соруга ситэр» диэбитэ.
Гелена Салдын олоҕун-дьаһаҕын комбинатыгар атах таҥаһын оҥорор сыах сэбиэдиссэйэ эбит. Дьоҥҥо быһаччы этэрбэс, бачыыҥка биэрэрин билэриҥ дуо?
Суох.
Оттон эйиэхэ эмиэ тугу да биэрбэтэҕэ дуо?
Биир таба тыһа этэрбэһи харчытыгар атыылаабыта уонна суох.
Элиэнэп бэчээттии олорон туоһуну аһаҕастык, арааһа, кырдьыгынан көрдөрөр диэн санаата, итиэннэ охсорун кубулуппакка кэҕис гынна: «Салгыы истэбин»
Биэс саҕана киэһэ кэлбитэ, миин испиппит (биһиги, өбүгэлэрбит үгэһинэн, киэһэ эт сиэччибит) уонна чаас курдугунан эмиэ аргыстаһан тахсыбыппыт, ахсыс автобуһунан кэлэн мин автовокзал аттыгар түспүтүм, кини ааһа барбыта, онтон атыны билэҕит
«Эмиэ мунаах суол үөскээтэ, диэн санаата Захар Захарович туоһу көрдөрүүтүн машинкаҕа бэчээттээн табыгырата олорон. Гелена Давыдовтарга сэттэ кэнниттэн, арааһа, аҕыс-тоҕус диэки кэлбит. Өскө алта саҕана Сайсары оройуонугар тиийбит буоллаҕына, онуоха диэри ханна сырытта?»
Давыдовтан ураты балтыҥ Сайсарыга билэр ыаллаах этэ дуо?
Геля дуо? Бэйи эрэ Арба, оскуолаҕа бииргэ үөрэммит дьүөгэтэ Винокурова Клараҕа сылдьааччы, Гоголь уулуссатыгар олорор.
«Өлөрүөхсүтү буллубут диэн бүк эрэнэн, маҥнайгы силиэстийэни олус да үрдүнэн-аннынан ыыппыттар. Ол Винокурова сыаналаах сибидиэнньэлэри биэриэн сөп, баҕар, киэһэ Давыдовтан ураты өссө ханна эмэ барыахтааҕын Гелена киниэхэ эппитэ буолуо» Элиэнэп бэчээттээн бүтэн каретканы муҥуругар диэри уҥа өттүгэр аста, итиэннэ машинка үрдүнэн кыыһы көрдө:
Кими да уорбалаабаккын дуо?
Давыдовтан ураты суох кими да
Чэ, оччоҕо, Капитолина Семеновна, маны аах уонна илиитэ баттаа, бэчээттээбитин машинкаттан төлөрүтэн дьахтарга уунна.
Александрова «тугун официальнайай» диирдии ботугураата уонна бэчээттэммити түргэн баҕайытык ааҕан элэгэлдьиттэ, илии баттаан эрилиттэ.
Захар Захарович паапканы сейфэҕэ хатаата уонна килбэлдьигэс хара тирии сонун Капитолина кэтэригэр көмөлөһө туран ыйытта:
Капитолина, балтыҥ соно эмиэ маннык ээ, бииргэ ылбыккыт дуу?
Мин ылбытым. Универмакка атыыланарыгар түбэһэн иккини
Тугу эмэ биллэххинэ, Капитолина, кэлэ сылдьаар.
Таҥара быыһаатын! дьахтар саҥа аллайа түстэ уонна килбигийбиттии мичээрдээтэ. Эһиги хонтуораҕытыгар киһи көнө сүнньүнэн үктэммэт дойдута буолуо ээ, хата, биһиэхэ сырыт сынньана, аһыы, үҥкүүлүү.
Захар Захарович сонньуйан кэбистэ:
Ыҥырыыҥ иһин махтанабын, ол эрээри эн балтыҥ туһунан туох эмэ сонуну биллэххинэ, биллэриэҥ этэ.
Ээ, ону этэр эбиккин дуу? Биллэн турар, биллэн турар
ТЕЛЕФОНОГРАММА
Саха АССР прокуратурата, силиэдэбэтэл Элиэнэпкэ. Гражданка Александрова Г.С. кыбартыыратыгар сэтинньи 8 күнэ буолар түүнүгэр бэчээти алдьатан киһи киирэ сылдьыбыт. Буруйдааҕы буларга бары миэрэлэр ылылыннылар.
Салдын куорат прокуратуратын силиэдэбэтэлэ Васюков
«Олох бу түүл»
Телеграмманы ылаат, Захар Захарович дьыаланы уталыппакка, киэһэ Салдынныырга быһаарынна. Сөмөлүөккэ билиэт үлэстэ, эбиэт кэмигэр буфекка биир ыстакаан кофены кытта бэрэски сиэн аһаабыта буолла, ол кэнниттэн кабинетыгар киирэн, Александрова дьыалатын саҥаттан арыйан барда: «Билиҥҥитэ инники хардыы, кыра да ситиһии суох Өлөрүөхсүт Давыдов буолбатаҕа эрэ дьэҥкэрдэ. Оччоҕо кимий? Өлөрүөхсүт, сабаҕалаатахха, бииринэн, Александроваттан тыс көрдөөн баран аккаастаппыт, кинини абааһы көрөр, өстүйэр дьон буолуохтарын сөп. Онон тэрилтэтин үлэһиттэрин, табаарыстарын кытта үчүгэйдик кэпсэтиэххэ. Ким кимиэхэ хайдах сыһыаннаһарын билиэххэ. Иккиһинэн, өлөр күнүгэр сарсыарда киниэхэ төлөпүөннээбит киһи. Гелена Александрова билсэр дьонун, эйгэтин чуолкайдыахха. Кинилэр истэригэр сууттаммыт, хаайыллыбыт, буруйу оҥоруон сөптөөх киһи биир эмэ баар дуо? Үсүһүнэн, күөлгэ түбэһиэх көрсүбүт күлүгээттэри бэлиэҕэ ылыахха. Туоһулар наадалар. Тулатынааҕы ыаллары кэрийиэххэ, баҕар, ити киэһэ Александрованы көрбүттэр баар буолаайаллар? Өлүөхсүт Давыдовтан тоҕус саҕана барбыт, оччоҕо түүн үөһэ өлүөр диэри ханна, кимниин сырытта? Эмиэ туоһулар наадалар»
Санаатыгар буолан, төлөпүөн өрө тырылыы түспүтүн маҥнай соһуйбут курдук көрдө, онтон туруупканы ылла, көхсүн этиттэ:
Һм Даа, истэбин.
Захар, Марианна үөрбүт-көппүт куолаһа чаҕаарыйда. Син буллум ээ! Дьэ, уочарат да уочарат, арыычча «Вооружен и очень опасен»